Kaarlo Juho Ståhlberg
An chéad Uachtarán ar an bhFionlainn (1919-1925) ab ea Kaarlo Juho Ståhlberg (28 Eanáir 1865 – 22 Meán Fómhair 1952).[1]
Saol
cuir in eagar
Céimí de chuid Ollscoil Heilsincí, a bhronn BA sa dlí (1889) agus dochtúireacht sa dlí (1893), chaith Ståhlberg níos mó ná deich mbliana mar chomhairleoir dlí do Sheanad Ard-Diúcacht na Fionlainne.[2] Ansin bhain sé post an rúnaí um phrótacal ina fho-roinn um ghnóthaí sibhialta amach sa bhliain 1898. Briseadh as an bpost sin é sa bhliain 1902 toisc gur chuir sé in éadan chur isteach an tSáir ar stádás féinrialaitheach na Fionlainne laistigh d'Impireacht na Rúise.
Ball de Dhiat na Fionlainne (1904-1905) agus den Seanad (1905-1907), chuidigh Ståhlberg le dréachtú na reachtaíochta a chuir Parlaimint na Fionlainne ar bun.
Sa bhliain 1908 chuaigh Ståhlberg ar ais chun na hOllscoile, chun ollúnacht sa dlí riaracháin a ghlacadh (post a choimeád sé go dtí 1918.) Le linn na tréimhse sin, scríobh sé tráchtas maidir le dlí riaracháin na Fionlainne a raibh tionchar mór aige.[2]
Bhí Ståhlberg ina bhall de Pharlaimint na Fionlainne fós ag an am sin (1908-18). Sna blianta 1917 agus 1918 bhí sé ina cheannaire ar an gComhairle Bunreachtúil, a dhréachtaigh Bunreacht na Fionlainne, ar glacadh leis sa bhliain 1919. Sa bhliain 1918 ceapadh ina Uachtarán ar an gCúirt Riaracháin Uachtarach é. Ós rud é go raibh dearcadh poblachtach bunreachtúlach liobrálach aige, tháinig Ståhlberg chun cinn sa bhliain 1919 mar an t-iarrthóir ba shásúla tríd is tríd ó thaobh post nua Uachtarán na Fionlainne de. Bhí sé ina Uachtarán ar feadh sé bliana, tráth a raibh an tír scoilte ina dhá leath agus a raibh an pholaitíocht guagach de bharr Chogadh Cathartha na Fionlainne a tharla ó Eanáir go Bealtaine 1918. In ainneoin sin, moladh go forleathan é as a chuid cumhachtaí a fheidhmiú ar bhealach measartha agus as an tacaíocht a thug sé do dhul chun cinn geilleagrach agus sóisialta agus don athmhuintearas náisiúnta.
Shocraigh Ståhlberg gan iarraidh go n-atoghfaí é ina Uachtarán sa bhliain 1925 agus chuaigh sé ar ais chuig a chuid oibre mar dhréachtóir reachtach agus feisire parlaiminte (1930-33).[2]
Bhí Ståhlberg ina iarrthóir ar phost an Uachtaráin faoi dhó níos mó (1931 agus 1937) agus bhí sé i bhfoisceacht dhá vóta den bhua sa chéad cheann de na hiarrachtaí sin. Agus é ag tarraingt ar dheireadh a shaoil bhí sé ina chomhairleoir dlí don Uachtarán Juho Kusti Paasikivi.
Féach freisin
cuir in eagarTagairtí
cuir in eagar- ↑ "Ståhlberg | Suomen presidentit" (en-US) (2016-11-30). Dáta rochtana: 2021-09-22.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Scoil Dlí, COBÁC (2021). "Kaarlo Juho Ståhlberg". Dáta rochtana: 2021.