Ainmneacha Gaeilge Fhásra na hAstráile

Tá tréithe ar leith ag baint le fásra na hAstráile, mar atá le hainmhithe agus le héin na tíre. D'ainmnigh na Bundúchasaigh gach planda agus ainmhí sa tír ina gcuid teangacha féin, agus tháinig cuid de na hainmneacha sin isteach i gcaint na gcoilíneach a bhí ag cur fúthu san Astráil ó dheireadh an 18ú haois amach. Cumadh ainmneacha eile i mBéarla de réir mar ba ghá.

Ag seo cuid ainmneacha Gaeilge ar fhásra dúchasach na tíre, de réir mholtaí lucht Gaeilge na hAstráile..

Crainn Ghuma

Bláthanna an chrainn ghuma shneachtúil

Liosta gearr crann Astralách i nGaeilge agus i mBéarla

Ainm Gaeilge	Ainm Béarla	Comharthaí sóirt
crann guma dubh	black gum	Mórán crainn eocalaipe a bhfuil cuma scothdhorcha orthu.
crann guma dearg / abhantrachán	red river gum	Eucalyptus camaldulensis. Crann mór a fhásann ar bhruach na n-aibhneacha. Rúsc mín bán ar an gcuid is airde den chabhail. Adhmad dearg nó bándearg.
crann guma gorm	blue gum	Ainm a thugtar ar a lán crainnn eocalaipe a bhfuil a rúsc agus a gcuid duilleog i leith an ghoirm, go háirithe an crann gorm Tasmánach, Eucalyptus globulus, agus crann gorm Sydney, Eucalyptus saligna.
crann guma balaí	bolly gum	Litsea reticulata. Crann ard de chuid na gcoillte báistí. Le fáil in oirthuaisceart na hAstráile.
crann guma cabáisteach	cabbage gum	Eucalyptus amplifolia. Rúsc mín. Coitianta ar thalamh báite ar chósta New South Wales.
crann guma lasartha	flame gum	Eucalyptus ficifolia. Crann beag agus bláthanna glédhearga air. Le fáil in iarthar na hAstráile.
crann guma síofrúil	ghost gum	Eucalyptus papuana. Cabhail mhín bhán. Crann intíre.
crann guma liath	crann guma liath	A lán spéiceas d’Eucalyptus, go háirithe E. punctata in oirthear New South Wales, crann rúscliath ar minic baill scothdhearga nó bhánbhuí air.
crann guma iarainn	iron gum	Mórán speicis eocalaipe a bhfuil a gcuid adhmaid thar a bheith crua.
caraiseang fir4	kurrajong	Brachychiton populneus. Coitianta in oirthear na hAstráile. Tugtar an t-ainm ar chrainn eile freisin, agus baint ag cuid mhaith acu leis na speicis Sterculiaceae and Malvaceae. Orthu sin tá Hibiscus heterophyllus, green kurrajong (caraiseang glas). Tagann an t-ainm ón bhfocal Dharug garajung nó dorú, uirlis a dhéantaí den rúsc.
crann guma líomóideach	lemon-scented gum	Eucalyptus citriodora. Crann ard caol. Boladh líomóideach ó na duilleoga. Le fáil in Queensland.
crann gum fiar (agus eile)	messmate	Roinnt crann den ghéineas Eucalyptus, go háirithe Eucalyptus obliqua, crann ard in oirdheisceart na hAstráile.
crann guma sléibhe	mountain ash	A lán spéiceas de chrainn eocalaipe a fhásann ar na sléibhte, ar nós Eucalyptus regnans.
pár-rúscach fir1	paperbark	Spéicis éagsúla, go háirithe crainn tae den aicme Melaleuca. An rúsc ina shraitheanna tanaí, cuma coirc air agus é ag scamhadh in áiteanna.
crann guma miontais	peppermint gum	Eucalyptus nicholii. Crann beag cuanna. Craobhacha silte, duilleoga dúghlasa, bláthanna bánbhuí.
crann guma sneachtúil	snow gum	A lán spéiceas a fhásann ar na hardáin, go háirithe E. pauciflora .
crann guma breac	spotted gum	Eucalyptus maculata. Crann ard agus rúsc sleamhain breac air. É le fáil i bhforaoisí i gceantair chósta oirthear na hAstráile.
crann guma leadhbach / leadhbachán	stringybark	Roinnt spéiceas a bhfuil rúsc righin cnámhógach orthu, ar nós Eucalyptus macrorhyncha.
crann guma réisc	swamp gum (flooded gum)	Eucalyptus grandis. Crann ard. Duilleoga dúghlasa slíoctha air agus coirt phúdarach bhán. Bláthanna glasbhána. Le fáil i New South Wales agus in oirdheisceart Queensland. Lé aige le riasca agus sruthanna.

Crainn Acaicia agus eile

Acacia dealbata, caolachán geal-liath

Liosta gearr crainn aicaicia agus eile i nGaeilge agus i mBéarla

Ainm Gaeilge1	Ainm Béarla	Comharthaí sóirt
caolachán dubh	black wattle	(1) Acacia mearnsii, crann beag in oirthear na hAstráile. Bláthanna bánbhuí. Tainin le fáil ón rúsc. (2) Callicoma serratifolia, tor ard atá le fáil in altáin fhothainiúla ar chósta New South Wales.
caolachán céadrais	cedar wattle	Acacia elata, crann atá le fáil in altáin fhothainiúla sléibhe in oirthear na hAstráile. Bláthanna bánbhuí.
caolachán cainéil	cinnamon wattle	Acacia leprosa. Bláthanna gealbhuí agus cumhra cainéil uathu. In New South Wales agus i Victoria ó dhúchas.
caolachán Cootamundra	Cootamundra wattle	Acacia baileyana, crann beag álainn atá le fáil i gceantar beag de New South Wales ó dhúchas. Duilleoga geal-liatha. Braislí bláthanna buí.
caolachán círíneach	crested wattle	Albizia lophantha, crann beag atá le fáil ó dhúchas san Astráil Thiar.
caolachán órga	golden wattle	(1) Acacia pycnantha, crann leathanduilleach. Bláthanna buí. Guma agus tainin le fáil as. (2) Aon acaicia atá cosúil leis, go háirithe A. longifolia, caolachán órga Sydney.
caolachán glas	green wattle	Spéicis éagsúla a bhfuil duilleoga caola orthu, go háirithe A. decurrens.
caolachán geal-liath Queensland	Queensland silver wattle	Acacia podalyriifolia, crann beag álainn. Duilleoga geal-liatha agus bláthanna glébhuí.
caolachán geal-liath	silver wattle	Acacia dealbata, crann beag atá le fáil ó dhúchas in oirdheisceart na hAstráile. Duilleoga measartha geal-liath.
caolachán gréine	dunshine wattle	Acacia botrycephala, tor atá le fáil in oirdheisceart na hAstráile. Bláthaíonn sé go tiubh san Earrach.
caolachán órga Sydney	Sydney golden wattle	Acacia longifolia, tor a fhásann in ithir ghaineamhach in oirthear na hAstráile. Bláthaíonn sé go tiubh san Earrach.
1 Baineann an t-ainm Béarla “wattle” le craobhacha caola na gcrann seo, craobhacha atá an-oiriúnach don chaoladóireacht (“wattling”).

Féar

Cangarú ag ithe féir.

Liosta gearr féar Astralách i nGaeilge agus i mBéarla

Gaeilge1	Ainm Béarla	Comharthaí sóirt
féar dosach / dosachán díreach	barbwire grass	Cymbopogon refractus. Ilbhliantóg dhíreach dhosach.
féar colgach	beard grass	Féir éagsúla dhosacha den ghéineas Chrysopogon i dtuaisceart lár na hAstráile. Thairis sin de, féar spící colgacha bláthanna, Polypogon monspeliensis, agus é le fáil i riasca cois farraige.
féar ribeach / ribeachán	blady grass	Imperata cylindrica. Féar garbh duilleach. Le fáil cois farraige in oirthear agus i dtuaisceart na hAstráile.
féar cnaipí	button grass	Féar bliantúil den ghéineas Dactyloctenium, go háirithe an féar dúchasach Dactyloctenium radulans, a bhfuil a chuid síolta cruinnithe ina gcnaipí. Ina theannta sin, cíob Thasmánach: Gymnoschoenus sphaerocephalus.
féar murlaigh	cane grass	Eragrostis australasica. Ilbhliantóg ard righin atá le fáil i riasca agus i murlaigh i dtuaisceart na hAstráile.
féar caisirníneach	corkscrew grass	Spéiceas de Stipa . Coilg fhada chaisirníneacha air.
féar sí	fairy / yakka grass	Sporobolus caroli. Ilbhliantóg sheang dhosach a spréann a chuid síolta. Bun duilleach aige go minic. Spícíní liatha bailithe ar ghais mhíne. Le fáil ar fud na tíre.
féar Flinders	Flinders grass	Sporobolus caroli. Ilbhliantóg sheang dhosach a spréann a chuid síolta. Bun duilleach aige go minic. Spícíní liatha bailithe ar ghais mhíne. Le fáil ar fud na tíre.
féar cangarú	kangaroo grass	Themeda australis. Féar ard an-choiteann. A lán saghsanna ann ar cosúil le chéile iad.
féar ceirisín	kerosene grass, kerosine grass	A lán ilbhliantóga gearrsholacha den ghéineas Aristida, go háirithe féar cruinnithe ceirisín, A. contorta. Gais chasta air siúd in éineacht le trí cholg. É gann i nduilleoga. Le fáil in ithreacha gaineamhacha i gceantair thirime.
féar an Mhistéalaigh	Mitchell grass	Féar den ghéineas Astrebla atá go maith chun triomach a sheasamh. Coitianta ar mhachairí iartharacha Queensland agus New South Wales. Clúdach crua ar an síol. Tábhacht leis an síol mar bhia Bundúchasach.
féar malga	mulga grass	Saghsanna éagsúla féar den spéiceas Neurachne, iad beag agus triomachdhíonach. Iad le fáil go forleathan i gceantair mhalga.
féar síorghlas	neverfail grass	Eragrostis setifolia. Spéicis éagsúla a bhíonn glas i gcónaí go fiú i rith an triomaigh is faide. Gais thanaí aige, agus duilleoga atá guaireach ar an éadan uachtarach.
féar machaire	plains grass	Ainm ginearálta, agus féar rinnghéar (féach thíos) san áireamh: Stipa aristiglumis. É le fáil go forleathan in oirthear na hAstráile.
féar deilgneach	porcupine grass	Spéicis den ghéineas Triodia , féir thomógacha a bhfuil duilleoga deilgneacha orthu. Iad le fáil i lár na tíre.
broimfhéar gorm	Queensland blue couch / blue grass	Digitaria didactyla. Duilliúr glasghorm.
féar gráin	shot grass	Paspalidium globoideum. Ilbhliantóg chrua atá coitianta in iarthuaisceart New South Wales. Síolta beaga cruinne.
féar leadán	small burr grass	Tragus australianus. Ilbhliantóg agus leadáin bheaga uirthi. Le fáil i lár na tíre.
féar rinnghéar	spear grass	Féar triomachdhíonach den ghéineas Stipa. Duilleoga caola, coilg chasta. Síolta géara ar dhealramh sleá. Saghsanna eile: dhá ilbhliantóg den ghéineas Heteropogon i dtuaisceart na hAstráile.
féar valbaí	wallaby grass	Ilbhliantóga crua éagsúla den ghéineas Danthonia. Iad ag fás ina dtomóga, agus spícíní bánbhuí orthu de ghnáth. Iad coitianta sa deisceart.
féar cruithneachta	wheat grass	Féir éagsúla den ghéineas Agropyron. Iad ar dhealramh na cruithneachta.
féar muileann gaoithe	windmill grass	Chloris truncata. Spéiceas samhraidh atá coitianta sna ceantair is tirime de New South Wales. Na síolta ina ngathanna ar an ngas.
1 Uaireanta tá foirmeacha roghnacha ann.

Naisc

• Damháin alla na hAstráile
• Fungais Oirdheisceart na hAstráile
• Flóra na hAstráile

Naisc sheachtracha

• Macquarie Dictionary Leagan ar líne (ar fáil do shíntiúsóirí)