An difríocht idir athruithe ar: "Atmaisféar an Domhain"
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Líne 3:
Cuireann an téarma [[Atmaisféar réaltach|atmaisféar réaltach]] síos ar an réigiún lasmuigh de réalta, agus go tipiciúil áirítear an chuid ag tosú amach ón bhfótaisféar teimhneach. Féadfaidh réaltaí le teocht sách íseal móilíní cumaisc a chruthú in a n-atmaisféar lasmuigh. Cosnaíonn atmaisféar an Domhain, a choinníonn [[ocsaigin]] a n-úsáideann formhór na [[orgánach|n-orgánach]] i gcomhair [[riospráid|riospráide]] agus [[dé-ocsaíd charbóin]] a n-úsáideann [[Planda|plandaí]], [[algaí]] agus [[cianbhaictéir]] i gcomhair [[Fótaisintéis|fótaisintéise]] , a chosnaíonn freisin orgánach beo ó dhamáiste géiniteach ag radaíocht ultraivialait gréine. Is í a chomhdhéanamh reatha ná toradh táirge na mbilliúin bliana de mhodhnú bithcheimiceach ar an phailéatmaisféar ag orgánach beo.
==Brú atmaisféarach==
Is éard is brú atmaisféarach ann ná an fórsa in aghaidh an aonaidachair, atá i bhfeidhm go hingearach ar dhromchla, ag an gás máguaird. Aimsítear é ó fhórsa imtharraingthe an phlainéid i gcomhar le mais iomlán cholún aeir os cionn suímh. Tá [[aonad brú an aeir|aonaid brú an aeir]] bunaithe ar chaighdeán atá aitheanta go hidirnáisiúnta, sé sin 'an [[Atmaisféar Caighdeánach|tAtmaisféar Caighdeánach']], a shainmhínítear mar 101,325 Pa (nó 1,013,250 díneacha in aghaidh cm ²).
Laghdaíonn brú ghás atmaisféarach le hairde mar gheall ar laghdú mhais an gháis os cionn an tsuímh.
Tugtar an [[Airde scála|airde scála]] ar an airde ag a bhfuil an brú atmaisféarach laghduithe ag fachtóir de ''''e'''' ( uimhir éagóimheasta le luach de 2.71828 ..) ar a dtugtar ''''H'''' air. Nuair atá atmaisféar ann le teocht aonfhoirmeach, tá an 'airde scála' comhréireach leis an teocht agus i gcomhréireach contrártha leis an mais mhóilíneach mheánach
d'aer tirim oiread luasghéarú imtharraingteach an phláinéid. I gcás den sórt sin samhail atmaisféir eiseamláir, titeann an brú go heaspónantúil le airde na hairde. Níl, áfach, atmaisféir aonfhoirmeach i teochta, mar sin tá cinneadh cruinn ar bhrú an atmaisféir ag aon airde áirithe níos casta fós.
==Tagairtí==
| |||