Penda
Bhí Penda (d’éag 15 Samhain 655) ina rí ar ríocht Angla-Shacsanach Mhersia ó 626 go dtí a bhás. Mac Pybba, rí Mhersia, bhí sé ar cheann de na ríthe págánacha deireanacha de na hAngla-Sacsanaigh, agus bhí clú air toisc gur lorg sé comhairle ó roinnt ríthe Breatnacha chun cur i gcoinne Northumbria . Tá sé luaite i dtraidisiúin na Breataine Bige mar Panna ap Pyd.
  | |
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | c. 606 |
| Bás | 15 Samhain 655 48/49 bliana d'aois Cock Beck |
| Siocair bháis | Bás i gcath |
| Rí Wessex | |
| 642 – 645 ← Cenwalh of Wessex (en)  – Cenwalh of Wessex (en) → | |
| King of Mercia (en) | |
| 632 – 15 Samhain 655 ← Cearl of Mercia (en) – Peada of Mercia (en) → | |
| Faisnéis phearsanta | |
| Reiligiún | Págántacht Angla-Shacsanach |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | rí |
| Eile | |
| Teideal uasal | Rí |
| Teaghlach | Iclingas (en) |
| Céile | Cynewise |
| Páiste | Wulfhere of Mercia (en) , Cyneswith, Eadburh of Bicester (en) , Edith of Aylesbury (en) , Cyneburh, Peada of Mercia (en) , Merewalh, Æthelred of Mercia (en) , Wilburga of Mercia (en) |
| Athair | Pybba of Mercia (en) |
| Siblín | Eowa of Mercia |
Bhunaigh Penda comhghuaillíocht le rí Gwynedd, Cadwallon ap Cadfan, chun chun Northumbria a ionsaí sa bhliain 633 , agus maraíodh Edwin rí Northumbria i gCath Meigen (Hatfield Chase) ag tabhairt seilbh ar Northumbria do Cadwallon agus Penda. Is dócha gurbh é Cadwallon ceannaire na comhghuaillíochta seo, ach nuair a maraíodh é an bhliain dár gcionn, lean Penda air ag feachtasaíocht i gcoinne Northumbria, ag marú Oswallt, rí Northumbria i gcath Maes Cogwy ( Maserfield ) naoi mbliana ina dhiaidh sin. Bhunaigh sé é féin mar an duine ba chumhachtaí de na ríthe Angla-Shacsanach; chloígh sé Anglia Thoir agus thiomáin sé rí Wessex ar deoraíocht. Sa bhliain 655 bhí sé i mbun feachtais in aghaidh Brynaich i gcomhghuaillíocht le comharba Cadwallon mar rí Gwynedd, Cadafael ap Cynfeddw . Agus an namhaid in aice láimhe, d'imigh Cadafael agus a arm san oíche, ag tuilleamh an leasainm "Cadafael Cadomedd" (éalaitheoir an chatha) dó féin. Buaileadh Penda ag Cath Winvaed agus maraíodh é.
Tháinig a mhac Peada i gcomharbacht air mar rí ar dheisceart Mhersia, agus bhí an chuid thuaidh den ríocht faoi smacht Northumbria ar feadh tamaill.
Tugtar le fios i bhfilíocht na Breatnaise go raibh sé i i bpáirt leis an rí Cynddylan, mar tá tagairt i marbhna Cynddylan dá thoilteanas teacht ag glaoch "mac Pŷb "; tagairt is cosúil do Penda, mac Pybba a theacht ar ghlaoch "mab Pŷb"; tagairt is cosúil do Phenda, mac Pybba.