An difríocht idir athruithe ar: "Miocrorgánach"

Content deleted Content added
mNo edit summary
mNo edit summary
Líne 3:
[[Orgánach]] micreascópach, dofheicthe don tsúil dhaonna de ghnáth is ea '''miocrorgánach''' nó '''miocrób''', a d'fhéadfadh a bheith ann ina fhoirm aoncheallacha nó mar choilíneacht de chealla.
 
Bhí amhras ann go bhféadfadh saol miocróbach a bheith ann ón chianaimsir, mar shampla i scrioptúr na nJaineach ón séú haois [[Comh-Ré|RCR]] san India. Thosaigh [[Antonie van Leeuwenhoek|Anton van Leeuwenhoek]] an staidéar eolaíoch ar mhiocrorgánaigh lena mbreathnóireacht faoin [[Micreascóp solais|micreascóp]] sna 1670í. Sna 1850idí, fuair [[Louis Pasteur]] amach go raibh miocrorgánaigh ina gcúis le milleadh bia, ag bréagnú teoiric na h[[Uathghiniúint|uathghiniúna]]. Sna 1880í, fuair [[Robert Koch]] amach gur miocrorgánach ba chúis leis na galair seo a leanas; [[An eitinn|an eitinn]], [[Calar|an calar]], [[An Diftéire|an diftéire]], agus [[An tAntrasc|an t-antrasc]].
 
Toisc go n-áirítear i miocrorgánaigh an chuid is mó d'orgánaigh aoncheallacha ó na trí [[Fearann (bitheolaíocht)|fhearann]] saoil is féidir leo a bheith thar a bheith éagsúil. Níl ach miocrorgánaigh i ndhá cheann de na trí fhearann, [[Archaea]] agus [[Baictéir]]. Áirítear leis an tríú fhearann ​​[[Eukaryota]] na horgánaigh ilcheallacha go léir chomh maith le go leor prótaisteach aoncheallach agus protozoa ar miocróib iad. Tá baint ag roinnt prótaisteach le hainmhithe agus cuid acu le plandaí glasa. Tá go leor orgánach ilcheallach micreascópach ann freisin, eadhon micrainmhithe, roinnt fungas, agus roinnt algaí, ach go ginearálta ní mheastar iad seo a bheith ina miocrorgánaigh.
 
Is féidir le gnáthóga an-difriúla a bheith ag miocrorgánaigh, agus maireann siad i ngach áit ó na poil go dtí an [[meánchiorcal]], [[Fásach|fásaigh]], [[Géasar|géasair]], [[Carraig|carraigeacha]] agus an domhainfharraige. Tá cuid acu oiriúnaithe le maireachtáil i ndálaí foircneacha cosúil le coinníollacha an-te nó an-fhuar, cuid eile do bhrú ard, agus cúpla, mar ''Deinococcus radiodurans'', do thimpeallachtaí ard-radaíochta. Is éard atá i miocrorgánaigh freisin na micribhithraí a fhaightear i agus ar gach orgánaigh ilcheallacha. Tá fianaise ann go raibh miocrorgánaigh i gcarraigeacha 3.45-billiún bliain d'aois na hAstráile tráth, an fhianaise dhíreach is luaithe den bheathral ar an Domhan.