Newark, New Jersey

Newark, New Jersey
	Newark (en)
	;
Ainmnithe in ómós	Newark-on-Trent
Suíomh
	40° 44′ 08″ N, 74° 10′ 20″ O / 40.7356°N,74.1722°W
Stát ceannasach	Stáit Aontaithe Mheiriceá
Stát sna Stáit Aontaithe	Nua-Gheirsí
Contae de chuid Nua-Gheirsí	Contae Essex
Príomhchathair de	Contae Essex
Daonra
Iomlán	311,549 (2020)
• Dlús	4,647.16 hab./km²
Líon na dteaghlach	102,195 (2020)
Tíreolaíocht
Suite san aonán críochach staitistiúil	Mórcheantar Nua-Eabhrac
Achar dromchla	67.040795 km²
• Uisce	7.3545 %
Airde	3 m
Ar theorainn le	Belleville (en) ; East Newark (en) ; Hillside (en) ; South Orange ; Maplewood (en) ; Bayonne ; Harrison (en) ; East Orange ; Bloomfield (en) ; Kearny (en) ; Elizabeth ; Irvington (en) ; Jersey City
Sonraí stairiúla
Cruthú	1666
Eagraíocht pholaitiúil
• Méara Newark, Nua-Gheirsí	Ras Baraka (2014–)
Aitheantóir tuairisciúil
Cód poist	07100–07199, 7100, 7102, 7105, 7107, 7110, 7111, 7112, 7114, 7115, 7117, 7120, 7123, 7124, 7126, 7130, 7131, 7135, 7138, 7141, 7144, 7146, 7147, 7149, 7153, 7154, 7155, 7157, 7161, 7164, 7166, 7168, 7172, 7173, 7175, 7179, 7182, 7184, 7188, 7191, 7194 agus 7197
Lonnaithe i gcrios ama	an tAmchrios Oirthearach
Glaochód	973 agus 862
Eile
Suíomh gréasáin	newarknj.gov

Is é Newark an chathair is mó i stát New Jersey i Stáit Aontaithe Mheiriceá. Priomhbhaile Chontae Essex atá ann chomh maith. Tá an chathair suite i ngar do Chathair Nua-Eabhrac, timpeall ocht míle slí (13 km) siar ó Manhattan agus 2 mhíle slí (3.2 km) ó thuaidh ó Oileán Staten. Níl Newark rófhada ón Aigéan Atlantach ach oiread. Tá Port Newark, calafort na cathrach, suite ar Bhá Newark, áit atá nasctha le Cuan Nua-Eabhrac. Láimhseáiltear níos mó coimeadán lasta ann ná in aon áit eile sa réigiún uirbeach sin. Tá roinnt comhlachtaí móra lonnaithe i Newark, leithéidí Prudential Financial, comlacht árachais. Tá Newark Liberty International Airport ar cheann de na trí aerfort mhóra i réigiún uirbeach Nua-Eabhrac agus ar an gceann is sine díobh. Is í "Cathair na mBrící" (The Brick City) leasainm na cathrach.

Stair

Bunaíodh Newark sa bhliain 1666 nuair a lonnaigh grúpa Piúratánach ann faoi cheannas Robert Treat. B'as Coilíneacht New Haven in Connecticut dóibh. Tharla seo dhá bhliain tar éis do na Sasanaigh an réigiún a bhaint de na hOllannaigh. D’fhás an chathair go mór sa 19ú haois agus sa chéad leath den 20ú haois mar gheall ar bhorradh na tionsclaíochta.

Sa dara leath den 20ú haois tháinig meath suntasach ar an chathair agus an tionsclaíocht ag dul i léig. Chuaigh fadhbanna ciníocha in olcas, go háirithe sna 1960í agus sna 1970í, agus sa bhliain 1967 bhí círéibí i gcomharsanachtaí bochta gorma. Fuair sé dhuine is fiche bás iontu agus scriosadh na céadta gnólacht. D’imigh an mheánaicme, idir ghorm agus bhán, de réir a chéile, agus aghaidh a bhformhóir ar na fo-bhailte. Laghdaigh an daonra ó 442,337 sa bhliain 1930 go dtí 405,220 sa bhliain 1960, agus go dtí 273,546 sa bhliain 2000. Leagadh roinnt bloic mhóra árasán sa dara chuid den tréimhse seo.

Thosaigh feabhas ag teacht ar Newark sna 1990í. Sa bhliain 2006 tháinig beocht i stiúradh na cathrach nuair a toghadh Cory Booker mar mhéara, cé go bhfuil méid mór coireanna á ndéanamh fós. De réir mheastachán Bhiúró an Daonáirimh, bhí 278,980 duine sa chathair sa bhliain 2008.