An difríocht idir athruithe ar: "Ruairí Mac Easmainn"

Content deleted Content added
mNo edit summary
No edit summary
Líne 12:
|gairm =Taidhleoir, gníomhaí daonnúlach, file
|}}
[[Taidhleoir]] [[An Bhreatain|Briotanach]] agus [[Náisiúnachas in Éirinn|náisiúnaí]] [[Éire]]annach ab ea '''Ruairí Dáithí Mac Easmainn,''' nó '''Roger Casement''' ([[1 Meán Fómhair]] [[1864]] - [[3 Lúnasa]] [[1916]]). Bhí ról cinniúnach aige in imeachtaí na bliana 1916, agus chuir sé [[Éire]] ar [[Bóthar|bhóthar]] an [[Neamhspleách (polaitíocht)|neamhspleáchais]].<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/comoradh-ar-thra-na-beannai-ar-theacht-i-dtir-agus-gabhail-mhic-easmainn-cothrom-an-lae-seo-cead-bliain-o-shin/|teideal=Comóradh ar Thrá na Beannaí ar theacht i dtír agus gabháil Mhic Easmainn cothrom an lae seo céad bliain ó shin|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2019-04-21}}</ref>
 
== A shaolSaol ==
[[Íomhá:Roger Casement and Mrs French Sheldon Wellcome L0044676.jpg|clé|mion|Roger Casement agus Mrs French Sheldon Wellcome, [[An Congó|Congó]], 1904]]
 
[[Íomhá:Roger Casement en el Putumayo.jpg|clé|mion|288x288px|an tEasmannach i bPutumayo, [[Peiriú]], 1911 b'fhédiri]]
Rugadh Mac Easmainn i g[[Cuas an Ghainimh]] é, in aice le [[Baile Átha Cliath]]. Bhí a athair ina [[Protastúnachas|Phrotastúnach]], ach d'fhéach a mháthair chuige go bhfuair sé baiste an [[Caitliceachas|Chaitlicigh]] ar chúla téarmaí. Cailleadh an bheirt acu nuair nach raibh Ruairí ach óg, agus b'iad muintir a athara i g[[Cúige Uladh]] a thóg é.
 
Ar dtús, bhain an tEasmannach cáil amach leis an tuairisc a thug sé ar an léirscrios a rinne anlathas [[Rí]] na [[An Bheilg|Beilge]], Leopold, ar an g[[An Congó|Congó]].
 
Ina dhiaidh sin, chuaigh Mac Easmainn le gluaiseacht an [[Neamhspleách (polaitíocht)|neamhspleáchais]] in Éirinn,. agus

== bhíÉirí amach ==
Bhí an tEasmannach ina idirghabhálaí rúnda ag iarraidh armálacha [[an Ghearmáin|Gearmánacha]] a sholáthar do reibiliúnaigh [[Éirí Amach na Cásca|na Cásca]].
 
Ar an [[11 Aibreán]] [[1916]], sheol Mac Easmainn ó Wilhelmshaven ar a bhealach go hÉirinn ar bhord an [[Fomhuireán|fhomhuireáin]] U19 le súil go mbuailfeadh sé leis an long "Aud" i g[[Contae Chiarraí]], ar a raibh lastas 20,000 [[raidhfil]], 10 [[meaisínghunna]] agus 1,000,000 urchar a bhí le tabhairt i dtír d’[[Éirí Amach na Cásca]].
[[Íomhá:Roger Casement - The crime against Ireland and how the war may right it.djvu|clé|mion|254x254px|Leabhar a scríobh Mac Easmainn : ''The crime against Ireland and how the war may right it'']]
[[Íomhá:Herbert ward and roger casement.jpg|mion|Herbert Ward agus Mac Easmainn (ar dheis)]]
Go luath maidin Aoine an Chéasta 1916 ([[21 Aibreán]] [[1916]]), tháinig Mac Easmainn, Robert Monteith agus Daniel Bailey i dtír ar [[Trá na Beannaí|Thrá na Beannaí]] tar éis dóibh an [[fomhuireán]] Gearmánach, inar thaistil siad ón Ghearmáin, a fhágáil. Theip ar a n-iarrachtaí castáil leis an Aud. D’fhan Mac Easmainn, a bhí breoite agus tnáite i ndiaidh an aistir fhada, ag Dún Mhic Cionnaith, fad a d’imigh Monteith agus Bailey go [[Trá Lí]].
 
Gabhadh Mac Easmainn agus cuireadh i b[[príosún]] i Sasana é.
 
Ar a chloisteáil d’[[Eoin Mac Néill|Eoin Mac Néill,]] ceannaire [[Óglaigh na hÉireann|Óglaigh na hÉireann,]] go raibh Mac Easmainn gafa agus na hairm ón nGearmáin caillte, d’ordaigh sé an tÉirí Amach, a bhí beartaithe do [[Domhnach Cásca|Dhomhnach Cásca,]]  a chur ar ceal.
 
== Basú ==
Cuireadh chun báis é i bhfad i ndiaidh cheannairí eile na Cásca, i b[[príosún]] [[Pentonville]] i [[Londain]].
[[Íomhá:Casement Roger.jpg|mion]]
Cuireadh an tEasmannach chun báis é i bhfad i ndiaidh cheannairí eile na Cásca. Cuireadh tréas ina leith, fuarthas ciontach é agus crochadh é ar an 3 Lúnasa 1916 i b[[príosún]] [[Pentonville]] i [[Londain]].
 
== Tagairtí ==