An difríocht idir athruithe ar: "Síciatracht"

Content deleted Content added
mNo edit summary
mNo edit summary
Líne 1:
[[Íomhá:Mentalhealthstubimg.PNG|mion|Siomból]]
Is é atá sa '''síciatracht''' ná an chraobh den [[leigheas]] a bhaineann leis an [[meabhar]] agus le [[galar meabhar]] nó [[galar intinne]]. Tugtar [[síciatraí]] ar dhochtúir leighis a chleachtann síciatracht. Tugtar síceolaí ar dhuine a traenáladh i ngnáth-shíceolaíocht agus i [[síceolaíocht]] galra meabhar, de ghnáth gan traenáil sa [[leigheas]]. Tugtar [[néareolaí]] ar dhochtúr leighis a chleachtann le hothair a bhfuil galra néaracha orthu nach gnáthach galra intinne a thabhairt orthu, m.sh. [[titeamas]], [[galar Parkinson|galar Pharkinson]] nó [[stróc]].
Is é atá sa '''síciatracht''' ná an chraobh den [[leigheas]] a bhaineann leis an meabhar agus le [[Neamhoird mheabhracha|galar meabhar]] nó [[galar]] intinne.
 
Tugtar [[síciatraí]] ar dhochtúir leighis a chleachtann síciatracht.
In Éirinn, i ndiaidh traenála ghinearálta san [[ollscoil]] i ndámh an [[leigheas|leighis]], is gá traenál ar feadh 4-6 bhliana sa bhreis agus scrúdaithe [[Coláiste Ríoga na Síciatraithe|Choláiste Ríoga na Síciatraithe]] a phasáil chun cleachtadh mar chomhairlitheoir síciatrach.
 
Is é atá sa '''síciatracht''' ná an chraobh den [[leigheas]] a bhaineann leis an [[meabhar]] agus le [[galar meabhar]] nó [[galar intinne]]. Tugtar [[síciatraí]] ar dhochtúir leighis a chleachtann síciatracht. Tugtar síceolaí ar dhuine a traenáladh i ngnáth-shíceolaíocht agus i [[síceolaíocht]] galra meabhar, de ghnáth gan traenáil sa [[leigheas]]. Tugtar [[néareolaí]] ar dhochtúr leighis a chleachtann le hothair a bhfuil galra néaracha orthu nach gnáthach galra intinne a thabhairt orthu, m.sh. [[titeamas]], [[galar Parkinson|galar Pharkinson]] nó [[stróc]].
 
Seachas galar meabhar ar nós schizophrenia nó mire thaghdach, bíonn freastal ag síciatrithe orthu siúd a mbíonn [[trioblóid míshuaimhneachas]], trioblóid clainne, pósta nó cúpla orthu, chomh maith leo siúd a mbíonn dementia (gealtachas le cailliúnt scileanna agus cuimhne) nó [[mallintinneacht]] orthu.
 
Déanann síciatrigh áirithe speisialtiacht le hobair le gasúir agus leanaí, le sean-aoisigh, leo siúd atá trioblóid acu a bhaineann le [[drogaí]] nó le [[biotáille]], nó leo siúd atá i dtrioblóid leis an [[dlí]]. Déanann cuid eile speisialacht ag obair le daoine a bhfuil tinnis coirp orthu, nó leo siúd atá i ndiaidh bheith i dtionóisc nó a raibh meall san [[inchinn]] acu a rinne dochar don [[inchinn]].
 
== Stair ==
Cuireadh tús leis an gcóras rangú atá inniu againn ag deireadh an 19ú haois, nuair a rinne [[Kraepelin]] na Gearmáine idirdhealú idir [[mire thaghdach]] agus [[dementia praecox]]. Is éard atá i gceist le dementia praecox ná meabharghalar a thosaíonn go luath agus lena dtéann an duine i léig de réir a chéile, go minic le [[wikt:Mealladh|mealladh]] (''delusion'' an Bhéarla) nó [[bréagchéadfa]]í (''hallucinations'' an Bhéarla). Cuireadh leis an obair seo nuair a scríobh faoin hebephrenia agus Kahlbaum faoin katatonia. Freisin, rinne [[Schneider]] cur síos an-úsaideach ar siomptaim an ''dementia praecox'', cur síos a húsáidtear go dtí an lá atá inniu ann. [[scitsifréine]] (Schizophrenia) an t-ainm a thugtar inniu ar an gcuid is mó díobh siúd a mbíodh ''dementia praecox'' orthu.
 
Ba á [[Sigmund Freud]] a chuir an sícanailís ar bun i [[Vín]] na h[[an Ostair|Ostaire]] ag tús an 20ú Aois, córas teiripe a bhí an-tábhachtach i bhforbairt na síciatrachta, agus a bhaintear feidhm fós as, go háirithe ag teiripithe agus ag dochtúirí príobháideacha.
Line 11 ⟶ 17:
Ar feadh i bhfad ina dhiaidh sin, ní raibh morán leigheas cheart ar mheabhar ghalar, ach an duine a bhí tinn a chur in oispidéal nó in institiúd eile. Ach 'sna 1950aí, thángathas ar chlorpromazine , nó Largactil, sa bhFrainc, an chéad cheann des na drogaí frith-mhire, agus chuir sé sin athrú mór ar chleachtadh an síciatracht.
 
== In Éirinn ==
Seachas galar meabhar ar nós schizophrenia nó mire thaghdach, bíonn freastal ag síciatrithe orthu siúd a mbíonn [[trioblóid míshuaimhneachas]], trioblóid clainne, pósta nó cúpla orthu, chomh maith leo siúd a mbíonn dementia (gealtachas le cailliúnt scileanna agus cuimhne) nó [[mallintinneacht]] orthu.
In Éirinn, i ndiaidh traenála ghinearálta san [[ollscoil]] i ndámh an [[leigheas|leighis]], is gá traenál ar feadh 4-6 bhliana sa bhreis agus scrúdaithe [[Coláiste Ríoga na Síciatraithe|Choláiste Ríoga na Síciatraithe]] a phasáil chun cleachtadh mar chomhairlitheoir síciatrach.
 
==Tagairtí==