An difríocht idir athruithe ar: "Foghlaí mara"

Is éard is '''foghlaí mara''' ann [[duine]] de bhuíon a ionsaíonn agus a ghoideann ó [[long]]a ar an bh[[farraige]]. Ní bhaineann foghlaíocht mhara le hionsaithe ar dhaoine sa [[long]] chéanna leis na hionsaitheoirí. Ní bhaineann foghlaíocht mhara le gníomhaíochtaí de chuid [[Cabhlach cogaidh|chabhlach]] náisiúnta ach an oiread. Sainmhíniú ar fhoghlaíocht mhara is ea robáil nó foréigean ar an bhfarraige.

Glactar leis go raibh foghlaíocht mhara á cleachtadh ó thosaigh daoine ag trádáil thar farraige, ach is leis an tréimhse ón [[17ú hAoishaois]] go dtí an [[19ú hAoishaois]] is mó a bhaineann an téarma mar a thuigtear inniu é.<ref>{{cite book | last = Heller-Roazen | first = Daniel | teideal = The Enemy of All: Piracy and the Law of Nations | publisher=Zone Books | year = 2009 | url = | id = | isbn =978-1890951948 }}</ref>

Foghlaithe mara a bhí sna bucainéirí a d’ionsaíodh loingeas thráchtála na Spáinne[[An Spáinn|Spáinn]]<nowiki/>e i [[Muir Chairib]] sa 17ú hAoishaois. Ba ghnách go mbíodh na bucainéirí Mhuir Chairb ina ngrúpaí níos mó ná foghlaithe mara eile, agus d’ionsaídís bailte mórta le cósta.<ref>{{cite book|last=Lucie-Smith|first=Edward|title=Outcasts of the Sea: Pirates and Piracy|publisher=Paddington Press|year=1978|isbn=9780448226170}}</ref> Is as [[focal]] i dteanga na nArawak an focal buccan, fráma adhmaid chun [[feoil]] a dheatú. Is as sin a tháinig an focal Fraincise[[An Fhraincis|Fraincis]]<nowiki/>e “boucane” agus baisteadh “boucanier” ar shealgairí in Hispaniola (nó [[Haiti]] agus [[An Phoblacht Dhoiminiceach|Poblacht Dhoiminiceach]] an lae inniu).<ref> teideal=Little>[http://books.google.com.au/books?id=YRM-RpBiyTEC& ''The Buccaneer's Realm: Pirate Life on the Spanish Main, 1674-1688''] le Benerson Little (Potomac Books, 2007)</ref>

Tugadh Corsaeir Bheirbearacha ar na foghlaithe mara a bhí lonnaithe ar chósta thuaidh na [[An Afraic|hAfraice]]. Rinne siad slad ar thrádálaithe na [[An Mheánmhuir|Meánmhara]] ó aimsir na g[[Crosáidí]], agus ar longa ag taisteal le cósta thiar na hAfraice go tús na 19ú hAoisehaoise. Ba mhinic cóstaí na [[An Spáinn|Spáinne]], na [[An Iodáil|hIodáile]] agus oileáin na Meánmhara faoi ionsaí acu, agus sa 17ú hAoishaois rinne siad ionsaithe ar [[Éire|Éirinn]] agus ar an [[An Íoslainn|Íoslainn]]. Idir an [[16ú haois|16ú]] agus 19ú hAoishaois ceaptar gur ghabh siad os cionn milliún Eorpach le díol mar sclábhaithe san Afraic agus in Impireacht na hOtamáine.<ref>{{lua idirlín|url=http://researchnews.osu.edu/archive/whtslav.htm|teideal=''When Europeans were slaves: Research suggests white slavery was much more common than previously believed''}}</ref><ref>"''[http://books.google.com/books?id=5q9zcB3JS40C&pg=PR14&dq&hl=en#v=onepage&q=&f=false Christian Slaves, Muslim Masters: White Slavery in the Mediterranean, the Barbary Coast and Italy, 1500–1800]''". Robert Davis (2004) ISBN 1-4039-4551-9</ref> Ar na corsaeir ba chlúití tá Hayreddin Barbarossa agus a dheartháir Oruç Reis (An Fheasóg Rua), Turgut Reis (nó Dragut), Kurtoglu (nó Curtogoli), Kemal Reis, Salih Reis agus Koca Murat Reis. Ina measc freisin bhí Eorpaigh a d’iompaigh ar an gcreideamh Moslamach, leithéidí Jan Janszoon na hÍsiltíre (Murat Reis) agus John Ward (Yusuf Reis) Shasana.<ref> teideal="bbc.co.uk">{{lua idirlín |url=http://www.bbc.co.uk/history/british/empire_seapower/white_slaves_02.shtml |teideal=British Slaves on the Barbary Coast}}</ref>

In Éirinn i ndeireadh an 16ú hAoishaois bhí [[Gráinne Ní Mháille]] (nó Gráinne Umhaill, mar a thugtaí uirthi) i réim ar chósta thiar [[Cúige Chonnacht|Chonnacht]]. Ghearradh sí cáin ar longa tráchtála a bhí ag triall ar [[Gaillimh|Ghaillimh]], agus bhí caisleán aici ar [[Oileán Chliara]]. Gailléithe a bhí sna longa a bhí aici, agus fir de chlainne Mhic Conraí agus Mhic Conaola a bhí ina mbádóirí aici. Nuair nach mbíodh sí fostaithe ag iompar saighdiúirí Albanacha chuig na taoisigh i gConnachta bhíodh sí páirteach in ionsaithe ar a cuid naimhde. De réir chuntas amháin throid sí cath farraige le corsaer Turcach.<ref> teideal="Chambers">{{cite book|last= Chambers|first= Anne|title= Granuaile: Ireland's pirate queen Grace O'Malley c. 1530–1603| publisher= Baile Átha Cliath: Wolfhound Press| isbn = 0-86327-913-9 }}</ref>

I n[[Dún na Séad]] in iarthar [[Corcaigh|Chontae Chorcaí]] sa bhliain 1631 d'fhuadaigh corsaeir 108 Sasanach a bhí ag obair i dtionscail an éisc ar an mbaile, chomh maith le líon beag Gael gan áireamh. Corsaeir ó Thuaisceart na hAfraice faoi cheannas Mhurat Reis a rinne an t-ionsaí agus thugadar a gcuid príosúnach leo ar ais go dtí an Afraic le díol mar sclábhaithe.<ref>http://www.baltimore.ie/heritage-history/the-sack-of-baltimore-1631.html</ref>