An difríocht idir athruithe ar: "Roger Federer"
Content deleted Content added
No edit summary |
GavinHealy16 (plé | dréachtaí) No edit summary |
||
Líne 1:
[[Íomhá:Roger Federer (26 June 2009, Wimbledon) 2 new.jpg|thumb|Roger Federer]]
Roger Federer
{{Bosca Sonraí Duine
| ainm = Roger Federer
[[File:R FED.jpg|thumb|Roger Federer]] | ceannteideal = Roger Federer
| dáta_breithe = [[8 Lunasa]], [[1981]]
| áit_bhreithe = [[Basel]], [[Éilvéis]],
| dáta_báis =
| áit_bháis =
| náisiúntacht = [[Eilvéiseach]]
| gairm = Imreoir leadóige,
Figiúr Poiblí
| iomráiteach =
| duaiseanna = 103 comórtas ATP
20 Grand Slam
| airde = 182cm
| síniú =
| líonláithreán =
}}
== '''Saol''' ==
Is imreoir leadóige ón [[Eilvéis]] é Roger Federer agus is é an t-imreoir [[leadóige]] is rathúla riamh é. Tá 20 teideal grand slam buaite aige agus bhuaigh sé níos mó ná 103 cluiche aonair ATP <ref name=":0">{{Lua idirlín|url=https://www.britannica.com/biography/Roger-Federer|teideal=Roger Federer {{!}} Biography, Championships, & Facts|language=en|work=Encyclopedia Britannica|dátarochtana=2021-03-24}} </ref>. Is úinéir carthanais agus duine poiblí é Roger Federer freisin. Faoi láthair tá sé rangaithe mar an 6ú imreoir leadóige is fearr ar domhan. <ref name=":1" />
=== '''Cúlra''' ===
Rugadh Roger Federer i [[Basel]] san Eilvéis ar an 8ú lá de mhí Lúnasa sa bhliain 1981. Is imreoir leadóige é Roger Federer agus tá sé ag imirt go gairmiúil ó 1998 agus tá sé fós ann anois.<ref name=":7" /> Is mac é Federer dá mháthair Lynette (Durand roimh phósadh di) arb as an Afraic Theas agus a athair Robert.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.factinate.com/people/41-smashing-facts-roger-federer/|teideal=41 Smashing Facts About Roger Federer|dáta=2017-10-02|language=en-US|work=Factinate|dátarochtana=2021-03-26}}</ref>.
Tá deirfiúr amháin ag Federer Diana is ainm di agus tá sí 42 bliana d’aois <ref name=":0" />. Mar thoradh ar a mháthair a bheith ón Afraic Theas, tá saoránacht ag Federer don Eilvéis agus don [[Afraic Theas]]. Roghnaigh Federer ionadaíocht a dhéanamh don Eilvéis, áfach, agus é ag imirt leadóige agus ag [[na Cluichí Oilimpeacha]]. <ref name=":7" />
Tá cónaí ar Federer anois i Bottmingen san Eilvéis. Tá Federer pósta le hiar-imreoir leadóige ban Miroslava Federer (Vavrinec roimh pósadh di), ar bhuail sé léi agus iad beirt san iomaíocht don Eilvéis ag Cluichí Oilimpeacha 2000 i Sydney.<ref name=":1" /> D'éirigh sí as na cluichí leadóige sa bhliain 2002 mar thoradh ar ghortú cos. Phós an bheirt ag Wenkenhof Villa i Riehen in aice le Basel an 11ú lá de mhí Aibreán sa bhliain 2009. Sa bhliain chéanna, bhí cúpla cailín comhionann acu ; Charlene Riva agus Myla Rose (11) Federer. Bhí péire eile de chúpla comhionanna ag Federer sa bhliain 2014, an uair seo buachaillí Leo agus Lenny Federer (6). Tá Federer líofa i dteangacha an Bhéarla, na Gearmáine, na Gearmáine Eilvéise agus na Fraincise <ref name=":1"> https://rogerfederer.com/ </ref>
== '''Urraitheoirí agus Branda''' ==
Is é Federer an t-imreoir leadóige is saibhre riamh. Tá os cionn 129 milliún dollar buaite aige ó chluichí leadóige ATP ina shaol. Sa bhliain 2020 bhí glanfhiúchas os cionn 450 milliún dollar ag Federer. Sa bhliain 2020 ainmnigh [[Forbes Magazine]] é mar an lúthchleasaí is saibhre. Bhí sé seo mar thoradh ar mhargadh a shínigh Federer sa bhliain 2019 le Uniqlo, branda éadaí Seapánach. Seo liosta de chuid dá phríomhurraitheoirí Federer: ‘Uniqlo, Rolex, Wilson Sporting Goods, Gillete, Mercedez, Lindt agus Credit Suisse’. <ref name=":2"> {{Lua idirlín|url=https://www.forbes.com/athletes/|teideal=The World's Highest-Paid Athletes 2020|language=en|work=Forbes|dátarochtana=2021-03-24}} </ref><ref name=":0" />
D’athraigh Federer ó ‘Nike’ go ‘Uniqlo’ sa bhliain 2018 tar éis 20 bliain a chaitheamh mar lúthchleasaí de ‘[[Nike]]’. Is fiú os cionn $ 300 milliún dollar an déileáil nua le Uniqlo. Tá an beart sínithe ar feadh 10 mbliana. <ref name=":3"> {{Lua idirlín|url=https://www.uniqlo.com/eu/en/men|teideal=Men {{!}} Outerwear {{!}} Knitwear {{!}} UNIQLO|language=en|work=www.uniqlo.com|dátarochtana=2021-03-24}} </ref> <ref name=":2" /> [[File:Lógó Roger Federer.jpg|thumb|Lógó Roger Federer|320x320px]]
Tá a lógó agus branda éadaí féin ag Federer. Is le Federer an lógó agus an branda éadaí ‘RF’ agus d’úsáid Nike é go dtí gur athraigh Federer go Uniqlo.<ref name=":3" /> Bhunaigh Federer agus Nike an branda ‘RF’ sa bhliain 2008. <ref> {{Lua idirlín|url=https://news.nike.com/roger-federer|teideal=Nike News - Roger Federer News|work=Nike News|dátarochtana=2021-03-25}} </ref>. Úsáideann Uniqlo an lógó RF anois i líne éadaí Uniqlo RF féin ag Roger Federer. <ref name=":3" />
== '''Gairme Imeartha''' ==
Níor bhuaigh aon imreoir leadóige an oiread trófaithe ina shaol agus atá buaite ag Roger Federer. Tá 20 teideal Grand Slam buaite ag Federer i gcatagóir na bhfear singil. Chomh maith leis seo bhuaigh Federer 103 teideal aonair ATP ach níor bhuaigh ach imreoir leadóige amháin níos mó (Jimmy Connors). <ref name=":0" /> <ref name=":1" /> <ref name=":4" />
'''Luathbhlianta'''
Tháinig Federer mar churadh sóisearach na hEilvéise ag aois 14 sa bhliain 1995 agus bhuaigh sé an singil sóisearach [[Wimbledon]] sa bhliain 1998. Bhí an chéad chluiche gairmiúil ag Federer i gcoinne Lucas Arnold Ker sa bhliain 1998 ag an ATP i Gstaad cluiche a chaill sé. <ref name=":4" />
Rinne Federer rangú den chéad uair sa 100 imreoir leadóige fir rangaithe is fearr sa bhliain 1999 ar an 20 Meán Fómhair agus tá sé sa chatagóir seo ó shin.<ref name=":0" /> Bhuaigh Federer a chéad teideal singil ag comórtas faoi dhíon Milan san Iodáil sa bhliain 2001. Chuir Federer Julien Boutter sa chluiche ceannais. <ref name=":4" />
Tháinig aithne níos fearr ar Federer ar fud an domhain leadóige sa bhliain 2001 tar éis do Federer an bua a fháil ar Peter Sampras, uimhir 1 an Domhain, ag Wimbledon nuair a bhí Federer 19 mbliana d’aois. <ref name=":0" />
Rangaíodh Federer sna 10 imreoir leadóige fir is fearr den chéad uair sa bhliain 2002 nuair a bhí sé 20 bliain d’aois. Tharla sé seo mar gheall ar an bua a bhí ag Federer sa Craobh [[Hamburg]] 2002 sa [[Ghearmáin]]. Chuir Federer geall ar Marat Safin sa chluiche. <ref name=":7" />
'''2003'''
Ba í 2003 an bhliain a bhuaigh Federer a chéad Grand Slam riamh. Chuir Federer geall ar Mark Philippoussis sa chluiche ceannais. Chuaigh Federer ar aghaidh chun 7 gcluiche ceannais [[ATP]] a bhuachan sa bhliain 2003 agus chríochnaigh sé an bhliain sa dara háit de rangú an Domhain <ref name=":4"> {{Luaigh foilseachán|title=Roger Federer|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Roger_Federer&oldid=1013545737|journal=Wikipedia|date=2021-03-22|language=en}} </ref> <ref name=":1" /> <ref name=":7" />
'''2006'''
Sa bhliain 2006 ba é Federer uimhir ar fud an Domhain. Ba é an séasúr seo an séasúr is fearr agus is rathúla riamh ag Federer. Sa bhliain 2006 bhuaigh Federer 12 theideal aonair taifead nár baineadh amach ón mbliain 1995 (Thomas Muster).<ref name=":4" /> Bhí Federer páirteach i 17 gcluiche ceannais i mbliana agus shroich sé an cluiche ceannais i 16 acu. Bhuaigh Federer 3 Grand Slams (Wimbledon, US Open, Oscailt na hAstráile). Chuir Federer deireadh leis an mbliain le taifead de 92 bua agus 5 chaillteanas agus ba é sin an bua is mó i mbliain féilire ó 1982. <ref name=":1" />
'''2007'''
Arís sa bhliain 2007 shroich Federer na ceithre Chluichí Ceannais Grand Slam agus bhuaigh sé 3 cinn de na 4 chluiche ceannais arís.<ref name=":4" /> Ba é Oscailt na Fraince an caillteanas Grand slam. Chuir Federer deireadh leis an mbliain agus bhuaigh sé 11 teideal agus rangaithe uimhir 1 ar domhan don tríú bliain as a chéile. <ref name=":1" />
'''2008'''
Bhí Federer gortaithe don chuid is mó de shéasúr 2008 ach bhuaigh sé Grand Slam amháin (Oscailt na SA ag bualadh Andy Murray sa chluiche ceannais). Bhuaigh Federer Bonn Óir Oilimpeach sa chatagóir dúbailte lena chomh-imreoir leadóige Eilvéiseach Stan Wawrinka. Chuir Federer deireadh leis an mbliain mar an t-imreoir leadóige uimhir 2 ar domhan. <ref name=":1" />
'''2009'''
Bhí séasúr 2009 an-tábhachtach do Federer mar bhris sé taifead Pete Sampras.Is é sin le rá ná go raibh níos mó Grand Slam buaite aige ná aon imreoir leadóige eile. Bhuaigh Federer a chéad Oscailte na Fraince agus bhuaigh sé teideal Wimbledon eile ag bualadh Andy Roddick.<ref name=":9" /> Chuir Federer deireadh leis an mbliain mar an t-imreoir leadóige uimhir 1 ar domhan agus bhí 15 teideal Grand Slam ag Federer. <ref name=":1" />
'''2010'''
Sa bhliain 2010 bhuaigh Federer a cheathrú Oscailte Astrálach ag bualadh imreoir leadóige na Breataine Andy Murray. Níor bhuaigh Federer aon Grand Slams eile i mbliana ach bhuaigh sé 3 theideal eile. Turas Domhanda ATP, Laistigh na hEilvéise agus Oscailt Stócólm. Chuir Federer deireadh leis an mbliain mar an t-imreoir leadóige uimhir 2 ar domhan. <ref name=":1" />
'''2011'''
Ba é seo an chéad uair do Federer ó 2003 nár bhuaigh sé aon cheann de na 4 chomórtas Grand Slam. Bhuaigh Federer 3 theideal eile agus chríochnaigh sé an bhliain mar an t-imreoir leadóige uimhir 3 ar domhan. <ref name=":1" />
'''2012'''
Sa bhliain 2012 bhuaigh Federer Wimbledon eile agus tháinig sé sa dara háit ag na Cluichí Oilimpeacha ag cailleadh do Andy Murray sa chluiche ceannais. Bhuaigh Federer 6 theideal ATP sa bhliain freisin. Chríochnaigh Federer an bhliain mar imreoir leadóige uimhir 1 ar domhan. <ref name=":1" />
'''2013'''
Sa bhliain 2013, ba bheag leadóg a d’imir Federer mar thoradh ar ghortú. Chaill Federer 8 mí leadóige agus níor bhuaigh sé aon teidil.<ref name=":4" /> Chríochnaigh Federer an bhliain ag rangú uimhir 6. <ref name=":1" /> [[File:Roger Federer - Wimbledon.jpg|thumb|Roger Federer leis an trófaí Wimbledon|350x350px]]
== '''Carthanas''' ==
Cuireadh bunús Roger Federer ar bun sa bhliain 2003 <ref name=":1" />. Is í an phríomhaidhm mar a luadh ar shuíomh Gréasáin oifigiúil na gcarthanas tacú le hoideachas daoine óga agus cuidiú le hoideachas maith a sholáthar do dhaoine óga. Cuidíonn an carthanas le tíortha [[Bhotsuáin]], an [[Mhaláiv]], an t[[Saimbia]], an t[[Siombáib]], an [[Namaib]], an Afraic Theas agus an Eilvéis. Cuidíonn an carthanas le rochtain ar spórt agus oideachas a sholáthar. <ref name=":8"> {{Lua idirlín|url=https://www.rogerfedererfoundation.org/en/home/|teideal=Roger Federer Foundation {{!}} Home|work=www.rogerfedererfoundation.org|dátarochtana=2021-03-24}} </ref>
Tá breis agus 52 milliún dollar caite ag an gcarthanas ó bunaíodh é. <ref name=":8" /> Tá airgead faighte ag 7000 [[bunscoil]] agus [[meánscoil]] agus fuair siad cúnamh ón gcarthanas. Úsáidtear an t-airgead chun cabhrú le scoileanna a thógáil agus trealamh a sholáthar do mhic léinn.<ref> {{Lua idirlín|url=https://www.looktothestars.org/celebrity/roger-federer|teideal=Roger Federer: Charity Work & Causes|language=en|work=Look to the Stars|dátarochtana=2021-03-23}} </ref>
Bhain os cionn 1.5 milliún dollar leas as an gcarthanas.<ref name=":8" /> Deir suíomh Gréasáin oifigiúil an chathaoirligh go gcabhróidh siad le 3 mhilliún mac léinn faoin mbliain 2025. Fostaíonn an carthanas seachtar oibrí lánaimseartha. <ref name=":8" />
Tháinig Federer mar ambasadóir ‘dea-thoil’ [[UNICEF]] sa bhliain 2006. Déanann UNICEF cur síos ar ról Federers mar chuidiú le huafás a mhúscailt faoi thábhacht an oideachais do leanaí óga. Labhraíonn Federer freisin faoin tábhacht a bhaineann le AIDS a chosc i dtíortha na h[[Afraice]]. <ref name=":1" />
[[File:Charity.jpg|thumb|Roger Federer sa Mhaláiv|320x320px]]
== '''Éachtaí''' ==
Tá 20 ‘Grand Slam’ buaite ag Federer agus bhí sé sa dara háit i 19 gcluiche ceannais ‘Grand Slam’ freisin. Tá na Grand Slams móra seo a leanas buaite ag Federer.
Oscailt na hAstráile: 2004, 2006, 2007, 2010, 2017, 2018 <ref name=":5"> {{Lua idirlín|url=https://ausopen.com/|teideal=Home {{!}} Australian Open|work=ausopen.com|dátarochtana=2021-03-23}} </ref>
Fraincis oscailte: 2009 <ref name=":9"> {{Lua idirlín|url=https://www.rolandgarros.com/en-us/|teideal=Roland-Garros - The 2020 Roland-Garros Tournament official site|language=en-us|work=www.rolandgarros.com|dátarochtana=2021-03-23}} </ref>
SAM oscailte: 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 <ref> {{Lua idirlín|url=https://www.usopen.org/index.html|teideal=https://www.usopen.org/index.html|work=www.usopen.org|dátarochtana=2021-03-24}} </ref>
Imreoir na bliana ATP: 2004, 2005, 2006, 2007, 2009 <ref name=":6"> {{Lua idirlín|url=http://www.atptour.com/en/|teideal=Official Site of Men's Professional Tennis {{!}} ATP Tour {{!}} Tennis|work=ATP Tour|dátarochtana=2021-03-24}} </ref> <ref name=":7" />
Curadh Domhanda ITF: 2004, 2005, 2006, 2007, 2009. <ref>{{Lua idirlín|url=https://www.itftennis.com/en/tournament-calendar/mens-world-tennis-tour-calendar/?startdate=2021-03|work=www.itftennis.com|dátarochtana=2021-03-23}}</ref> <ref name=":7" />
Bonn óir Olyimpic Mens Doubles: 2008 <ref>{{Lua idirlín|url=https://www.olympic.org/|teideal=Olympics {{!}} Olympic Games, Medals, Results, News {{!}} IOC|dáta=2021-03-23|language=en|work=International Olympic Committee|dátarochtana=2021-03-23}}</ref>
Bonn Oilimpeach airgid Mens Singles: 2012 <ref> {{Lua idirlín|url=https://www.olympic.org/|teideal=Olympics {{!}} Olympic Games, Medals, Results, News {{!}} IOC|dáta=2021-03-23|language=en|work=International Olympic Committee|dátarochtana=2021-03-23}}</ref>
Bhuaigh Federer an ‘Stefan Edberg Sportsmanship Award’ 13 uair - 2004, 2005, 2006, 2008, 2009, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017. Is gradam é seo a vótáil na himreoirí chun aitheantas a thabhairt don spórt agus don tóir. <ref name=":7"> {{Lua idirlín|url=http://www.atptour.com/en/news/atp-awards-honour-roll|teideal=ATP Awards Honour Roll {{!}} ATP Tour {{!}} Tennis|work=ATP Tour|dátarochtana=2021-03-25}} </ref>
Gradam Spóirt Domhanda Laureus: 2018, 2008, 2007, 2006, 2005 <ref> {{Lua idirlín|url=https://www.laureus.com/world-sports-awards|teideal=Celebrating the power of sport to change the world|language=en|work=Laureus|dátarochtana=2021-03-25}} </ref>
I mí na Nollag 2019 ba é Roger Federer an chéad duine beo riamh a thug aghaidh ar airgeadra na hEilvéise. Feictear Federer ar an mona 20 franc. Tá 55,000 bonn déanta chun gairme Federer a cheiliúradh ' <ref> https://www.swissmint.ch/e/aktuell/neuheiten/federer.php#:~:text=With%20the%20new%2020%2Dfranc,pursue%20a%20career%20in%20tennis. </ref> [[File:20 Franc Roger Federer.jpg|thumb|20 Franc Roger Federer|290x290px]]
Rangaíodh Federer i measc na n-ocht n-imreoirí is fearr ar domhan ar feadh 14 bliana agus coicís sa chatagóir seo - ón 14 Deireadh Fómhair 2002 go dtí an 31 Deireadh Fómhair 2016.<ref name=":0" /> An t-am is faide riamh sna 8 barr ag imreoir leadóige. Gortaíodh Federer séasúr 2016 agus thit sé as an gcatagóir seo. <ref name=":0" />
== '''Taifid''' ==
Tá cuid de na taifid seo a leanas ag Federer:
ATP uimhir a haon is sine ag aois 36 sa bhliain 2018 <ref name=":7" />
Formhór na dteidil ag deireadh bliana le sé theideal éagsúla <ref name=":7" />
An chéad imreoir aonair fir chun deich gcluiche ceannais Grand Slam as a chéile a bhaint amach <ref name=":6" />
An t-aon imreoir amháin a bhfuil níos mó ná deich dteideal aige ar chúirteanna leadóige féir ‘gairbhéil’ agus dromchla crua. Tá 71 teideal cúirte crua buaite ag Federer, 19 teideal ar féar agus 11 ar gairbhéal.
Is é Federer an t-aon imreoir fir a bheidh i 10 gcluiche ceannais singil i ndiaidh a chéile.
Is é Federer an t-aon imreoir a bhí i 23 cluiche leathcheannais i ndiaidh a chéile.
An dara bua is mó riamh ag imreoir leadóige fireann (362).
An t-aon imreoir a bhuaigh os cionn 100 cluiche ag dhá chamchuairt. - Wimbledon agus Oscailt na hAstráile <ref name=":5" />
An chéad imreoir le 40 bua as a chéile ag 2 chamchuairt dhifriúla Wimbledon agus Oscailt na SA <ref name=":0" />
421 cluiche grand slam a imríodh ina shlí bheatha <ref name=":6" />
Tá níos mó ná 6 theideal buaite ag Federer ag 7 gcinn de chamchuairteanna éagsúla ATP ina shlí bheatha. Is é an t-aon imreoir riamh é seo a bhaint amach. - 10 teideal ag an Halle Open, - 10 teideal ag Craobhchomórtais Faoi Dhíon na hEilvéise, - 8 teideal ag Wimbledon, - 8 teideal ag Craobh Dubai, - 7 dteideal ag Máistreacht Cincinnati agus - 6 theideal ag Craobh Oscailte na hAstráile agus an Turas Domhanda Cluichí Ceannais. <ref name=":5" />
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
{{Síol}}
{{DEFAULTSORT:Federer, Roger}}
[[Catagóir:Daoine Spoirtiúil]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1981]]
{{síol}}
| |||