An difríocht idir athruithe ar: "An Ghearmáin"

Content deleted Content added
AdamLibh (plé | dréachtaí)
AdamLibh (plé | dréachtaí)
Cúpla pictiúr
Líne 41:
|glaochód=49
|fonótaí=<sup>1</sup> Roimh [[1999]]: [[Deutsche Mark]].<br /><sup>2</sup> Ní chantar ach an tríú véarsa [http://www.bundesregierung.de/Bundesregierung/-,8394/Nationalhymne.htm] }}
Is tír mhór i lár na [[an Eoraip|hEorpa]] í '''an Ghearmáin''' ([[An Ghearmáinis|Gearmáinis]]: ''Deutschland''), nó '''Poblacht Chónaidhme na Gearmáine''' ([[An Ghearmáinis|Gearmáinis]]: ''Bundesrepublik Deutschland'') go hoifigiúil, agus thart ar 82 milliún duine ina gcónaí inti. Is ball den [[an tAontas Eorpach|Aontas Eorpach]] í. Tá teorainn aici leis [[an Ísiltír]], leis [[An Bheilg|an mBeilg]], le [[Lucsamburg]], leis [[an Fhrainc|an bhFrainc]], leis [[an Ostair]], leis [[poblacht na Seice|an bPoblacht Seiceach]], leis [[An Pholainn|an bPolainn]], leis [[an Danmhairg]] agus leis [[an Eilvéis|an Eilbhéis]]. Is í [[Beirlín]] an phríomhchathair., agus 3.4 milliún duine ina gcónaí sa phríomhchathairann.
 
== Stair ==
Líne 51:
== Polaitíocht ==
[[File:Reichstag building Berlin view from west before sunset.jpg|left|thumb|Is é an foirgneamh Reichstag i mBeirlín láthair pharlaimint na Gearmáine (Bundestag)]]
Poblacht feidearálachfheidearálach, parlaiminteachpharlaiminteach, agus daonlathachdhaonlathach is ea an Ghearmáin. Oibríonn córas polaitiúil na Gearmáine faoi chuimsiú chreat a bhí leagtha amach sa doiciméad bunreachtúil faoin ainm ''Grundgesetz ''(Dlí Bunúsach). Go ginearálta, teastaíonn tromlach dhá thrian de bhaill uilig an dá dlísheomra leis an ''Grundgesetz'' a leasú. Is iad prionsabail bhunúsacha an ''Grundgesetz'', mar atá léirithe sna h-airteagail a ráthaíonn dínit an duine, ná an scaradh cumhachtaí, an struchtúr cónaidhme, agus riail an dlí bailí go suthain.
 
Tá dhá dlísheomraí ag an leibhéal feidearálach: an ''Bundestag'', an teach íochtarach, agus an ''Bundesrat'', an teach uachtarach. Is í an ''Bundestag'' an seomra is cumhachtaí díobh. Tá sé pháirtí polaitíochta a bhfuil ionadú inti faoi láthair: na Daonlathaigh Críostacha agus na [[Páirtí Sóisialta Daonlathach na Gearmáine|Daonlathaigh Sóisialta]], dhá pháirtí an rialtais atá ar lár-dheis agus lár-chlé an speictrim pholaitiúla faoi seach, chomh maith le ''Rogha Eile don Ghearmáin'' (an-deis), na Daonlathaigh Saora (liobrálach, lár-dheis), ''An Eite Chlé'' (an-chlé) agus na Glasaigh (glas, lár-chlé).
Líne 65:
 
=== Onnmhairithe ===
[[Íomhá:Glaserne Manufaktur.jpg|mion|Monarchan de chuid Volkswagen in [[Dresden]]]]
I gcomparáid le tíortha móra eile san Aontas Eorpach, tá sciar réasúnta mhór dá hOTI déanta ag onnmharaithe: 47% sa bhliain 2017 dar le World Factbook an [[Central Intelligence Agency|CIA]]<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gm.html|teideal=Europe :: Germany — The World Factbook - Central Intelligence Agency|work=www.cia.gov|dátarochtana=2019-05-10}}</ref>, i gcomórtas le 31% sa [[An Fhrainc|Fhrainc]]<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/fr.html|teideal=Europe :: France — The World Factbook - Central Intelligence Agency|work=www.cia.gov|dátarochtana=2019-05-10}}</ref> agus san [[An Iodáil|Iodáil]]<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uk.html|teideal=Europe :: United Kingdom — The World Factbook - Central Intelligence Agency|work=www.cia.gov|dátarochtana=2019-05-10}}</ref> agus 30% sa [[An Ríocht Aontaithe|Ríocht Aontaithe]]<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/it.html|teideal=Europe :: Italy — The World Factbook - Central Intelligence Agency|work=www.cia.gov|dátarochtana=2019-05-10}}</ref>. Ba iad innealra agus feithiclí na cineáil onnmhairithe is mó de réir luacha airgid sa bhliain 2017.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.worldstopexports.com/germanys-top-10-exports/|teideal=Germany’s Top 10 Exports|údar=Daniel Workman|dáta=2019-02-24|language=en-US|work=World's Top Exports|dátarochtana=2019-05-10}}</ref>
 
=== Cúiseanna láidreachta ===
[[Íomhá:German Railways ICE TD train at Cologne, Hohenzollern Bridge - Deutsche Bahn ICE TD - Köln, Hohenzollernbrücke (26431595882).jpg|mion|Traein ardluais in Köln]]
Luaitear go minic an córas oideachais agus an bhonneagair mhaith atá ag an nGearmáin mar chúiseanna ar rath eacnamaíochta na tíre. Tá fócas láidir ar oilteachtaí gairme chomh maith le hoilteachtaí acaidiúla sa chóras oideachais, rud a chiallaíonn go bhfuil go leor daoine ar féidir leo obair a dhéanamh sna tionscadail déantúsaíochtaí ar ceann d'urraí gheilleagar na Gearmáine iad. Tá an gréasán mótarbhealaigh is faide san Eoraip ag an nGearmáin, cé go bhfuil sé ráite ag roinnt beachtaithe nach bhfuil rialtas na Gearmáine ag déanamh a dhóthaine le neart bonneagair na tíre a chothú.<ref>https://www.economist.com/news/leaders/21728618-and-why-she-must-become-bolder-her-almost-inevitable-fourth-term-why-angela-merkel-deserves</ref>