An difríocht idir athruithe ar: "Cromail in Éirinn 1649-1650"

Nuair a tháinig Cromail chun na hÉireann d’ordaigh sé nach mbainfí lón de bhunadh na haite mura n-íocfaí go cothrom as. Níor ghlac sé leis riamh go raibh sé freagrach as marú sibhialtach in Éirinn, agus dúirt nach raibh sé dian ar aon dream ach amháin daoine a raibh airm ar iompar acu. <ref>Philip McKeiver, 2007, "A New History of Cromwell's Irish Campaign"</ref> An chuid ba dhéine den chur faoi chois rinneadhBa é faoian cheannasnós ginearálmíleata eile tar éis do Chromail imeacht. Scriosadh barra d’aonghnó,a bhí ani dá thaobhbhfeidhm ag marú eallach a chéile, agus meastar gurb é sin ba chúis le bás timpeall 600,000 duine as daonra 1,400,000. Sa bhliain 1655 scríobh an Coirnéalam Richardnach Lawrence,dtabharfaí gobharnóirtrócaire Phort Láirge, gur scrios an phlá agus an gorta an oiread sin daoine timpeall na mblianta 1652 agus 1653 gurbh fhéidir leat fiche nó tríocha míle slí a shiúl agusd’aon ganbhaile beomór ná ceod’aon agharastún fheiceáil.nach Ba chúis iontais é deatach nó tine a fheiceáil,ngéillfeadh agus dúirtdeis Williamacu Petty, suirbhéir na hÉireann, nach raibh le hithe ag na bochtáin ach fiaile nó feoil lofachuige. <ref>Féach Beresford Ellis[[Woolrych, lghAustin]] 8-9(1990).</ref> Ba''Cromwell éas Pettysoldier'', freisin, a dúirt go raibh 1,448,000 duine in Éirinn sa bhliain 1641 agus gur cailleadh 616,000 díobh faoin mbliain 1652 – sin 504,000 Éireannach agus 112,000 coilíneach agus saighdiúir Sasanach.<ref>Féachlch Beresford111; EllisGaunt, lch 25117.</ref>

Ba é an riail mhíleata a bhí i bhfeidhm ag an am nach dtabharfaí trócaire d’aon bhaile mór ná d’aon gharastún nach ngéillfeadh agus deis acu chuige. <ref>[[Woolrych, Austin]] (1990). ''Cromwell as soldier'', lch 111; Gaunt, lch 117.</ref> Nuair a tháinig Cromail chun réitigh le bailte móra in Éirinn, leithéidí Cheatharlach agus Chluain Meala, chloígh sé leis na coinníollacha agus chosain sé beatha agus earraí na ndaoine. <ref>Gaunt, lch 116.</ref> Deir Tom Reilly, scoláire agus údar, gur sa 19ú haois a cumadh na scéalta go maraíodh neart sibhialtach i nDroichead Átha agus i bPort Láirge, ach tá scoláirí eile ann nach bhfuil ar aon intinn leis.<ref>[[John Morrill (historian)|John Morrill]]. "Rewriting Cromwell: A Case of Deafening Silences." ''Canadian Journal of History.'' December 2003: 19.</ref>