An difríocht idir athruithe ar: "Benjamin Britten"

Content deleted Content added
Dexbot (plé | dréachtaí)
m Removing Link FA template (handled by wikidata)
mNo edit summary
Líne 13:
| síniú =
}}
Cumadóir [[Sasana]]ch ab ea '''Edward Benjamin Britten''', an Barún Britten, OM CH ([[22 Samhain]] [[1913]] – [[4 Nollaig]] [[1976]]). Bhí áit fheiceálach aige i saol [[ceol|cheoil]] an fichiú haois. Bhí clú air chomh maith mar stiúrthóir ceolfhoirne, dhordveidhleadóir agus phianadóirphianódóir. Chaith sé formhór a shaoil lena chomrádaí Peter Pears, teanór Sasanach. Shíothlaigh sé in Aldeburgh [[Sasana|Shasana]] ar an 2 Iúil 1976.
 
== Tús a Shaoil ==
Líne 27:
== Barr a Réime ==
 
D’fhill Britten agus Pears go Sasain sa bhliain 1942 agus chuir an bheirt acu iarratais isteach ar stádas mar dhiúltóirí consiasachacoinsiasacha. Séanadh iarratas Bhritten ar dtús ach fuair sé é ar achomharc. Bhí sé gnóthach ar an turas báid fada aniar, ag cur i gcrích an tsaothair chórúil ''Hymn to St. Cecilia'', a chomhshaothar deireanach le hAuden. Bhí tús déanta cheana aige ar a cheoldráma ''Peter Grimes'', bunaithe ar scríbhneoireacht de chuid file as Suffolk darbh ainm George Crabbe. D’éirigh go maith le chéad léiriú an cheoldráma in Sadler’s Wells sa bhliain 1945, an bua ba mhó aige go dtí sin. Mar sin féin, tháinig Britten salach ar dhreamanna ceoil seanbhunaithe áirithe sa tír. De réir a chéile, tharraing sé siar ó chiorcail cheoil Londan agus bhunaigh sé an English Opera Group (1947) agus Féile Aldeburgh (1948), i bpáirt mar dheis chun a shaothar féin a dhéanamh go poiblí.
 
Ba é ''Peter Grimes'' an chéad cheann de shraith ceoldrámaí i mBéarla, dá bhfuair ''Billy Bud'' (1951) agus ''The Turn of the Screw'' (1954) moladh faoi leith. Tháinig a cheoldráma ''A Midsummer Night’s Dream'' (1960), leagan den dráma [[Shakespeare]], ar a sála orthu. Ar na téamaí a bhí i gcoitinne ag na ceoldrámaí seo tá an carachtar atá lasmuigh ag an sochaí nó nach bhfuil tuiscint ann dó. Is é seo an príomhcharachtar go minic, agus tábhacht faoi leith lena ainm—Peter Grimes nó Owen Wingrave, mar shampla. Faoi am na nOnóracha Corónaithe sa bhliain 1953, bhí Britten tábhachtach go leor gur ceapadh é mar Chompánach Onóra (“Companion of Honour” nó CH).
Líne 33:
Tharraing Britten ar fhoinsí áitiúla traidisiúnta Sasanacha a leithéidí George Crabbe (thuasluaite) agus, ní b’fhaide siar, drámaí míorúilte Sasanacha ón Mheánaois. Sa bhliain 1957 rinne Britten agus Pears turas ar an Oirthear, mar a dtarraingíodh aird Bhritten ar cheol an ghamelan Bhailinéisigh agus ar na drámaí Nó [[an tSeapáin|Seapánacha]]. Bhí ceolta an Oirthir ag dul i gcion ar Bhritten in aghaidh na huaire sa tréimhse sin.
 
Sna deich mbliana deireanacha nó mar sin, bhí an tsláinte ag dul chun olcais air. D’éirigh inneach a chuid shaothair ní ba scagaí, ní ba scáinte de réir a chéile. Ar na ceoldrámaí den tréimhse seo bhí ''Owen Wingrave'' (1970), ''Death in Venice'' (1971-3), ''Suite on English Folk Tunes (A Time There Was '', 1974), agus ''Third String Quartet'' (1975; bunaithe ar ábhar in ''Death in Venice'')— chomh maith leis an chantáid dhrámata ''Phaedra'' (1975), a scríobh sé don ámhránaíamhránaí Janet Baker.
 
Cé gur chuir Britten suas de ridireacht roimhe, ghlac sé tiarnas saoil ar an 2 Iúil 1976 mar Bharún Britten Aldeburgh i gContae Suffolk. Roinnt míonna ina dhiaidh sin theip ar a chroí agus fuair sé bás ina theach in Aldeburgh, "an Teach Dearg". Tá sé curtha sa reilig ag Eaglais Naomh Peadar agus Pól in Aldeburgh. Tá uaigh a chomrádaí, Sir Peter Pears, in aice lena cheann féin.