An difríocht idir athruithe ar: "An tSean-Ghréig"
Content deleted Content added
m róbat ag suimiú: tk:Gadymy Gresiýa |
m róbat ag suimiú: pnb:پرانا یونان; cosmetic changes |
||
Líne 2:
[[Íomhá:Athens Acropolis.jpg|thumb|260px|Acrapail nó ''cathair ard'' na [[An Aithin|hAithne]]]]
Cé go raibh tionchar mór ag na Mionóigh ar stair na Gréige, ceaptar nár Ghréagaigh iad ó thaobh a dteangan de.
Ina dhiaidh sin, is féidir stair na Sean-Ghréige a roinnt i réimsí áirithe ginearálta:
Líne 11:
Ag tús na Ré Ársa, chum na Gréagaigh [[aibítir]] na Gréigise, a bhí bunaithe ar aibitír na bhFóinéiciach, ach gur chuir na Gréagaigh litreacha i gcóir gutaí isteach inti den chéad uair.
Is le linn na Ré Ársa a cuireadh tús le nós na nGréagach coilíneachtaí a bhunú mórthimpeall na Meánmhara agus na Mara Duibhe, agus bhí raidhse acu ar an bhfód in iarthar na hAnatóile, san Iodáil, agus sa tSicil faoi dheireadh na ré seo.
Tarluint chinniúnach ag tús na Ré seo ab ea iarracht na Impireachta Peirsí mórthír na Gréige féin a ghabháil.
Theip ar an seanchóras politiúil seo i 337 R.Ch. nuair a d'éirigh le [[Pilib II]], rí na Macadóine, cathracha na Gréige a chur faoi smacht, agus don chéad uair riamh bhí iomlán na Gréige féin faoi smacht ag rialtas amháin.
Ghabh na [[Rómhánaigh]] an Ghréig i 146 R.Ch., agus bhí sí mar chuid lárnach den [[Impireacht Rómhánach]] feasta.
Tháinig deireadh le cumhacht na Sean-Ghréige nuair a ghabh na Rómhánaigh í mar chuid dá n-impireacht i 146 R.Ch.
Cé gur thit an Impireacht san Iarthar as a chéile sa deireadh, lean an Impireacht san Oirthear mar chomharba uirthi, agus ba impireacht Ghréagach í feasta, go dtugtar an [[Impireacht Bhiosántach]] uirthi anois.
== Cultúr agus Sochaí ==
Is as cultúr na Sean-Ghréige a thagann bunús chultúr Iarthar an domhain, agus tá cáil ar an sean-Ghréig fiú inniu mar gheall ar shaibhreas is cruthaiteacht a cultúir.
Eascraíonn an fhealsúnacht agus an eolaíoacht araon as iarracht na nGréagach cora an tsaoil a mhíniú le míniúcháin nádúrtha.
Bhíodh córais éagsúla rialtais ag na Gréagaigh.
== Cúrsaí creidimh ==
Chreid na Gréagaigh go raibh a lán déithe is bandéithe ann. B'é tuairim na nGréagach go raibh smacht ag na déithe is bandéithe sin ar na ''Moires'' nó Cinniúintí a rialaigh saol an duine. Bhíodh cónaí ag an dáréag déithe is bandéithe seo ar Shliabh Oilimpeas, an sliabh is airde sa tír. Ba é Séas athair na ndéithe agus an dia ba chumhachtaí. Ba é deartháir Shéis, Poiséadón, dia na farraige agus ba é a mhac Apolló dia an cheoil. Ba í Héire bean Shéis agus bandia an phósta. Ba í Ataene bandia an eolais. Cosúil le scéal na polaitíochta de, bhíodh dearcadh éagsúil ag na Gréagaigh faoi thréithe na ndéithe.
Líne 37:
[[Catagóir:An tSean-Ghréig]]
[[Catagóir:Stair na Gréige]]
{{Nasc AR|tr}}▼
{{Nasc AR|hr}}
{{Nasc AR|no}}
▲{{Nasc AR|tr}}
[[an:Antiga Grecia]]
Line 104 ⟶ 103:
[[oc:Grècia antica]]
[[pl:Starożytna Grecja]]
[[pnb:پرانا یونان]]
[[pt:Grécia Antiga]]
[[qu:Mawk'a Grisya]]
|