Bagún

Táirge feola is ea bagún, ullmhaithe de ghnáth ó mhuiceoil agus leasaithe.^[1]^[2] Tá sé leasaithe ar dtús ag baint úsáide as cainníochtaí móra salainn, a phacáil le sáile nó a thirimphacáil, agus is é an toradh a fhaightear ná bagún úr nó bagún úrleasaithe (Béarla: green bacon) .^[3]

D'fhéadfadh bagún úr a bheith triomaithe ansin ar feadh seachtainí nó míonna san aer fuar, nó d'fhéadfadh sé a bheith bruite nó deataithe. De ghnáth cócaráiltear agus triomaítear bagún úr agus triomaithe sula n-itear é, go minic tré fhriochadh. Bíonn bagún bruite réidh chun a ithe, mar tá roinnt bagúin deataithe, ach d'fhéadfadh é a bheith cócaráilte níos mó, sula n-itear iad.

Ullmhaítear bagún ó ghearrthacha éagsúla feola. Is féidir é a dhéanamh ó thaobhghearrthacha agus ó dhroimghearrthacha muiceola, nó ó bholg muiceola. Bíonn níos lú saille i dtaobhghearradh ná sa bholg.

In Éirinn agus sa Ríocht Aontaithe, tugtar "bagún luain" nó "slisín bagúin" ar luan muiceola le roinnt boilg ceangailte leis, agus "bagún stríocach" ar bholg muiceola.^[4] D'fhéadfadh bagún a bheith ullmhú as ceann amháin de dhá dhroimghearradh ar leith: sailldhroim (Béarla: fatback), arb é fíorshaill beagnach, nó luan muiceola, a bhfuil an-thrua.