Lúibín

cineál traidisiúnta amhránaíochta Gaeilge

Is éard is lúibín ann ná cineál traidisiúnta amhránaíochta Gaeilge agus magaidh a chantar siar is aniar idir beirt. Is féidir é a chur i gcomparáid leis an agallamh beirte. Eagraítear comórtais do dhaoine óga agus do dhaoine fásta ag comórtais Oireachtas na Gaeilge. Tá traidisiún láidir lúibíní i gCúil Aodha in Iarthar Chorcaí.

Foirm cuir in eagar

Cantar na véarsaí­ sa lúibín agus is é an fonn a bhíonn leis de ghnáth ná port (jig) traidisiúnta. Bíonn portaireacht le focail raiméise (á gcanadh ag an mbeirt le chéile) mar churfá i ndiaidh gach véarsa agus is iondúil go dtugtar an lí­ne dheiridh nó an dá lí­ne dheiridh den véarsa a ghabhann roimis, isteach sa churfá. Bíonn ceithre lí­ne nó ocht lí­ne de ghnáth sna véarsaí­ sa lúibín. Ó véarsa go véarsa bíonn an bheirt ag freagairt a chéile agus ag sárú ar a chéile. Tá bua na dea-chainte agus cumas maith rannaireachta an-tábhachtach san ealaí­n seo.

Gnéithe a bhíonn ag baint leis na píosaí go minic cuir in eagar

  • coimhlint/contrárthacht idir na páirtithe
  • saibhreas teanga
  • foinn áirithe a oireann don lúibín – foinn rithimiúla agus poirt a úsáidtear den chuid is mó
  • bíonn an greann neamhurchóideach go minic – is fearr a bheith ag spochadh as carachtar/fíordhuine agus gan dul i muinín na gáirsiúlachta más féidir.
  • ní gá go mbeadh téama/duine/scéal nuachta tráthúil i gceist ach is minic a bhíonn seo i gceist. Moltar téamaí uilíocha a roghnú.
  • struchtúr/cruth an amhráin – ag deireadh gach véarsa canann an bheirt an phortaíocht béil le chéile (na fox-di-idle-dees) agus canann an té a chan an véarsa an líne dheireanach – ní hé go mbeadh véarsa/curfá i gceist.

Na Foinn cuir in eagar

Seán is a bhríste leathair: https://www.youtube.com/watch?v=Z9I_uHZAONU

Bacach Buí na Léige: https://www.youtube.com/watch?v=x9i5DQLna1I

Táim in Arrears: https://www.youtube.com/watch?v=7JLSBK7b-3E

Túirne Mháire: https://www.youtube.com/watch?v=tAtTMK_tCeA

Tatter Jack Welsh

Cúnla: https://www.youtube.com/watch?v=3iczgQ7wtk8


Samplaí cuir in eagar

[Comórtas Lúibíní do dhaoine fásta a bhí ar bun ag Oireachtas na Samhna 2011 https://www.youtube.com/watch?v=bUG5cRIIe6A] http://www.duchas.ie/ga/cbes/4450396/4376121/4450447

http://www.drama-gaeilge.com/downloads/eigse.pdf


Foinse: http://www.drama-gaeilge.com/?contentID=520