An difríocht idir athruithe ar: "Cogadh na Naoi mBliana (Éire)"
Content deleted Content added
tagairtí |
mNo edit summary |
||
Líne 1:
Sa bhliain [[1594]], thosaigh cogadh, '''Cogadh na Naoi mBliana''' nó '''An Cogadh Naoi mBliana''',<ref>{{lua idirlín|url=http://www.acmhainn.ie/tearmai/stairn-z.htm|teideal=Téarmaí Staire|dátarochtana=5 Lúnasa, 2012|foilsitheoir=Acmhainn.ie}}</ref><ref>{{lua idirlín|url=http://www.irishtimes.com/newspaper/anteangabheo/2003/0305/1046315952135.html|teideal=Stair na hEireann a ligean le sruth le fonn agus le failli|foilsitheoir=The Irish Times|dátarochtana=5 Lúnasa, 2012|dáta=3 Márta 2003}}</ref> a mhair ar feadh naoi mbliana. Uaireanta glaotar ''Réabhlóid Thír Eoghain'' air (Tyrone Rebellion i mBéarla) nó ''Cogadh an Dá Aodh'', ón cheannaire [[Aodh Ó Néill]], iarla [[Thír Eoghain]], agus
Ar feadh naoi mbliana choinnigh comhghuaillithe an Tuaiscirt cúl ar phleananna plandála na Sasanach. Cé go raibh arm Shasana i bhfad níba mhó ná arm na nGael, chaill na Sasanaigh cath i ndiaidh catha.
Faoi threoir straitéiseach Uí Néill agus díograis agus diongbháilteacht Uí Dhomhnaill, éirí amach éifeachtach a bhí ann.
Thosaigh an cogadh i g[[Cúige Uladh]] ach de réir a chéile scaip an réabhlóid ar fud na tíre go háirithe i [[Cúige Mumhan]], agus go tailte Uí Dhónaill i g[[Cúige Chonnacht]]. ▼
Le Mag Uidhir [[Fhear Manach]] lena dtaobh, ghlac siad seilbh ar a gcuid tailte féin agus níos faide ar shiúl. Tógadh ó Néill i gcúirt na Sasana, áit a bhfuair sé oiliúint i mbeartaíocht na cogaíochta agus in ealaín na taidhleoireachta. Bhain sé úsáid mhór as an dá scil seo. Bhí na Gaeil ag cur i gcoinne riail na Sasanach, go háirithe mar a bhain sí le cúrsaí creidimh agus sealúchais de réir mar a bhí monarcacht na Sasanach ag iarraidh an [[Athrú Creidimh]] a chur i bhfeidhm in [[Éirinn]]. ▼
▲Thosaigh an cogadh i g[[Cúige Uladh]] ach de réir a chéile scaip an réabhlóid ar fud na tíre go háirithe i [[Cúige Mumhan]],agus go tailte Uí Dhónaill i g[[Cúige Chonnacht]].
Sa deireadh thiar, theip orthu ina n-iarracht. Bhí cumhacht Shasana, go háirithe ar muir agus ó thaobh airtléire, ró-láidir agus tháinig cabhair ó Rí na [[Spáinne]] ró-mhall agus ró-shuarach. Tháinig deireadh leis an chogadh sa bhliain [[1603]], tar éis briseadh ar na Gaeil ag [[Cath Chionn tSáile]] i [[1601]] agus rinne Ó Néill conradh síochána leis na Sasanaigh ag an [[An Mhainistir Mhór|Mainistir Mhór]].▼
▲Le Mag Uidhir Fhear Manach lena dtaobh, ghlac siad seilbh ar a gcuid tailte féin agus níos faide ar shiúl. Tógadh ó Néill i gcúirt na Sasana, áit a bhfuair sé oiliúint i mbeartaíocht na cogaíochta agus in ealaín na taidhleoireachta. Bhain sé úsáid mhór as an dá scil seo. Bhí na Gaeil ag cur i gcoinne riail na Sasanach, go háirithe mar a bhain sí le cúrsaí creidimh agus sealúchais de réir mar a bhí monarcacht na Sasanach ag iarraidh an Athrú Creidimh a chur i bhfeidhm in Éirinn.
▲Sa deireadh thiar, theip orthu ina n-iarracht. Bhí cumhacht Shasana, go háirithe ar muir agus ó thaobh airtléire, ró-láidir agus tháinig cabhair ó Rí na Spáinne ró-mhall agus ró-shuarach. Tháinig deireadh leis an chogadh sa bhliain [[1603]], tar éis briseadh ar na Gaeil ag [[Cath Chionn tSáile]] i [[1601]] agus rinne Ó Néill conradh síochána leis na Sasanaigh ag an [[An Mhainistir Mhór|Mainistir Mhór]].
De bharr [[Teitheadh na nIarlaí]] i [[1607]] chuir na Sasanaigh [[Phlandáil Uladh]] ar bun.
| |||