An difríocht idir athruithe ar: "Nicil"

Content deleted Content added
No edit summary
Rang +IV ++
Líne 1:
{{Dúil cheimiceach bosca eolais
Is í an '''nicil''' dúil uimhir a 28 i dtábla peiriadach na ndúl. Is é an giorrúchán a sheasann di ná '''Ni''', agus í 58.6934 g mol<sup>-1</sup> ar mheáchan adamhach. Miotal trasdultach atá inti, agus loinnir gheal inti a bhfuil beagáinín de dhath an óir le haithint uirthi. Baintear úsáid éigin as an nicil le cúig mhíle go leith de bhlianta anuas, ach ba é an chéad duine a d'aithin mar dhúil cheimiceach í ná an ceimiceoir Sualannach Axel Fredrik Cronstedt sa bhliain 1751. Inniu, baintear úsáid fhairsing as an nicil, ós miotal í atá réasúnta díonta ar an gcreimeadh - ní thagann meirg uirthi mar a thagann ar an iarann.
|Ainm=Nickel
|Siombal=Ni
|UAdamach=28
|MAdamach=58.6934(2) g·mol<sup>-1</sup>
|Grúpa=10, 4, d
|Dlús=8.908 g·cm<sup>-3</sup>
|Sraith=Miotal trasdultach
|Íomhá=Ni-TableImage.png
}}
 
Is í an '''nicil''' [[Dúil cheimiceach|dúil]] uimhir a 28 i dtáblad[[tábla peiriadach]] na ndúl. Is é an giorrúchán a sheasann di ná '''Ni''', agus í 58.6934 g mol<sup>-1</sup> ar [[Mais adamhach|mheáchan adamhach]]. Miotal trasdultach atá inti, agus loinnir gheal inti a bhfuil beagáinín de dhath an óir le haithint uirthi. Baintear úsáid éigin as an nicil le cúig mhíle go leith de bhlianta anuas, ach ba é an chéad duine a d'aithin mar dhúil cheimiceach í ná an ceimiceoir [[An tSualainn|Sualannach]] Axel Fredrik Cronstedt sa bhliain 1751. Inniu, baintear úsáid fhairsing as an nicil, ós miotal í atá réasúnta díonta ar an gcreimeadh - ní thagann meirg uirthi mar a thagann ar an [[iarann]].
 
Ba iad na mianadóirí Gearmánacha a bhaist an nicil. Breathnaíonn mianraí áirithe nicile cosúil le mianraí copair, agus mar sin, nuair a tháinig na mianadóirí ar na mianraí sin, d'fhéach siad le copar a bhaint astu. Nuair a bhí fuar acu, dúirt siad go raibh an ''Nickel'' (ainm an diabhail ina gcanúint, cf. ''Old Nick'' mar ainm an diabhail sa Bhéarla) tar éis an mhian a chur ó mhaith.
 
Tá cúig iseatóp nádúrtha ag an nicil, mar atá, nicil a 58, nicil a 60, nicil a 61, nicil a 62 agus nicil a 64. Is í nicil a 58 an t-[[iseatóp]] is coitianta amuigh (68 % den nicil sa dúlra).
 
Is í an uimhir ocsaídiúcháin is tábhachtaí ná +II. Comhdhúil thábhachtach den chineál sin í sulfáit na nicile (II), NiSoO<sub>4</sub>, a úsáidtear le haghaidh leictreaphlátála.
Line 9 ⟶ 20:
Is féidir leis an nicil dul i gcomhdhúil choimpléascach, Ni(CO)<sub>4</sub> nó teitreacharbóinil na nicile, le haonocsaíd an charbóin, CO. Úsáidtear an t-imoibriú seo leis an nicil a ghlanadh, ach tá an-dainséar ag dul leis an bpróiseas seo, ós rud é go bhfuil an teitreacharbóinil uafásach nimhiúil - an oiread is go dtugtar "bás i bhfoirm leachta" uirthi.
 
[[Catagóir:Dúile ceimiceacha]]
{{síol}}
 
[[af:Nikkel]]
[[ar:نيكل]]
[[az:Nikel]]
[[bn:নিকেল]]
[[be:Нікель]]
[[bs:Nikl]]
[[bg:Никел]]
[[ca:Níquel]]
[[cv:Никĕль]]
[[cs:Nikl]]
[[co:Nichele]]
[[cy:Nicel]]
[[da:Nikkel]]
[[de:Nickel]]
[[et:Nikkel]]
[[el:Νικέλιο]]
[[en:Nickel]]
[[es:Níquel]]
[[eo:Nikelo]]
[[eu:Nikel]]
[[fa:نیکل]]
[[fr:Nickel]]
[[fur:Nichel]]
[[gv:Nickyl]]
[[gl:Níquel]]
[[ko:니켈]]
[[hy:Նիկել]]
[[hi:निकेल]]
[[hr:Nikal]]
[[io:Nikelo]]
[[id:Nikel]]
[[is:Nikkel]]
[[it:Nichel]]
[[he:ניקל]]
[[jv:Nikel]]
[[kn:ನಿಕಲ್]]
[[ka:ნიკელი]]
[[sw:Nikeli]]
[[ht:Nikèl]]
[[ku:Nîkel]]
[[la:Niccolum]]
[[lv:Niķelis]]
[[lb:Néckel]]
[[lt:Nikelis]]
[[lij:Nichel]]
[[jbo:nikle]]
[[hu:Nikkel]]
[[mk:Никел]]
[[ml:നിക്കല്‍]]
[[mi:Konukōreko]]
[[mr:निकेल]]
[[ms:Nikel]]
[[nah:Iztāctepoztli]]
[[nl:Nikkel]]
[[ja:ニッケル]]
[[no:Nikkel]]
[[nn:Nikkel]]
[[oc:Niquèl]]
[[uz:Nikel]]
[[pa:ਨਿਕਲ]]
[[nds:Nickel (Metall)]]
[[pl:Nikiel]]
[[pt:Níquel]]
[[ro:Nichel]]
[[qu:Nikil]]
[[ru:Никель]]
[[scn:Nichel]]
[[simple:Nickel]]
[[sk:Nikel]]
[[sl:Nikelj]]
[[sr:Никл]]
[[sh:Nikl]]
[[fi:Nikkeli]]
[[sv:Nickel]]
[[ta:நிக்கல்]]
[[th:นิกเกิล]]
[[tg:Никел]]
[[tr:Nikel]]
[[uk:Нікель]]
[[vi:Niken]]
[[yi:ניקל]]
[[zh:镍]]