An difríocht idir athruithe ar: "Dlíthe Nürnberg"
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Líne 1:
[[Íomhá:RGBL I 1935 S 1145.jpg|thumb|Iris oifigiúil na Gearmáine Naitsíche, inar foilsíodh Dlíthe Nürnberg]]
Is éard a bhí i gceist le '''dlíthe Nürnberg''' nó ''Nürnberger Gesetze'' as [[Gearmáinis]] ná na [[dlí]]<nowiki/>the [[Ciníochas|ciníocha]] sa [[An Ghearmáin|Ghearmáin]] [[Naitsíochas|Naitsíoch]] a choisc ar na [[Giúdaigh]] "Airianaigh" a [[Pósadh|phósadh]] agus a bhain saoránacht [[an Ghearmáin|na Gearmáine]] díobh. Bhí sé mar aidhm ag na dlíthe seo a gcearta sibhialta, polaitiúla agus dlíthiúla a bhaint de na Giúdaigh. Ba iad na dlíthe an chéad mhórchéim reachtaíochta in éadan na nGiúdach.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.stmarys-belfast.ac.uk/aisaonad/comhaid/Hitler.pdf|teideal=An Ghearmain Naitsioch|údar=St Marys, Béal Feirste|dáta=|dátarochtana=2020}}</ref>
[[Íomhá:Bundesarchiv Bild 183-2004-0312-505, Nürnberg, Reichsparteitag, Grundstein Kongreßhalle.jpg|clé|mion|220x220px|[[15 Meán Fómhair]] [[1935]]ː [[Adolf Hitler|Hitler]] le linn Ard-Fheis [[Naitsíochas|pháirtí na Naitsithe]]]]
Ritheadh na dlíthe ar 15 Meán Fómhair 1935, le linn Ard-Fheis [[Naitsíochas|pháirtí na Naitsithe]] a bhí ar siúl i gcathair [[Nürnberg]].<ref>{{Lua idirlín|url=https://twitter.com/ucdlawschool/status/1305816128602533889|teideal=ghlac an Reichstag leis "An Dlí um Chosaint Fola agus Onóra na Gearmáine"|údar=Scoil Dlí, COBÁC|dáta=|language=ga|work=Twitter|dátarochtana=2020-09-15}}</ref> Ba é ba bhunús leis na dlíthe ná cineál réasúnú bréageolaíoch, is é sin, glacadh leis mar phrionsabal go raibh máchail ghéiniteach, bhitheolaíoch ar na Giúdaigh, agus gur chóir na Giúdaigh a dhealú ó na "hAirianaigh" lena chinntiú nach dtolgfadh an "cine Airianach" an mháchail seo ó na Giúdaigh. ▼
== Stair ==
De réir dhlíthe Nürnberg, bhí na saoránaigh le rangú ó thaobh [[Creideamh|creidimh]] agus cine de. Chaithfeadh gach duine imréiteach [[Ginealach|ginealais]] a fháil lena chinntiú nach raibh Giúdaigh i measc a shinsear. ▼
▲
[[Íomhá:Antisemitisme Duitsland 1933.jpg|clé|mion|Postaer i 1933ː "Gearmáinghǃ Cosain thú féinǃ Ná ceannaigh earraí Ghiúdaigh ǃ"]]
An duine a bhí i dteideal na saoránachta, ba Ghearmánaigh iad tuismitheoirí a mháthar is a athar, nó ar a laghad, eachtrannaigh "ghaolmhara", Airianacha a bhí iontu. Más triúr nó ceathrar Giúdach a bhí ann, ba Ghiúdach é an duine féin. Más Giúdach amháin nó beirt Ghiúdach a bhí ann, ba mheascach é an duine - ''Mischling'' an téarma Gearmáinise.▼
Méadaíodh an t-idirdhealú seo le himeacht aimsire. Faoi 1938 bhí sé riachtanach ag Giúdaigh cártaí aitheantais a iompar le J an-soiléir orthu (‘Jude’ an Ghearmáinis ar ‘Giúdach’). Bliain ina dhiaidh sin bhí ar Ghiúdaigh ainmneacha baiste nua a ghlacadh: Sarah do na mná agus Israel do na fir.
== Na dlíthe ==
▲Rinne dlíthe Nürnberg saoránaigh den dara grád de na Giúdaigh ina dtír féin. De réir dhlíthe Nürnberg, bhí na saoránaigh le rangú ó thaobh [[Creideamh|creidimh]] agus [[cine]] de. Chaithfeadh gach duine imréiteach [[Ginealach|ginealais]] a fháil lena chinntiú nach raibh Giúdaigh i measc a shinsear. [[Íomhá:Nuremberg laws Racial Chart.jpg|clé|mion|''Nürnberger Gesetze'']]
I dtús báire cinntíodh gur géillsinigh iad na Giúdaigh agus ní saoránaigh. Bhain sé seo a gcearta polaitiúla díobh.
Ansin cinntíodh go raibh [[pósadh]] agus caidreamh [[Gnéas|gnéis]] taobh amuigh den phósadh mí-dhleathach idir Giúdaigh agus Airianaigh.
▲An duine a bhí i dteideal na
=== Bunús ===
Ba é ba bhunús leis na dlíthe ná cineál réasúnú bréageolaíoch, is é sin, glacadh leis mar phrionsabal go raibh máchail [[Géinitic|ghéiniteach]], [[Bitheolaíocht|bhitheolaíoch]] ar na Giúdaigh, agus gur chóir na Giúdaigh a dhealú ó na "hAirianaigh" lena chinntiú nach dtolgfadh an "cine Airianach" an mháchail seo ó na Giúdaigh.
== An reachtaíocht ==
{{Athfhriotal|align=left|width=70%|
Line 136 ⟶ 147:
Line 208 ⟶ 157:
[[Catagóir:Eoiginic]]
[[Catagóir:Naitsíochas]]
[[Catagóir:An tUileloscadh]]
| |||