An Dáréag (scuad de chuid na nÓglach)
B'iad an Dáréag nó an Scuad nó an Dá Aspal Déag an t-aonad cáiliúil de chuid Óglaigh na hÉireann a bhunaigh Mícheál Ó Coileáin le cur in aghaidh lucht faisnéise na nGall i rith Chogadh na Saoirse. Bhí an scuad dírithe ar ghníomhairí de chuid na nGall a fheallmharú.
| Sonraí | |
|---|---|
| Cineál | feadhain mhíleata  |
| Foirm dlí | |
| Dáta a bunaíodh | 1919 |
| Bunaitheoir(í) | Mícheál Ó Coileáin |
Cúlra cuir in eagar
Ar an 10 Aibreán 1919, d'fhógair an Chéad Dáil go mbeadh sé de pholasaí feasta constáblaí de chuid Chonstáblacht Ríoga na hÉireann a eascoiteannú. San am sin, ní raibh Sinn Féin sásta foréigean d'aon chineál a cheadú go hoifigiúil. Is iomaí constábla a ghéill don bhaghcatáil, don tsíor-áitiú agus don mhion-imeaglú. Mar sin féin, ní dhearna cuid eile de na constáblaí ach éirí ní ba bhagarthaí fós ar na hÓglaigh, agus i Mí Iúil 1919, d'iarr an Coileánach ar Risteárd Mac Aoidh baicle bheag a roghnú le haghaidh feallmharfóireachta.
Na Feallmharfóirí cuir in eagar
B'iad na chéad daoine a roghnaíodh ná Páidín Ó Dálaigh, a bhí i gceannas ar an mbaicle, chomh maith le Mícheál Mac Dónaill, Ben Bairéad, Séamas Ó Conaire, Séan Ó Dúill, Joe Leonard, Pat McCrae, Jim Slattery, agus Bill Stapleton. Bhí siad fostaithe go lánaimseartha, agus tuarastal seachtainiúil á íoc leo.
B'é an Sáirsint Bleachtaire "The Dog" Smith an chéad duine a feallmharaíodh ar ordú an Choileánaigh. Lámhachadh é ar an 30 Iúil 1919 in aice le Droim Conrach i mBaile Átha Cliath. Ina dhiaidh sin, is iomaí duine eile a mharaigh an scuad. Ina measc, bhí péas gan sainéide agus, uaireanta, státseirbhísigh a bhí ag déanamh scime do Shinn Féin. Cuid de sheirbhís faisnéise na nÓglach a bhí sa Scuad, agus an Coileánach i gceannas ar an tseirbhís faisnéise.
Leabharliosta cuir in eagar
| Is síol faoi Oileán na hÉireann é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |