Vicipéid

An difríocht idir athruithe ar: "Béar dubh Meiriceánach"

Browse history interactively
← Gabh chuig an difear roimhe seoAn chéad dhifear eile →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Chaco (plé | dréachtaí)
28,889 edits
No edit summary
No edit summary
Líne 1:
{{Taxobox
'''Béar''' mheánmhéide is ea béar dubh Meiriceánach (''Ursus americanus''), agus tá sé dúchasach do [[Meiriceá Thuaidh]].▼
| name = ''Ursus americanus''
| status = lc
| status_system = iucn3.1
| status_ref =<ref name=iucn>{{IUCN |asesores=Garshelis, D.L., Crider, D. & van Manen, F.|año=2008|edición IUCN=2012.2|consultado=8 de junio de 2013}}</ref>
| image = Ursus_americanus_sequoia_forest_2003-09-21.jpg
| image_width = 230 px
| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Mammalia]]
| ordo = [[Carnivora]]
| subordo = [[Caniformia]]
| familia = [[Ursidae]]
| subfamilia = [[Ursinae]]
| genus = [[Ursus]]
| species = '''U. americanus'''
| species_authority = [[Peter Simon Pallas|Pallas]], 1780
| range_map = American Black bear map.png
| range_map_width = 230px
| range_map_caption = Dáileadh ''Ursus americanus''.
| synonyms =''Euarctos americanus''
|}}▼
 
▲'''Béar''' mheánmhéide is ea an '''béar dubh Meiriceánach''' (''Ursus americanus''), agus tá sé dúchasach do [[Meiriceá Thuaidh]].
Is é an béar is lú san mór-roinn agus an ceann atá scaipthe níos forleithne. Uiliteoirí is ea na béir dhubha, lena n-aistí bia éagsúla ag athrú go mór ag brath ar an séasúr agus suíomh. De ghnáth,  bíonn siad ag maireachtáil den chuid is mó i gceantair fhoraoisithe, ach fágann siad na foraoisí agus iad ar thóir bia. Uaireanta bíonn siad mealladh chuig pobail daonna toisc go mbíonn deis acu bia a fháil lom díreach. Is é an béar dubh Meiriceánach an béar is coitianta ar fud an domhain. ▼
 
▲Is é an béar is lú san mór-roinn agus an ceann atá scaipthe níos forleithne. Uiliteoirí is ea na béir dhubha, lena n-aistí bia éagsúla ag athrú go mór ag brath ar an séasúr agus suíomh. De ghnáth,  bíonn siad ag maireachtáil den chuid is mó i gceantair fhoraoisithe, ach fágann siad na foraoisí agus iad ar thóir bia. Uaireanta bíonn siad mealladh chuig pobail daonna toisc go mbíonn deis acu bia a fháil lom díreach. Is é an béar dubh Meiriceánach an béar is coitianta ar fud an domhain. 
== Tacsanomaíocht agus éabhlóid ==
[[Íomhá:Ursus_americanusDetail.jpg|clé|mion|Mionsonraí faoin cheann – tógtha ag an Cincinnati Zoo ]]
[[Íomhá:Blackbearwaterton.jpg|mion|Béar dubh cainéaldathach  ag  ithe caisearbháin i bPáirc Náisiúnta Waterton Lakes]]
In ainneoin ina gcónaí i Meiriceá Thuaidh, Meiriceánach black bears nach bhfuil a bhaineann go dlúth le [[Béar donn|brown bears]] agus [[Béar bán|bears polar]]; géiniteach a nochtann staidéir gur scoilt siad ó sinsear coitianta 5.05 milliún bliain ó shin (mya).<ref name="krause">{{Cite journal|author1=Krause, J.|author2=Unger, T.|author3=Noçon, A.|author4=Malaspinas, A.|author5=Kolokotronis, S.|author6=Stiller, M.|author7=Soibelzon, L.|author8=Spriggs, H.|author9=Dear, P. H.|author10=Briggs, A. W.|author11=Bray, S. C. E.|author12=O'Brien, S. J.|author13=Rabeder, G.|author14=Matheus, P.|author15=Cooper, A.|author16=Slatkin, M.|author17=Pääbo, S.|author18=Hofreiter, M.|title=Mitochondrial genomes reveal an explosive radiation of extinct and extant bears near the Miocene-Pliocene boundary|journal=BMC Evolutionary Biology|volume=8|issue=220|page=220|pmid=18662376|pmc=2518930|doi=10.1186/1471-2148-8-220|year=2008}}</ref> Mheiriceá agus na Háise black bears mheas deirfiúr taxa, agus go bhfuil níos mó a bhaineann go dlúth le gach ceann eile ná chun speicis eile a iompróidh.<ref name="world">Craighead, Lance (2003) ''Bears of the World'', Voyageur Press, {{ISBN|0-89658-008-3}}</ref> Dar le staidéar le déanaí, tá an [[Béar gréine|ghrian iompróidh]] freisin sách le déanaí scoilt ó an lineage.<ref name="Hunter">Hunter, Luke (2011) ''Carnivores of the World'', Princeton University Press, {{ISBN|978-0-691-15228-8}}</ref>
{| class="wikitable" style="margin-bottom: 409px;"
! colspan="2" |<br>
▲|}
 
== Iompar agus saolréim ==
[[Íomhá:Ursus_americanus_PO_05.jpg|mion|Béar dubh ag snámh]]
[[Íomhá:Inspecting_Newborn_Black_Bear_Cubs.jpg|mion|Coileáin nuabheirthe]]
 
=== Fadsaolaí agus mortlaíocht ===
 
 
=== Geimhriúchán ===
[[Íomhá:Bear_hibernating.jpg|deas|mion|Codladh geimhridh a dhéanamh ag an mháthair  agus a coileáin]]
 
=== Nósanna cothaithe ===
[[Íomhá:Black_Bear_Lake_Louise.jpg|clé|mion|Béar dubh ag ithe ar tor]]
[[Íomhá:Black_Bear_.........2.jpg|mion|Béar dubh ag glacadh bradáin mhairbh aice le Hyder, Alaska]]
[[Íomhá:Black_bear_with_salmon.jpg|mion|Béar dúbh agus bradán bándearg aige]]
 
 
== Caidrimh le daoine ==
 
=== Sa bhéaloideas, mhiotaseolaíocht agus chultúr ===
[[Íomhá:Harry_Colebourne_and_Winnie.jpg|mion|Harry Colebourn agus Winnie, an béar as a d’eascair Winnie the Pooh a hainm]]
 
 
=== Ionsaithe ar daoine ===
 
== Tagairtí ==
{{reflist|30em}}
 
== Tuilleadh léitheoireachta ==
* {{Cite book|last=Brown|first=Gary|title=The Great Bear Almanac|url=https://books.google.com/books?id=L0ggAQAAIAAJ|year=1993|publisher=Lyons & Burford|isbn=978-1-55821-210-7|ref=harv}}
* {{Cite book|last=Craighead|first=Lance|year=2000|title=Bears of the World|url=https://books.google.com/books?id=GH8SG49ug_cC&lpg=PA63|pages=63–80|publisher=Voyageur Press|isbn=0-89658-503-4}}
* {{Cite book|last=Powell|first=Roger A|year=1997|title=Ecology and Behaviour of North American Black Bears: Home Ranges, Habitat, and Social Organization|url=https://books.google.com/books?id=A7DhOqvbtMwC&lpg=PA2|publisher=Chapman & Hall|isbn=0-412-57990-1}}
 
== Naisc sheachtracha ==
* [[File:Wikispecies-logo.svg|alt=|16x16px]]{{wikispecies-inline|Ursus americanus|Ursus americanus - (American black bear)}}
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/wiki/Béar_dubh_Meiriceánach"