An difríocht idir athruithe ar: "Damhna"

Sainmhíniú coiteann nó traidisiúnta ar damhna is ea "aon rud a bhfuil mais agus toirt aige (a líonann spás)". Mar shampla, déarfaí go bhfuil carr déanta as damhna, toisc go bhfuil mais agus toirt aige (líonann sé spás).<ref name="Walker">{{cite book|author=S.M. Walker|author2=A. King|date=2005|title=What is Matter?|url=https://books.google.com/books?id=o7EquxOl4MAC&q=matter|page=7|publisher=[[Lerner Publications]]|isbn=978-0-8225-5131-7}}</ref><ref name="Hage">{{cite book|author=J.Kenkel|author2=P.B. Kelter|author3=D.S. Hage|date=2000|title=Chemistry: An Industry-based Introduction with CD-ROM|url=https://books.google.com/books?id=ADSjPRl_tgoC&pg=PA1|page=2|publisher=[[CRC Press]]|isbn=978-1-56670-303-1|quote=All basic science textbooks define ''matter'' as simply the collective aggregate of all material substances that occupy space and have mass or weight.}}</ref>

Téann an tuairim go líonann damhna spás siar go dtí na cianaoiseanna. Mar sin féin, ní bhfuarthas míniú go dtí le déanaí ar an bhfáth go líonann damhna spás, agus maítear go bhfuil sé mar thoradh ar an bhfeiniméan a thuairiscítear i bprionsabalb[[prionsabal eisiaimh Pauli]], <ref name="Peacock">{{cite book|author=K.A. Peacock|date=2008|title=The Quantum Revolution: A Historical Perspective|url=https://books.google.com/books?id=ITqnf5jdE5QC&pg=PA47|page=47|publisher=[[Greenwood Publishing Group]]|isbn=978-0-313-33448-1}}</ref><ref name="Kreiger">{{cite book|author=M.H. Krieger|date=1998|title=Constitutions of Matter: Mathematically Modeling the Most Everyday of Physical Phenomena|url=https://books.google.com/books?id=VduHhkzl-aQC&q=%22does+not+collapse+into+itself%22&pg=PA22|page=22|publisher=[[University of Chicago Press]]|isbn=978-0-226-45305-7}}</ref> a bhaineann le coipthe[[Feirmíón|feirmíóin]]. Dhá shampla ar leith ina mbaineann prionsabal an eisiaimh go soiléir le hábhardamhna ag líonadh an spáis ná réaltaí dwarf[[Abhac bán|abhaic bhána]] agus réaltaí neodrón[[Neodrónréalta|neodrónréaltaí]], a phléitear thíos.

Mar sin, is féidir ábhardamhna a shainiú mar gach rud atá comhdhéanta ded'[[Feirmíón|fheirmíóin fheirmeacha tosaighbhunúsacha]]. Cé nach mbímid ag teachtmbuailimid orthu sa saol laethúil, is iad frithchártaífrithchuairc (mar shampla an quarkfrithphrótón) agus frithleaptóin (mar an leptonposatrón) iad frithdhúlagráinfrithcháithníní (maran shamplachuairc agus an t-antiproton)leptóin, agus antileptonsis (mar[[Feirmíón|feirmíóin anbhunúsacha]] positron)iad freisin, agus go bunúsach tá na hairíonna céanna acu le cairéil go bunúsach.cuairc agus leptóin, lena n-áirítear infheidhmeacht phrionsabal eisiaimh Pauli ar féidir. a rá go gcuireann sé cosc ​​ar dhá cháithnín a bheith san áit chéanna ag an am céanna (sa státstaid céannachéanna), ie déanann gach cáithnín “spás a thógáil”.i. Margo thoradhbhfuil ar angach sainmhíniúcáithnín áirithe seo sainítear go n-áiríonn ábhar aon ní"spás a dhéantar de na cáithníní frithmhéadair seo chomh maith leis an ngnáth-quark agus lepton, agus dá bhrí sin freisin aon rud atá déanta as mesons, a thagann chunlíonadh". cinn