An difríocht idir athruithe ar: "Canúint Ghaeilge Uladh"

Na canúintí a labhraítí roimhe seo in Oirthear Uladh, bhí siad an-chosúil le [[Gaeilge na hAlban]]. An cineál Gaeilge atá fágtha beo i dTír Chonaill inniu, agus í á foghlaim ag na Gaeilgeoirí sna Sé Chontae fosta, tá sí sách difriúil le Gaeilge na hAlban, bíodh go bhfuil cuid mhaith comhthréithre ag an dá chanúint sin i gcónaí.

 

 

Tá fuaimniú Ghaeilge Uladh sách coimeádach, rud a fhágann nach bhfuil litriú [[An Caighdeán Oifigiúil|caighdeánaithe]] an lae inniu chomh hoiriúnach don chanúint seo agus atá se don dá phríomhchanúint eile. Thar aon rud eile, is mar fhocail dhá shiolla a fhuaimnítear ''draíocht'', ''ríocht'' agus focail chosúla eile. Mar sin, d'fhreastlódh an seanlitriú - ''draoidheacht'', ''rídheacht'' - níos fearr ar fhocail den chineál seo.

Tabhair faoi deara freisin go bhfuil sé de chlaonadh san -ó- fhada in iarmhíreanna an mhodha choinníollaigh gus na haimsire fáisteanaí dingeadh isteach sa dara siolla i dtamhan an bhriathair, más briathar sioncópach atá againn, ar nós ''ceangail'': ''ceanglóchaidh'' ~ ''ceangólfaidh'', mar shampla. San fhuaimniú, níl anseo ach meititéis: [k'anglahi] ~[k'angalhi]. Cloiseann an tUltach foirmeacha na mbriathar cosúil le ''sábháil'' díreach mar a bheadh ''-ó-'' sáiteach den chineál chéanna ann, is é sin, cloiseann sé ''sábhálfaidh'' mar a bheadh ''sábhólfaidh'' ann, [sa:walhi], agus mar sin, is dual dó an fhoirm seo a athrú go ''sábhlófaidh'' [sa:wlahi]. Faoi thionchar na meititéise seo tagann foirmeacha cosúil le ''sábhlaíonn'' (in áit ''sábhálann'') in úsáid (cf. ''ceanglaíonn'').

 

 

Maireann cuid mhaith foirmeacha neamhrialta ag na briathra nach gceadaítear sa chaighdeán oifigiúil, go háirithe an t-idirdhealú idir na foirmeacha spleácha is na foirmeacha neamhspleácha san aimsir láithreach: ''gheibh/ní fhaigheann'' (''faigheann/ní fhaigheann'' an leagan caighdeánaithe - ón taobh eile de, is féidir ''go ngeibheann'' agus ''ní gheibheann'' a chloisteáil i n[[Gaeilge na Mumhan]]), ''tchí/ní fheiceann'' (in áit ''feiceann/ní fheiceann'' an chaighdeáin oifigiúil - arís, is é ''cíonn/ní chíonn'' an rud a chloisfeá i g[[Cúige Mumhan]]) 7rl.

* UA CNÁIMHSÍ, Pádraig: ''Idir an Dá Ghaoth''. Sáirséal Ó Marcaigh, Baile Átha Cliath 1997 (stair áitiúil) Na Rosa

 

{{Vicífhoinse|Téacsanna ó na Gleannta}}

 

{{Teangeolaíocht na Gaeilge}}

[[Catagóir:Canúintí na Gaeilge|Uladh, Gaeilge]]

[[Catagóir:Cúige Uladh]]

{{Nasc AR|gv}}