Leagan ó 06:04, 25 Bealtaine 2009 athraigh Panu Petteri Höglund (plé \| dréachtaí) Confirmed users 12,289 edits No edit summary ← Gabh chuig an difear roimhe seo		Leagan ó 11:21, 28 Bealtaine 2009 athraigh cealaigh Guliolopez (plé \| dréachtaí) Maorlathaigh, Riarthóirí 26,857 edits Naisc +Rang ++ An chéad dhifear eile →
Líne 1: {{Dúil cheimiceach bosca eolais Ceann de na miotail i ngrúpa an phlatanaim is é an '''róidiam''', '''Rh''', dúil uimhir a 45. Ní bhíonn sé le fáil sa dúlra ach go tearc, go háirithe mar neamhghlaine i mianta an [[Platanam\|phlatanaim]], an [[Pallaidiam\|phallaidiam]] agus an [[Ór\|óir]]. Ní áibhéil a rá go bhfuil an róidiam seacht n-oiread níos daoire ná an t-ór féin. ▼ \|Ainm=Róidiam \|Siombal=Rh \|UAdamach=45 \|MAdamach=102.90550(2) g·mol<sup>−1</sup> \|Grúpa=9, 5, d \|Dlús=12.41 g·cm<sup>−3</sup> \|Sraith=Miotail trasdultacha \|Íomhá=Rh-TableImage.png }} ▲Ceann de na miotail i ngrúpa an phlatanaim is é an '''róidiam''', '''Rh''', [[Dúil cheimiceach\|dúil]] uimhir a 45. Ní bhíonn sé le fáil sa dúlra ach go tearc, go háirithe mar neamhghlaine i mianta an [[Platanam\|phlatanaim]], an [[Pallaidiam\|phallaidiam]] agus an [[Ór\|óir]]. Ní áibhéil a rá go bhfuil an róidiam seacht n-oiread níos daoire ná an t-ór féin. Níl ach aon iseatóp cobhsaí amháin ag an róidiam, mar atá, Rh-103, agus sin é an t-aon chineál róidiam atá le fáil go nádúrtha. Is é Rh-101 an t-iseatóp radaighníomhach is fadsaolaí, ach ós rud é nach bhfuil an ceann sin féin ach trí bliana is ceithre mhí ar leathré, ní féidir teacht air sa dúlra. ▼ ▲Níl ach aon [[iseatóp]] cobhsaí amháin ag an róidiam, mar atá, Rh-103, agus sin é an t-aon chineál róidiam atá le fáil go nádúrtha. Is é Rh-101 an t-iseatóp radaighníomhach is fadsaolaí, ach ós rud é nach bhfuil an ceann sin féin ach trí bliana is ceithre mhí ar leathré, ní féidir teacht air sa dúlra. Tá an róidiam an-díonta ar na hocsaídeoirí láidire a thuaslagaíonn an chuid is mó de na miotail lómhara féin. Ní dhéanann an t-aigéad nítreach dochar ar bith dó, agus ní oibríonn an ''aqua regia'' féin air mar a oibríonn sé ar an ór. Úsáidtear an róidiam i dtiontairí catalaíocha na [[gluaisteán\|ngluaisteán]] - is é sin, sna gléis ghlanta a bhaineann cuid den truailliú de sceithgháis na bhfeithiclí. Is gnách an róidiam sna tiontairí seo a athchúrsáil, agus le fírinne, tá athchúrsáil an róidiam ag obair sách éifeachtach ar na saolta seo. Tá tábhacht áirithe ag an róidiam sa tseodóireacht freisin, ach is annamh a dhéantar fáinní nó seodra eile as róidiam glan, nó is miotal crua righin é an róidiam - ní ghéillfeadh sé do bhuillí an chasúir - agus leáphointe sách ard aige fosta. Mar sin, níl sé furasta róidiam a shaoirsiniú go seodra. Go tipiciúil, cuirtear brat róidiam ar airgead geal nó ar ór geal le loinnir an róidiam a fhágáil ar an bhfáinne. Is iad na huimhreacha ocsaídiúcháin is minicí a bhíonn ag an róidiam ina chuid comhdhúl ná +3, ach tá a lán staideanna ocsaídiúcháin eile aige freisin, +4 ach go háirithe, agus ceimic sách casta aige. Tá dhá ocsaíd ann ar a laghad, Rh<sub>2</sub>O<sub>3</sub> nó an trí-ocsaíd déróidiam (uimhir ocsaídiúcháin: +3), agus RhO<sub>4</sub> nó teatrocsaíd an róidiam (uimhir ocsaídiúcháin: +4). I gcomhdhúile coimpléasca de chuid an róidiam, is féidir gurb í an staid fhoirmeálta ocsaídiúcháin atá ag an róidiam ná 0, nó bíonn an t-adamh róidiam timpeallaithe ag [[Liogann\|lioganna]] ar féidir teacht orthu ina móilíní neamhspleácha freisin. Sampla de seo is ea Rh<sub>4</sub>(CO)<sub>12</sub>. [[Catagóir:Dúile ceimiceacha]] [[en:Rhodium]] [[af:Rodium]] [[ar:روديوم]] [[bn:রোহডিয়াম]] [[be:Родый]] [[bs:Rodijum]] [[bg:Родий]] [[ca:Rodi]] [[cs:Rhodium]] [[co:Rodiu]] [[cy:Rhodiwm]] [[da:Rhodium]] [[de:Rhodium]] [[et:Roodium]] [[el:Ρόδιο]] [[es:Rodio]] [[eo:Rodio]] [[eu:Rodio]] [[fa:رادیم]] [[fr:Rhodium]] [[fur:Rodi]] [[gv:Roydjum]] [[gl:Rodio]] [[hak:Ló]] [[ko:로듐]] [[hy:Ռոդիում]] [[hr:Rodij]] [[io:Rodio]] [[id:Rodium]] [[is:Ródín]] [[it:Rodio]] [[he:רודיום]] [[jv:Rodium]] [[sw:Rodi]] [[ht:Rodyòm]] [[ku:Rodyûm]] [[la:Rhodium]] [[lv:Rodijs]] [[lb:Rhodium]] [[lt:Rodis]] [[lij:Rodio]] [[jbo:zgujinme]] [[hu:Ródium]] [[ml:റോഡിയം]] [[mr:र्‍होडियम]] [[nl:Rhodium]] [[ja:ロジウム]] [[no:Rhodium]] [[nn:Rhodium]] [[oc:Ròdi]] [[uz:Rodiy]] [[pl:Rod (pierwiastek)]] [[pt:Ródio]] [[ro:Rodiu]] [[qu:Rodyu]] [[ru:Родий]] [[stq:Rhodium]] [[scn:Rodiu]] [[simple:Rhodium]] [[sk:Ródium]] [[sl:Rodij]] [[sr:Родијум]] [[sh:Rodijum]] [[fi:Rodium]] [[sv:Rodium]] [[ta:ரோடியம்]] [[th:โรเดียม]] [[tr:Rodyum]] [[uk:Родій]] [[vi:Rhodi]] [[zh:铑]]

An difríocht idir athruithe ar: "Róidiam"