|
[[Íomhá:Collapsed tree labels simplified.png|thumb|300px|[[Crann na beatha]]]]Is próiseas neamhrandamach é '''an roghnú nádúrtha''' ina thagann [[tréith oidhreachtúil|tréithe oidhreachtúla]] chun tosaigh i [[Pobal (Bitheolaíocht)|bpobal]], mar fheidhm atáirgthe difreálaigh na n-orgánach. Is meicníocht lárnach den [[éabhlóid]] í.
Féadfaidh an éagsúlacht ghéiniteach laistigh de phobal de orgánaigh bheith ina chúis le haonáin an speicis maireachtáil agus atáirgeadh níos fearr ná a chéile. Tá na fachtóirí a théann i bhfeidhm ar phróiséas an [[atáirgeadh|atáirgthe]] tábhachtach freisin, ceist a d'fhorbair [[Charles Darwin]] ina smaointe ar an [[roghnú gnéasach]].
Gníomhaíonn an roghnú nádúrtha ar an [[feinitíopa|bhfeinitíopa]], nó saintréithe inbhraite an orgánaigh, ach éireoidh an bunús géiniteach (tréith inoidhreachta), d'aon fheinitíopa a thugann buntáiste atáirgthe, níos coitianta i bpobal (féach [[ailléilmhinicíocht]]).
Le himeacht ama, is féidir go mbeadh [[oiriúnú |oiriúnuithe]] mar thoradh ar an phróiseas seo, a gnóthaíonn speisialtóirí sa phobal le haghaidh [[nideog éiceolaíoch|neideoige éiceolaí]] ar leith agus d'fhéadfadh, i ndeireadh na dála, [[speiceasú|go n-éireodh speiceas nua as]]. I bhfocail eile, tá an roghnú nádúrtha ina phróiseas tábhachtach (cé nach é an t-aonú phróiseas amháin ata ann) ina théann an éabhlóid ar aghaidh istigh sna horgánaigh. I gcomparáid leis an [[roghnú saorga]], ina roghnaíonn an cine daonna tréithe sainiúla, gníomhaíonn an roghnú nádúrtha ar an dtimpeallacht, mar chriathar trínar féidir athruithe áirithe faoi leith dul tríd.
Tá an roghnú nádúrtha ar cheann de phrionsabail bhunúsacha na bitheolaíochta nua-aimseartha. Thug Darwin an téarma isteach ina leabhar ag a raibh mórthionchar, sa bhliain 1859 ''On the Origin of Species'', inar cuireadh síos ar an roghnú nádúrtha ar aon dul leis an [[roghnú saorga]], próiseas trína roghnaíonn póraitheoirí daonna go rianúil ainmhithe agus plandaí le haghaidh síolraithe, toisc go measann siad go bhfuil tréithe inmhianaithe acu. Forbraíodh coincheap an roghnaithe nádúrtha ar dtús in éagmais teoiric bailí na [[oidhreachtúlacht |hoidhreachtúlachta]]; nuair a chéad scríobh Darwin, ní raibh eolas ar bith ann faoin ngéineolaíocht nua-aimseartha. Tugtar an [[sintéis éabhlóideach nua-aimseartha|tsintéis éabhlóideach nua-aimseartha]] ar chomhcheangal na [[éabhlóid Darwineach|héabhlóide traidisiúnta Darwineach]] leis na bhfionnachtana a tharla ina dhiaidh sin sa [[géineolaíocht chlasaiceach|ghéineolaíocht chlasaiceach]] agus [[géineolaíocht mhóilíneach |mhóilíneach]]. Is éard an roghnú nádúrtha an míniú príomhúil le haghaidh na [[éabhlóid oiriúnaitheach|héabhlóide oiriúnaithí]].
== Prionsabail ghinearálta ==
=== Ainmníocht agus úsáid ===
===Oiriúnacht===
=== Cineálacha roghnúcháin ===
===Roghnú gnéasach===
=== Samplaí den roghnú nádúrtha ===
[[Catagóir:Roghnú]]
[[Catagóir: Bitheolaíocht Éabhlóideach]] ▼
[[Catagóir:Próisis RoghnúÉiceolaíochta]]
▲[[Catagóir: Bitheolaíocht Éabhlóideach]]
[[Catagóir: Próisis Éiceolaíochta]]
[[af:Natuurlike seleksie]]
| 