An difríocht idir athruithe ar: "Nuala Ní Dhomhnaill"

Content deleted Content added
No edit summary
m Ghlan mé roinnt den téacs suas; bhí easpa leanúnachais ann agus roinnt mhaith abairtí nach raibh scríofa go cruinn.
Líne 16:
 
== Saol ==
Rugadh i Lancashire [[Sasana|Shasana]] í sa bhliain [[1952]]. B'Éireannaigh iad a tuismitheoirí. Nuair nach raibh ach cúig bliana slánaithe aici bhog sí go Ceann Trá agus chónaigh lena haintín ar feadh dhá bhliain sular lean a tuismitheoirí í. Chomh maith le [[Gaeltacht]] [[Corca Dhuibhne|Chorca Dhuibhne]] chaith sí tréimhsí i [[Luimneach]] agus in Aonach Urmhumhan le linn a hóige. Uncail léi is ea [[Pádraig Ó Fiannachta]]. Nuair a d'fhág sí Corca Duibhne chun dul go dtí an tAonach ar dtús bhí ionadh uirthi go raibh teanga eile, seachas [[an GhaelainnGhaeilge]], á labhairt. Uair amháin ,labhair banaltra san ospidéal Béarla léi agus d'fhiafraigh sise dá hathair: "Cad ina thaobh go bhfuil sí seo ag labhairt Béarla liomsa? Nach í seo Éire?". D'fhreastail sí ar mheánscoil i gCnoc na Labhras i [[Luimneach|gCathair Luimnigh]] agus bhain sí BA amach sa [[Gaeilge|Ghaeilge]] agus sa [[Béarla|Bhéarla]] i g[[Coláiste na hOllscoile, Corcaigh]] idir 1969 agus 1972. Bhí sí ar bhaicle ''Innti'' agus mhait tionchar na tréimhse sin ina cuid filíochta. Rinne sí an tArd-Teastas san Oideachas sa bhliain 1973. Phós sí geolaí Turcach, Dogan Leflef, tarina éis di edhiaidh sin a dhéanamh agus chaith seacht mbliana thar lear. Ar dtús chuaigh an lánúin óg go dtí an Ollainn, áit a raibh Dogan ag críochnú dochtúireachta agus ansanansin thugadar aghaidh ar an Tuirc sa bhliain 1975. Fuair Nuala post mar mhúinteoir Béarla sa Middle East Technical University nó Orta Doğu Teknik Üniversitesi ("Ollscoil Theicniúil an Mheánoirthir"), in [[Ancara]] agus thaitin an tír léi.
:''Bhí taithí agam ar mhuintir na Tuirce atá ana-fháiltiúil agus atá ana-mhuinteartha. Bhíomar go léir chomh bocht, is ar éigin go raibh aon mhaoin saolta ag daoine, agus, dá bhrí sin, an t-aon rud a bhí agat ná caradas.''
D'éirigh coimhlint idir an eite chlé agus an eite dheis ní ba mheasa le himeacht ama, áfach, agus ghéaraigh ar a míshuaimhneas dá bharr, go mór mhór anois agus beirt leanaí aici. Cheap sí freisin go raibh an Ghaelainn "ag éalú uaithi".
Líne 23:
 
== Filíocht ==
Sa bhliain 1981 a foilsíodh cnuasacha chéad fílíochtchnuasach Ghaeilgefilíochta den chéadi uairnGaeilge: ''An Dealg Droighin'' (1981). Glacadh léi mar bhall d'[[Aosdána]].
 
Tá filíocht Ní Dhomhnaill tagtha in inmhe ach maireann tionchar thréimhse ''Innti'' ina dánta. Samhlaíocht agus béaloideas agus na sean-amhráin a bhíonn aici mar thobar dá cuid saothair. Go minic, cuirteanncuireann sí sainchomharthaí an bhéaloidis agus gnéithe den saol nua-aimseartha i gcodarsnochtgcodarsnacht lena chéile. Dar léi, "‘MythMyth is a basic, fundamental structuring of our reality, a narrative that we place on the chaos of sensation to make sense of our lives’lives". Tá féith an ghrinn agus rian den fheimineachas le brath ar chuid dá saothair chomh maith.
 
Is iomaí duais a bronnadh uirthi in Éirinn agus go hidirináisúnta.
 
Tá dánta le Ní Domhnaill lear fáil san iliomad díolaimí ach seo iad na cnuasaigh aonair: ''An dealg droighin'' (Corcaigh: Mercier, 1981); [[Féar Suaithinseach|''Féar suaithinseach'']] (Maigh Nuad: An Sagart, 1984); ''Feis'' (Maigh Nuad: An Sagart, 1991); ''Spíonáin is róiseanna'' (leabhar agus caisead) (Indreabhán: Cló Iar-Chonnachta, 1993); ''Cead aighnis'' (Maigh Nuad: An Sagart, 1999).
 
Is iomaí cnuasach filíochta, dráma do pháistí, script scannán, díolaim, alt, léirmheas agus aiste atá foilsithe aici. I measc a saothar eile tá ''Féar Suaithinseach'' (1984); ''Feis'' (1991), agus ''Cead Aighnis'' (2000), cnuasach ina bhfuil dánta faoi shlua atá ag cur fúthu faoin bhfarraige darbh ainm na Murúcha.
Líne 37:
 
Tá aistriúcháin dá dánta go Béarla le fáil i ''Rogha Dánta/Selected Poems'' (1986, 1988, 1990); ''The Astrakhan Cloak'' (1992), agus ''The Fifty Minute Mermaid'' (2007). Foilsíodh ''Selected Essays'' sa bhliain 2005.
Ba é Micheál Ó hAirtnéide a d'aistrigh ''Rogha dánta / SelectedpoemsSelected aistrithe ag Michael Hartnettpoems'' (BÁC: Raven Arts, 1988). Ar na haistriúcháin eile tá: ''Pharaoh's daughter'' (An Mhí: Gallery Press, 1990) ina raibh roinnt dánta nua móide aistriúcháin le daoine éagsúla; ''The Astrakhan Cloak'' (Oldcastle: Gallery Press, 1992) ina raibh dánta nua móide aistriúcháin le Paul Muldoon; agus ''The Water Horse'' (Oldcastle: Gallery Press, 1999) ina bhfuil aistriúcháin le Medbh McGuckian agus Eiléan Ní Chuilleanáin.
 
Tá aistriúcháin le fáil i bh[[Fraincis]], i n[[Gearmáinis]], i b[[Polainnis]], in [[Iodáilis]], in Ioruais, in Eastóinis agus i [[Seapáinis]] freisin.
 
Aistríonn filí mór le rá mar [[Seamus Heaney]], [[Paul Muldoon]] agus Michael Longley a cuid filíochta. Tá sí réasúnta sásta leis na haistriúcháin atá déanta ar a saothar ach deir sí go dtéann filí áirithe ar strae an iomarca óna bundánbundánta. Deir sí, áfach, go dtaitníonn cuid aistriúchánaistriúcháin [[Paul Muldoon]] léi thar aistriúcháin aon duine eile, cé go bhfágann sé rian láidir ar a saothar.<ref>http://beo.ie/index.php?page=archive_content&archive_id=520</ref>
 
== Leabharliosta ==