An difríocht idir athruithe ar: "Ard-Chúirt (Éire)"

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Líne 1:
[[Íomhá: Coat of arms of Ireland.svg|thumb|''' Éire''']]
Déileálann''' Ard-Chúirt''' na hÉireann ({{lang-en|The Irish High Court}}) leis na cásanna sibhialta agus coiriúla is tromchúisí agus is tábhachtaí ag an gcéad chéim, agus gníomhaíonn sí freisin mar chúirt achomhairc i gcásanna sibhialta sa Chúirt Chuarda. Tá an chumhacht freisin aici cinneadh a dhéanamh cé acu an bhfuil nó nach bhfuil dlí bunreachtúil, agus [[athbhreithniú breithiúnach]] a thionscnamh ar gníomhartha an [[rialtas|rialtais]] agus comhlachtaí poiblí eile.
 
Bunaíodh an Ard-Chúirt faoi hAirteagal 34 de Bhunreacht na hÉireann, agus deonaíonn an Bunreacht "''lándlínse bhunaidh, agus cumhacht chun breith a thabhairt, i ngach ní agus ceist dlí nó fíorais cibé sibhialta nó coiriúil iad''" chomh maith leis an gcumas chun a chinneadh " ''bail a bheith nó gan a bheith ar aon dlí áirithe ag féachaint d'fhorálacha an Bhunreachta''" CeapannIs é an tUachtarán an duine a cheapann na Breithiúna.
 
Mar sin féin, mar a bhíonn ag beagnach gach cumhacht bhunreachtúil a bhíonn ag an tUachtaránUachtarán, déantar na ceapacháin faoi réir "comhairle chomhairle an Rialtais". Go praiticiúil, ciallaíonn sé seo go n-ainmníonnn an rialtas na breithiúna agus go huathoibríoch ceadaíonn an tUachtarán iad go huathoibríoch.
 
Bíonn uasmhéid de 32 gnáth-breitheamhgnáthbhreitheamh Ard-Chúirte ann, cé go mbíonn Uachtarán na Cúirte Cuarda agus Príomh-Bhreitheamh na Cúirte Uachtaraí ina gcomhaltaí '' ex officio'' freisin. De gnáthghnáth, éisteann breitheamh amháin cás amháin, ach is féidir le UachtaránhUachtarán na hArd-Chúirte a ordú go n-éistear cás áirithe le trí breitheamh ina suí le chéile - tugtar ''roinnchúirt'' uirthi mar dhea.
 
Éistear gnáth cásannagnáthchásanna i bhfoirgneamh na [[Ceithre Cúirteanna|gCeithre Cúirteanna]] i mBaile Átha Cliath, cé go mbíonn an chúirt ag suí go rialta lasmuigh den phríomhchathair.
 
Tháinig an Breitheamh Richard Johnson i gcomharbacht ar an Breitheamh Onórach, an tUasal Joseph Finnegan mar Uachtarán na hArd-Chúirte i mí na Nollag 2006, agus tháinig an Breitheamh Onórach, an tUasal Nicholas Kearns i gcomharbacht air uirthi i DeireadhMí Dheireadh Fómhair 2009 [1]. Ba í Mella Carroll an chéad bhean a sheirbheáil ar an gcúirt, sé sin idir 1980 agus 2005.
==BreithiúnanaBreithiúna na hArd-Chúirte==
*Nicholas Kearns, Uachtarán na hArd-Chúirte
*Vivian H. Lavan