Aicmiú Deachúil Uilíoch
Is aicmiú bibleagrafach agus leabharlainne é an tAicmiú Deachúil Uilíoch (ADU) a léiríonn socrú córasach gach brainse d'eolas an duine a eagraítear mar chóras comhleanúnach ina bhfuil réimsí eolais gaolmhar agus idirnasctha.[1][2][3][4][5] Is córas aicmithe anailíseach-sintéiseach agus ilghnéitheach é ADU, le stór focal mionsonraithe agus comhréir, a chumasaíonn innéacsú cumhachtach ábhair agus aisghabháil faisnéise i mbailiúcháin mhóra.[6][7] Ó 1991 i leith, tá an tAicmiú Deachúil Uilíoch faoi úinéireacht agus á bhainistiú ag an 'UDC Consortium' [8], comhlachas idirnáisiúnta neamhbhrabúis d'fhoilsitheoirí a bhfuil a gceanncheathrú san Háig, san Ísiltír.
Murab ionann agus scéimeanna aicmithe leabharlainne eile a chuir tús lena saol mar chórais náisiúnta, ceapadh agus coinníodh an ADU mar scéim idirnáisiúnta. Cuireadh tús lena haistriú go teangacha eile ag tús an 20ú haois agus tá sé foilsithe ó shin in eagráin chlóite éagsúla i mbreis is 40 teanga.[9][10] Tá Achoimre ADU, leagan Gréasáin giorraithe den scéim, ar fáil i mbreis is 50 teanga. Mionathraíodh agus leathnaíodh an t-aicmiú thar na blianta chun dul i ngleic le haschur méadaitheach i ngach réimse d'eolas an duine, agus tá sé fós faoi athbhreithniú leanúnach chun forbairtí nua a chur san áireamh.[11][12]
Cé gur ceapadh é ar dtús mar chóras innéacsaithe agus aisghabhála, mar gheall ar a struchtúr loighciúil agus a inscálaitheacht, tá ADU anois ar cheann de na córais eagraíochta eolais is mó a úsáidtear go forleathan i leabharlanna, áit a n-úsáidtear é le haghaidh socrú seilf, innéacsú ábhar nó an dá rud.[13] Is féidir le cóid ADU cur síos a dhéanamh ar aon chineál doiciméid nó ruda go dtí aon leibhéal mionsonra atá ag teastáil. D’fhéadfadh doiciméid théacsacha agus meáin eile a bheith i gceist leo seo mar scannáin, taifeadtaí físe agus fuaime, léaráidí, léarscáileanna chomh maith le realia amhail míreanna iarsmalainne.
Stair
cuir in eagarBa iad na bibleagrafaithe Beilgeacha Paul Otlet agus Henri La Fontaine a d'fhorbair an ADU ag deireadh an 19ú haois. Sa bhliain 1895, chruthaigh siad an Répertoire Bibliographique Universel (Gaeilge:Eolaire Bibleagrafach Uilíoch) a raibh sé i gceist aige a bheith ina innéacs aicmithe cuimsitheach don fhaisnéis fhoilsithe go léir.
Tagairtí
cuir in eagar- ↑ "UDC Fact Sheet" (en).
- ↑ McIlwaine, I. C. (2007). "Universal Decimal Classification: a guide to its use". The Hague: UDC Consortium.
- ↑ McIlwaine, I. C. (2009). "Universal Decimal Classification (UDC)". Encyclopedia of Library and Information Sciences (Third ed.). pp. 5432–5439. doi:10.1081/E-ELIS3-120043532. ISBN 978-0-8493-9712-7.
- ↑ "Essential Classification" (2017): 241–264. doi:.
- ↑ "Essential Classification" (2017): 265–298. doi:.
- ↑ UDC History, "About UDC" - UDC Consortium website
- ↑ "The Universal Decimal Classification: Some factors concerning its origins, development, and influence" (1997). Journal of the American Society for Information Science 48 (4): 331–339. doi:.
- ↑ UDC Consortium, UDC Consortium website
- ↑ UDC Editions, UDC Consortium website
- ↑ "UDC Translations: a 2004 Survey Report and Bibliography" (as en) (November 2004). Extensions & Corrections to the UDC 26 (2004): 58–80.
- ↑ Major Revisions of the UDC 1993-2013, UDC Consortium website
- ↑ "Maintenance of the Universal Decimal Classification: overview of the past and preparations for the future" (as en) (June 2008). International Cataloguing and Bibliographic Control 37 (2): 23–29.
- ↑ "UDC implementation: from library shelves to a structured indexing language" (as en) (2004). International Cataloguing and Bibliographic Control 33.3 (2004): 60–65.