Caisleán an Dúin Mhóir

Is caisleán agus Séadchomhartha Náisiúnta é Caisleán an Dúin Mhóir atá suite i gContae na Gaillimhe, Éire.[1][2][3]

WD Bosca Sonraí Foirgneamh
WD Bosca Sonraí Foirgneamh
Caisleán an Dúin Mhóir
Íomhá
Sonraí
CineálCaisleán Cuir in eagar ar Wikidata
Suíomh geografach
Limistéar riaracháinContae na Gaillimhe, Éire Cuir in eagar ar Wikidata
Map
 53° 37′ 26″ N, 8° 45′ 22″ O / 53.624°N,8.756°W / 53.624; -8.756
Séadchomhartha náisiúnta na hÉireann
Aitheantóir248

Tá Caisleán Dhún Mór suite 1 km (0.62 mhíle) siar ó thuaidh ón Dún Mór, Contae na Gaillimhe, ar bhruach thuaidh an tSlogaire.[4]

 
Grianghraf den chaisleán c. 1910, le daoine áitiúla ar bun ar chlé

De réir seanchais, b'áit chónaithe do Ríthe na gConnacht é Caisleán an Dúin Mhóir.[5]

Thóg teaghlach De Birmingham an chéad chaisleán ag an Dún Mór go luath sa 13ú haois mar chosaint in aghaidh ionsaithe na nGael.

Sa bhliain 1249, d'ionsaigh agus loisc na hUí Conchubhair an caisleán. Sa bhliain 1284, chuir Síol Maelruain faoi léigear é, faoi Fhiachra Uí Fhloinn.

In 1315, rinne Ruairí Ó Conchúir damáiste don chaisleán le linn fheachtas Brús in Éirinn.

Is ó thús an 14ú haois an chuid is mó den fhoirgneamh atá ann faoi láthair, .i. réimeas Éadbhard II agus III mar Thiarna na hÉireann: halla daingean dhá stór a bhí ann. Athraíodh Caisleán an Dúin Mhóir sa 16ú haois, le hurláir bhreise, beanna dín, simléir, fuinneoga agus bealach isteach ar urlár na talún.

Rinne na de Berminghams éirí amach in aghaidh Banríona Eilís I agus thóg Sir Henry Sidney, Fear Ionaid na hÉireann an caisleán uathu i 1569, cé gur tugadh ar ais níos déanaí é.[6]

Gabhadh an caisleán ó na de Berminghams go buan i ré Chromail (1650idí).[7] Bhí teaghlach Ouseley (lena n-áirítear an seanmóir cáiliúil Gideon Ouseley) ina gcónaí ann go dtí an 19ú haois.[8][9][10]

Tógadh áith aoil ar an suíomh sa 19ú haois. Tá an caisleán faoi chosaint Oifig na nOibreacha Poiblí faoi láthair.

Daingean dronuilleogach cúig stór ar thomhas 14 faoi 8.2 m (46 tr faoi 27 tr) é an caisleán ag an mbun le batair.

Tá fianaise ann go raibh garderobe san iarthuaisceart. Áirítear ar na fuinneoga fuinneoigín cruinn, mullin agus poll lámhaigh. Tá cuid den imbhalla fós ann.[11]

  1. Sweetman (10 February 1999). "Medieval Castles of Ireland". Collins Press. ISBN 9781898256755.– tríd Google Books 
  2. McNeill (18 August 2005). "Castles in Ireland: Feudal Power in a Gaelic World". Routledge. ISBN 9781134708864.– tríd Google Books 
  3. (M.A.) (10 February 1996). "Galway: History and Society". Geography Publications. ISBN 9780906602751.– tríd Google Books 
  4. Dunmore Castle”. historicsitesofireland.blogspot.ie.
  5. Spellissy (1 January 1999). "The history of Galway". Celtic Bookshop. ISBN 9780953468331.– tríd Google Books 
  6. Old Dunmore”. www.askaboutireland.ie.
  7. Dunmore Castle Dunmore County Galway Ireland”. dunmore.galway-ireland.ie.
  8. Dunmore Castle”. landedestates.nuigalway.ie.
  9. Ouseley”. landedestates.nuigalway.ie.
  10. Harbison (10 February 2018). "'Our Treasure of Antiquities': Beranger and Bigari's Antiquarian Sketching Tour of Connacht in 1779 : Based on Material in the National Library of Ireland and the Royal Irish Academy". Wordwell. ISBN 9781869857530.– tríd Google Books 
  11. Dunmore Castle, Co. Galway - Irish Archaeology”. irisharchaeology.ie.