An difríocht idir athruithe ar: "Corda (ceol)"

I [[ceol|gceol]] agus i [[teoiric ceoil|dteoiric ceoil]], déantar '''corda''' le trí [[nóta]] nó os a cionn seinnte go comhuaineach. San úsáid choitianta, ní '''corda''' ach grúpa le trí nóta atá [[tonúil]] nó a bhfuil [[feidhmiú diatonach]] aige.

Mar sin, níl '''corda''' ach ina fheidhm armónach den ghrúpa le trí nóta, agus tá [[comhuaineacht]] neamhriachtanach a dhéanamh as an trí nóta. Féadann níos lú ná trí nóta a fheidhmiú mar comhuaineacht de gach nóta i gcorda. Mar shampla, déanann corda a seinntear nóta i ndiaidh nóta [[airpéitse]].

Tá an módh is furasta chun corda a ainmniú, nó chun a chumadh a theorannú, de réir an uimhir na nótaí atá ann. Is iad na cordaí is simplí (agus b’fhéidir na cordaí is coitianta) [[tríchorda|tríchordaí]] (a bhfuil <i>''trí</i>'' nóta acu), [[teitreachorda|teitreachordaí]] (a bhfuil ceathair acu), [[heicseachorda|heicseachordaí]] (a bhfuil sé acu), srl.

Tá sé níos faisnéisí chun corda a ainmniú de réir an sóirt na hidirchéimeanna atá ann, mar is cuma faoin mhéad nótaí le hidirchéim chosúil eatarthu a charnadh ar an chéile; coinníonn an corda a fhuaim tréitheach fós. Ainmnítear na cordaí pléite is minice le nótaí a bhfuil [[tréach|tréigh]] óna chéile [[corda tréach]]. Ainmnítear corda cumtha le [[déach|déigh]] eatarthu [[corda déach]] agus corda le [[ceathrach|ceathraigh]] eatarthu [[corda ceathrach]].

Is iad '''tríchordaí''' na córdaí usáidte is coitianta i gceol iartharach. Is iad an bunús na [[armóin|harmóine]] [[diatonach|dhiatonach]] é. Is é sin, cumtar le trí nóta: an [[fréamh]], [[tréach]] (atá aon tréach amháin thar an fréamh), agus an [[cúigeach]] (atá aon cúigeach amháin thar an fréamh, nó aon tréach amháin thar an tréach).

[[ImageÍomhá:c_mór.png]]<br />

[[ImageÍomhá:tríchorda C.png]]<br />

Mar sin, ainmnítear an tríchorda ar C tríchorda mór, nó '''[[mórchorda]]''', agus an idirchéim ó C go dtí E [[mórtréach]]. Ainmnítear an tríchorda ar D '''[[mionchorda]]''', a bhfuil idirchéim níos lú ón fhréamh go dtí an tréach aige. Ainmnítear an idirchéim sin [[miontréach]], agus is é an corda D mion.

Is féidir le tríchorda a chumtar ar pé nóta den scála C mór.

Chomh maith le mórchordaí is mionchordaí, tá tríchordaí [[méadú|méadaithe]] agus [[laghdú|laghdaithe]] ann. Déannann na téarmaí sin cur síos ar an ''cáilíocht'' de chorda.

Cumtar tríchordaí méadaithe le mórtréach ach le cúigeach méadaithe (nó mórtréach thar mórtréach). Tá miontréach agus cúigeach laghdaithe (nó miontréach thar miontréach) ag tríchordaí laghdaithe. Cuireann na rialacha sin i gcomhthéacs na cineáil tríchorda mínithe go dtí an phointe seo:

* [[Tríchorda mór]]: fréamh, mórtréach, cúigeach foirfe

* [[Tríchorda mion]]: fréamh, miontréach, cúigeach foirfe

* [[Tríchorda méadaithe]]: fréamh, mórtréach, cúigeach méadaithe

* [[Tríchorda laghdaithe]]: fréamh, miontréacht, cúigeach laghdaithe

[[RangCatagóir:Ceol]]

[[ro:Acord (muzică)]]