Vicipéid

An difríocht idir athruithe ar: "Séamas Mac Stiofáin"

Browse history interactively
← Gabh chuig an difear roimhe seoAn chéad dhifear eile →
Content deleted Content added
VisualWikitext
No edit summary
No edit summary
Líne 1:
[[Íomhá:JamesStephens1867.jpg|250px|deas|thumb|Séamas Mac Stiofáin.]]
Ba [[Náisiúnachas in Éirinn|náisiúnaí]] [[Éire|Éireannach]] é '''Séamas Mac Stiofáin''', an '''"[[Seabhac|Seabhach]] Siúlach"''' nó '''James Stephens''' ([[1825]] - [[29 Márta]] [[1901]]<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.ucdpress.ie/pdfs/booklist2007forweb.pdf|teideal=UCD Press 2007-8|údar=ucdpress.ie|dáta=|dátarochtana=2019}}</ref>), a bhunaigh [[Bráithreachas na bhFíníní]] timpeall na bliana [[1850]] (athraíodh an t-ainm go [[Bráithreachas na Poblachta]] ní ba dhéanaí). An leasainm a bhí air ná "an [[Seabhac]]" nó an "SeabhachSeabhac Siúlach".<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Fíníní fearúla /|url=http://catalogue.nli.ie/Record/vtls000266357/TOC?ui=standard|publisher=Gael-Linn,|date=1974.|author=Ó Siadhail, Ciarán et al}}</ref> ChaithD’oir an t-ainm dó mar shiúl sé Éire faoi thrí sna blianta tosaigh sin ar son an IRB. Ach chaith sé cuid mhór dá shaol thar lear, ar deoraíocht san [[An Eoraip|Eoraip]] don chuid is mó.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.historyireland.com/18th-19th-century-history/a-provisional-dictator-james-stephens-and-the-fenian-movement/|teideal=A provisional dictator: James Stephens and the Fenian movement|dáta=2013-03-12|work=History Ireland|dátarochtana=2021-03-29}}</ref>
 
== Saol ==
[[Íomhá:The Fenian Flag (1858).svg|mion|Bratach, 1858-1867]]
Ba [[Protastúnachas|Phrotastúnach]] as g[[Contae Chill Chainnigh]] é. Ba bhall d'Éire Óg é Séamas Mac Stiofáin sna 1840idí. In aois 23 dó, ghlac sé páirt in Éirí Amach na bliana 1848, [[Éirí Amach na nÉireannach Óg]].
 
Goineadh sa cheathrú é ag Baile an Gharraí. Theip ar na réabhlóidithe agus theith Mac Stiofáin. Taréis na troda, chuir cara leis tuairisc a bháis sna páipéir, bréag a chabhraigh leis éalú go dtí an Fhrainc.
Theip ar na réabhlóidithe agus theith Mac Stiofáin. Chaith sé cúpla bliain i bPáris, ina chónaí ag an Ostán Lion d’Or, 168 Faubourg St Denis.<ref name=":0">{{Lua idirlín|url=http://www.irishmeninparis.org/revolutionaries/james-stephens|teideal=James Stephens - Irish Paris|work=www.irishmeninparis.org|dátarochtana=2021-03-29}}</ref> Sa bhliain 1856, tháinig Mac Stiofáin ar ais go hÉirinn, ag teagasc na Fraincise do dhreamanna difriúla. ▼
 
▲Theip ar na réabhlóidithe agus theith Mac Stiofáin. Chaith sé cúpla bliain i bPáris, ina chónaí ag an Ostán Lion d’Or, 168 Faubourg St Denis.<ref name=":0">{{Lua idirlín|url=http://www.irishmeninparis.org/revolutionaries/james-stephens|teideal=James Stephens - Irish Paris|work=www.irishmeninparis.org|dátarochtana=2021-03-29}}</ref> Sa bhliain 1856, tháinig Mac Stiofáin ar ais go hÉirinn, ag teagasc na Fraincise do dhreamanna difriúla.
Bhunaigh sé '[[Bráithreachas Phoblacht na hÉireann|Bráithreachas Phoblacht na. hÉireann]]' (an I.R.B.) sa bhliain 1858. Tugadh 'Na Fíníní' ar bhaill an chumainn ar dtús. Cumann rúnda a bhí ann. Bhí sé mar aidhm ag na Fíníní Éirinn a scaradh ó Shasana trí. bhua arm.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.yumpu.com/xx/document/view/61744244/pr-9104ire-siul-siar-4|teideal=Siúl siar 4|údar=RIC Publications / Foilsitheoireacht Prim-Ed|language=ga|work=yumpu.com|dátarochtana=2021-03-29}}</ref> ▼
 
=== IRB agus "Na Fíníní" ===
▲Bhunaigh sé '[[Bráithreachas Phoblacht na hÉireann|Bráithreachas Phoblacht na. hÉireann]]' (an I.R.B.) sa bhliain 1858. Tugadh 'Na Fíníní' ar bhaill an chumainngcumann ari dtúsMeiricea. Cumann rúnda a bhí ann. Bhí sé mar aidhm ag na Fíníní Éirinn a scaradh ó Shasana trí. bhua arm.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.yumpu.com/xx/document/view/61744244/pr-9104ire-siul-siar-4|teideal=Siúl siar 4|údar=RIC Publications / Foilsitheoireacht Prim-Ed|language=ga|work=yumpu.com|dátarochtana=2021-03-29}}</ref>
 
D'imigh sé go Meiriceá sa bhliain 1858. Rinne sé iarracht na himircigh Éireannacha i. Meiriceá a eagrú chun cabhrú le muintir na hÉireann neamhspleáchas a bhaint amach.
 
Sna [[1860í|1860idí]], thaisteal Mac Stiofáin timpeall na tíre in Éirinn, Bhunaigh sé an nuachtán, ''The Irish People,'' sa bhliain 1863, chun teachtaireacht na. bhFíníní a scaipeadh (agus oifig i mBaile Átha Cliath ag 12 Parliament Street).
[[Íomhá:Erin Go Bragh Banner.svg|mion|Erin Go Bragh]]
 
=== 1865 ===
Chuaigh Mac Stiofáin timpeall na tíre ag eagrú grúpaí agus ag iarraidh éirí amach a chur le chéile i gcoinne na m[[An Bhreatain|Briotanach]]. Bhí go leor ball ag na Fíníní i. Meiriceá agus i Sasana. Faoin mbliain 1865 bhí suas le 70,000 ball acu (nó "200,000" acu fiú<ref name=":1">{{Lua idirlín|url=https://www.irishecho.com/2011/02/macallai-an-seabhac-silach-2/|teideal=Macallai An Seabhac Siúlach|údar=Barra Ó Donnabháin|dáta=2011-02-16|work=Irish Echo|dátarochtana=2021-03-29}}</ref>). [[Íomhá:James Stephens Fenian.jpg|clé|mion|Séamas Mac Stiofáin nó James Stephens]]
Ghabh na póilíní na ceannairí de na Fíníní i mBaile Átha Cliath (Séamas Mac Stiofáin agus Diarmuid Ó Donnabháin Rosa, srl) agus i gCorcaigh (Brian Dillon) i Meán Fómhair na bliana 1865.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.corkcity.ie/en/media-folder/heritage/laochra-chorcai-commemorating-cork-s-patriots-a-city-guide.pdf|teideal=Laochra Chorcaí|údar=corkcity.ie|dáta=2016|dátarochtana=2021}}</ref> Cé gur chumann rúnda a bhí san IRB, bhí eolas an scéil go léir ag. an rialtas agus cuireadh na ceannairí i bpríosún. Ach d'éirigh leis na cimí na cosa a thabhairt leo, scéal dochreidte.<ref name=":1" />
 
=== Ar deoraíocht arís ===
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/wiki/Séamas_Mac_Stiofáin"