Vicipéid

CRISPR

Is éard is CRISPR ( /k r ɪ s p ər / ) ann ná tacar de sheichimh ADN a fhaightear laistigh de ghéanóim na n-orgánach prócarótach amhail baictéir agus aircéigh.(Acrainm is ea an téarma díorthaithe ón bhfrása clustered regularly interspaced short palindromic repeats'). Díorthaítear na seichimh seo as bloghanna ADN de bhaictéarafagaigh a rinne ionfhabhtú ar an phrócarótach roimhe sin agus a úsáidtear chun ADN a bhrath agus a scriosadh as baictéarafagaigh chomhchosúla le linn ionfhabhtuithe ina dhiaidh sin. Dá bhrí sin tá ról lárnach ag na seichimh seo i gcóras cosanta frithvíreasach (ie anta-fagach) na bprócarótach.[1]

Einsím is ea Cas9 (nó "CRISPR-próitéin ghaolmhara 9") a úsáideann seichimh mar threoir chun snáitheanna sonracha ADN a aithint agus a scoilt atá comhlántach le seicheamh CRISPR. Tá na heinsímí Cas9 mar aon le seichimh CRISPR mar bhonn den bhiteicneolaíocht ar a dtugtar CRISPR-Cas9 gur féidir é a úsáid chun géinte a chur in eagar in orgánaigh.[2] Tá raon leathan feidhmeanna sa phróiseas eagarthóireachta seo, lena n-áirítear taighde bunúsach bitheolaíoch, forbairt táirgí biteicneolaíochta, agus cóireáil galair.[3][4]

Léaráid de mheicníocht chosanta frithvíreasach prócarótach CRISPR.[5]

Is córas imdhíonachta prócarótacha é an córas CRISPR-Cas a thugann frithsheasmhacht in aghaidh eilimintí géiniteacha eachtracha ar nós iad siúd atá i bplasmaidí agus i mbaictéarafagaigh [6][7] a sholáthraíonn cineál imdhíonachta faighte. Cuidíonn RNA, ina bhfuil an spásaire seichimh, le Cas (CRISPR gaolmhar) próitéin na próitéiní pataigineach eachtracha a aithint agus a ghearradh. Gearrann próitéiní Cas ARN-treoraithe ARN coigríche.[8] Faightear CRISPR i dtuairim is 50% de ghéanóim bhaictéaracha sheicheamhaithe agus beagnach 90% d' aircéigh seicheamhacha.[9]

Tagairtí

cuir in eagar
  1. ↑ "The roles of CRISPR-Cas systems in adaptive immunity and beyond" (2015). Current Opinion in Immunology 32: 36–41. doi:10.1016/j.coi.2014.12.008. PMID 25574773. 
  2. ↑ "CRISPR/Cas9 for genome editing: progress, implications and challenges" (2014). Human Molecular Genetics 23 (R1): R40–6. doi:10.1093/hmg/ddu125. PMID 24651067. 
  3. ↑ CRISPR-CAS9, TALENS and ZFNS - the battle in gene editing https://www.ptglab.com/news/blog/crispr-cas9-talens-and-zfns-the-battle-in-gene-editing/
  4. ↑ "Development and applications of CRISPR-Cas9 for genome engineering" (June 2014). Cell 157 (6): 1262–1278. doi:10.1016/j.cell.2014.05.010. PMID 24906146. 
  5. ↑ "CRISPR/Cas, the immune system of bacteria and archaea" (January 2010). Science 327 (5962): 167–170. doi:10.1126/science.1179555. PMID 20056882. Bibcode: 2010Sci...327..167H. 
  6. ↑ "What is CRISPR/Cas9?" (August 2016). Archives of Disease in Childhood. Education and Practice Edition 101 (4): 213–215. doi:10.1136/archdischild-2016-310459. PMID 27059283. 
  7. ↑ "CRISPR interference limits horizontal gene transfer in staphylococci by targeting DNA" (December 2008). Science 322 (5909): 1843–1845. doi:10.1126/science.1165771. PMID 19095942. Bibcode: 2008Sci...322.1843M. 
  8. ↑ "Diverse evolutionary roots and mechanistic variations of the CRISPR-Cas systems" (2016). Science 353 (6299): aad5147. doi:10.1126/science.aad5147. PMID 27493190. 
  9. ↑ "The Biology of CRISPR-Cas: Backward and Forward" (March 2018). Cell 172 (6): 1239–1259. doi:10.1016/j.cell.2017.11.032. PMID 29522745. 
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=CRISPR&oldid=1170356"