Liagchiorcal an Droma Bhig

Liagchiorcal an Droma Bhig
Sonraí
Cineál	Liagchiorcal agus suíomh seandálaíochta
Suíomh geografach
Limistéar riaracháin	Contae Chorcaí, Éire
	51° 33′ 52″ N, 9° 05′ 13″ O / 51.564553°N,9.08702°W
Séadchomhartha náisiúnta na hÉireann
Aitheantóir	381
ID logainm	1418380

Is liagchiorcal é Liagchiorcal an Droma Bhig atá suite 2.4 km (1.5 mhíle) soir ó Cuan Dor, Contae Chorcaí, Éire.^[1]^[2]^[3]

Cé nach sampla suntasach é, tá an Droma Bhig ar cheann de na suíomhanna meigiliteacha is mó a dtugtar cuairt air in Éirinn, agus tá sé cosanta faoi Acht na Séadchomharthaí Náisiúnta.^[4] Tochlaíodh é i 1958, nuair a thángthas ar iarsmaí créamtha ógánaigh i bpota i lár an chiorcail.^[4]

Gnéithe

Suíomh ag an Droma Bhig

Ba é a bhí sa liagchiorcal ar dtús ná seacht gcloch déag a bhfuil spásáil eatarthu agus tá 13 díobh ann fós. Tá na clocha déanta as gaineamhchloch áitiúil.^[5] Ta an chiorcal 9.3 m (31 tr) ar trastomhas. Mar liagchiorcal aiseach nó "Corcaigh-Ciarraí", tá dhá chloch iontrála níos airde suite os comhair cloch aiseach chuimsithigh. Tá a ais dírithe siar ó dheas i dtreo na gréine.^[4]

Is í an chloch is faide siar (1.9m ar fad) an dronuilleog fhada agus tá dhá mharc cupáin ubhchruthacha uirthi, ceann amháin le fáinne timpeall uirthi. ^[1] Liagchiorcal aiseach, ar a dtugtar liagchiorcal “cineál Corcaigh-Ciarraí” freisin, tá péire de chlocha tairsí aiseacha 1.8m ar airde ar gach taobh dó, a mharcálann an bealach isteach chuig an gciorcal cloiche, agus a aghaidh ar an gcloch altóir luí seoil.^[5] Cruthaíonn an socrú seo ais thiar theas, agus treoraíonn sé an séadchomhartha i dtreo na gréine ag dul i rith ghrianstad an gheimhridh.^[6]^[7]^[4]

In aice leis an liagchiorcal, timpeall 40m siar, tá dhá bhoth cruinn réamhstairiúil le ballaí cloiche agus fulacht fiadh.^[4] Tugann fianaise le fios go raibh an fulacht fiadh in úsáid go dtí timpeall an 5ú haois AD. Den dá bhothán, bhí díon adhmaid ar an gceann is mó agus cuaillí adhmaid mar thaca acu. Tá taisí d'ionad cócaireachta ar an taobh thoir den bhothán níos lú. Téann cabhsa ó na botháin go dtí an fulacht fiadh, a bhfuil teallach, tobar agus umar uisce ann.^[1]

Tochailtí

Tar éis roinnt suirbhéanna go luath sna 1900idí,^[8] rinneadh an suíomh a thochailt agus a athchóiriú i 1957.^[7] Tugann dhátú radacarbóin ar shamplaí a tógadh ón suíomh le fios go raibh sé gníomhach c. 1100–800 R.Ch. I bpota inbhéartaithe, a fuarthas i lár an chiorcail, bhí iarsmaí créamtha ógánach óg fillte le héadach tiubh. Fuarthas an pota cóngarach do lár an chiorcail agus thángthas air taobh le sligí briste agus cnuasach scuabtha ó breocharn.^[6]