Cónocht
Ciallaíonn cónocht[2] go bhfuil an méid céanna dorchadais agus solais an lae ann, nó go sonrach, aon cheann den dá phointe ar an sféar neamhaí mar a dtrasnaíonn an t-éiclipteach an meánchiorcal neamhaí.[3] Ar an lá seo, tá dhá uair an chloig déag de sholas an lae ann agus dhá uair an chloig déag den dorchadas.[4] [5]
| |||
| Cineál | Ócáid bhliantúil, imeacht neamhaí agus point in time with respect to recurrent timeframe (en)   | ||
|---|---|---|---|
| Eatramh imeacht | 0.5 bliain 1 solar year (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg 1 bliain thrópaiceach | ||
| Codanna | |||
| bliain | Cónochta na Márta |
Grianstadanna an Mheithimh |
Cónochta na Meán Fómhar |
Grianstadanna na Nollag | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| lá | am | lá | am | lá | am | lá | am | |
| 2010 | 20 | 17:32 | 21 | 11:28 | 23 | 03:09 | 21 | 23:38 |
| 2011 | 20 | 23:21 | 21 | 17:16 | 23 | 09:04 | 22 | 05:30 |
| 2012 | 20 | 05:14 | 20 | 23:09 | 22 | 14:49 | 21 | 11:11 |
| 2013 | 20 | 11:02 | 21 | 05:04 | 22 | 20:44 | 21 | 17:11 |
| 2014 | 20 | 16:57 | 21 | 10:51 | 23 | 02:29 | 21 | 23:03 |
| 2015 | 20 | 22:45 | 21 | 16:38 | 23 | 08:20 | 22 | 04:48 |
| 2016 | 20 | 04:30 | 20 | 22:34 | 22 | 14:21 | 21 | 10:44 |
| 2017 | 20 | 10:28 | 21 | 04:24 | 22 | 20:02 | 21 | 16:28 |
| 2018 | 20 | 16:15 | 21 | 10:07 | 23 | 01:54 | 21 | 22:23 |
| 2019 | 20 | 21:58 | 21 | 15:54 | 23 | 07:50 | 22 | 04:19 |
| 2020 | 20 | 03:50 | 20 | 21:44 | 22 | 13:31 | 21 | 10:02 |
| 2021 | 20 | 09:37 | 21 | 03:32 | 22 | 19:21 | 21 | 15:59 |
| 2022 | 20 | 15:33 | 21 | 09:14 | 23 | 01:04 | 21 | 21:48 |
| 2023 | 20 | 21:24 | 21 | 14:58 | 23 | 06:50 | 22 | 03:27 |
| 2024 | 20 | 03:06 | 20 | 20:51 | 22 | 12:44 | 21 | 09:21 |
| 2025 | 20 | 09:01 | 21 | 02:42 | 22 | 18:19 | 21 | 15:03 |
| 2026 | 20 | 14:46 | 21 | 08:24 | 23 | 00:06 | 21 | 20:50 |
Go fisiciúil, is iad seo na pointí ag a dtrasnaíonn an ghrian an meánchiorcal neamhaí ina gluaisne bhliantúil:
- idir 19 Márta agus 21 Márta sa leathsféar thuaidh, Cónocht an Earraigh, nó Lá Leathach an Earraigh, nuair a 'thrasnaíonn' an ghrian an meánchiorcal, 'ag dul' ó thuaidh (tá síneadh 4n+ de sholas an lae gach lá in Éirinn timpeall an ama seo)[3]
agus
- idir 21 Meán Fómhair agus 24 Meán Fómhair, Cónocht an Fhómhair, nó "Lá Leathach an Fhómhair"[3]
Ar na laethanta sin, is díreach os cionn an mheánchiorcail a bhíonn an ghrian. Titeann an oiread céanna solais agus teasradaíochta ón ngrian ar an leathchruinne thuaidh is a thiteann ar an leathchruinne theas. Bíonn an lá agus an oíche chomh fada lena chéile - go díreach - ag an am seo.[7]
Tógtar cónocht an earraigh mar phointe nialais i gcórais comhordanáidí neamhaí.[3][4] [5][7]
Féach freisin
cuir in eagarTagairtí
cuir in eagar- ↑ United States Naval Observatory (19-11-2024). "Earth's Seasons: Equinoxes, Solstices, Perihelion, and Aphelion, 1700-2100" (en).
- ↑ i mBéarla, an spring equinox nó autumn equinox
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Hussey, Matt - Fréamh an Eolais, Coiscéim, 2011
- ↑ 4.0 4.1 Cogg (Imleabhar 12, Eagrán 2 23 Meán Fómhair 2015). "Eureka". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2021-05-17. Dáta rochtana: 2020.
- ↑ 5.0 5.1 jct.ie. "Leabhrán Acmhainní / Eolaíocht - Lá 1". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2022-09-21. Dáta rochtana: 2022.
- ↑ "Terminator (solar)" (as en) (2024-05-07). Wikipedia.
- ↑ 7.0 7.1 Eleathanach Iml 257, 20 Márta 2017
- ↑ "Terminator (solar)" (as en) (2024-05-07). Wikipedia.