An difríocht idir athruithe ar: "Aontachtóirí na hÉireann"

Content deleted Content added
mNo edit summary
Líne 68:
[[Íomhá:Loyalist mural south Belfast 1981.jpg|deas|220px|thumb|Múrmhaisiú i mBéal Feirste]]
:''Príomhalt: [[Na Trioblóidí]]''
Sna [[1960idí]], chrom [[Terence O'Neill]], Príomh-Aire nua an Tuaiscirt, ar leasuithe sóisialta a chur i gcrích le sochaí a chur ar bun a thabharfadh a[[Cearta gceartdaonna|cearta]] do na Caitlicigh féin. Ní raibh na hAontachtóirí go léir sásta leis na polasaithe seo, áfach, agus chuaigh siad chun cogaidh ar O'Neill faoi cheannas [[Ian Paisley]], seanmóirí [[Bunúsaíocht|bunúsaíoch]] a chuaigh le [[polaitíocht]]. Bhí an dá phobal ag dul in adharca a chéile, agus an caidreamh trasphobail ag dul chun donais. Chuaigh na [[Náisiúnachas|Náisiúnaithe]] amach sna sráideanna[[sráid]]<nowiki/>eanna le [[Cearta daonna|cothrom na Féinne]] a éileamh faoi bhratach [[GluaiseachtBratach na gCeart SibhialtahÉireann|bhratach]] Ghluaiseacht na gCeartgCearta Sibhialta]].

Dá thoradh sin, bhí scliúchais bhrúidiúla i nDoiren[[Doire]] agus i mBéalm[[Béal Feirste]] sa bhliain 1969. Nuair a thit an tóin as an [[dlí]] agus as an tsíocháint[[síocháin]] i dTuaisceart Éireann, cuireadh [[Saighdiúir|trúpaí]] Briotanacha ar garastún i dTuaisceart Éireann le síocháin a chur ar bun arís. Ní raibh na trúpaí ábalta neodracht a choinneáil idir an dá thine Bhealtaine, agus tarraingíodh rialtas Londan go domhain isteach in abar an Tuaiscirt nuair a thosaigh an t[[IRA]] ag cur catha ar na saighdiúirí. Sa deireadh thiar thall, mharaigh na paratrúipéirí Briotanacha triúr Caitliceach déag ar [[Domhnach na Fola|Dhomhnach na Fola]] i n[[Doire]] ar an tríochadú lá de Mhí Eanáir sa bhliain 1972. Dhá mhí ina dhiaidh sin, cuireadh rialtas na nAontachtóirí ar an [[Stormont]] ar ceal, agus chuaigh rialtas Londan go díreach i gceannas ar an stáitín.
 
Sa bhliain 1974, shínigh an lucht measartha ar an dá thaobh [[Comhaontú Sunningdale]], a bhí ceaptha lena gceart a thabhairt do na Caitlicigh i gcúrsaí rialtais an stáitín. Ní rabhthas in ann an comhaontú sin a chur i bhfeidhm riamh, áfach, nó chuaigh lucht oibre Protastúnach Thuaisceart Éireann ar ollstailc faoi bhratach Chomhairle Lucht Oibre Uladh leis an gcomhaontú a stopadh. Ina dhiaidh sin, tháinig pleananna eile chun tosaigh leis an bhféinrialtas a chur ar bun arís sa Tuaisceart, mar atá, an "[[déabhlóid rollach]]" (''rolling devolution'' as Béarla). An turas seo, b'iad na Caitlicigh nach raibh sásta comhoibriú a dhéanamh. I ndiaidh fiche éigin bliain de thrioblóidí, d'éirigh leis an lucht measartha ar an dá thaobh sos cogaidh a chur ar bun, agus thosaigh na comhchainteanna arbh é Comhaontú Aoine an Chéasta a dtoradh. Iarracht eile a bhí ann leis an gcumhacht a roinnt idir an dá phobal. Fuair an Comhaontú tacaíocht [[Páirtí Aontachtach Uladh|Pháirtí Aontachtach Uladh]], ach ní raibh Aontachtóirí Daonlathacha Ian Paisley sásta leis.