Chandrayaan-3

Chandrayaan-3
Cineál misean	misean spáis
Oibritheoir	Eagraíocht Taighde Spáis na hIndia
NSSDCA ID	2023-098A
Uimh. SATCAT	57320
Airíonna árthaigh
Mais	3,900 kg
Tús an mhisin
Lainseáil roicéid
Dáta	14 Iúil 2023
Áit	Satish Dhawan Space Centre Second Launch Pad (en) , Satish Dhawan Space Centre (en)
Feithicil lainseáil	Launch Vehicle Mark III (en)
Tuirlingthe gealach
Dáta	23 Lúnasa 2023
	Chandrayaan programme (en) ← Chandrayaan-2 (en) Lunar Polar Exploration Mission (en) →

Ar 23 Lúnasa 2023, thuirling Chandrayaan-3, spásárthach ón India, gan tuisliú gar do mhol theas na gealaí, limistéar ar an ngealach gur beag taighde a bhí déanta ann. Tá suim ar leith ag eolaithe san oighear uisce, toisc go bhféadfaí é a úsáid fá choinne breosla, ocsaigine agus uisce óil.^[1]

Theip ar iarrachtaí na hIndia roimhe seo, agus mar gheall ar thír-raon garbh an mhoil theas bhí sé deacair teacht i dtír. B'é an chéad uair ag aon spásárthach ó aon tír ar domhan tuirlingt gar don mhol theas. B'é an chéad uair é freisin – ach an dara hiarracht – ag an India spásárthach a chur chun na gealaí.^[2]

Cúlra

Go dtí 23 Lúnasa 2023, ní raibh tuirlingthe ar an ngealach ach spásárthaí ó thrí thír, mar atá, na Stáit Aontaithe, an tAontas Sóivéadach agus an tSín.

Is suíomh straitéiseach é mol theas na gealaí. Measann eolaithe go mb’fhéidir go bhfuil uisce reoite sna cráitéir ar thaobh dorcha na gealaí, cráitéir a bhíonn faoi scáth i gcónaí.^[3] Creidtear go mb'fhéidir go bhféadfaí an-leas a bhaint san am atá le teacht as an leac oighir ag an mol theas. Cuir i gcás, d'fhéadfaí uisce óil nó ocsaigin le haghaidh spásairí idirnáisiúnta a dhéanamh as an leac oighir, é sin nó breosla a dhéanamh as.^[2]

Tá dromchla mhol theas na gealaí fíorgharbh agus aimhréidh, agus theip ar iarrachtaí spáseolaithe ó thíortha eile roimhe seo árthach a chur ann. Cleite mór i sciathán spáseolaithe na hIndia a bhí ann. Go deimhin, theip ar spásárthach ón Rúis tuirlingt ann cúpla lá roimh Chandrayaan-3, ar 19 Lúnasa.^[4] Sheol an Rúis Luna-25 chun na gealaí ach d’imigh an spásárthach sin ó smacht agus bhuail sí in éadan na gealaí.^[3]

Imeachtaí

Chuaigh Chandrayaan-3 i dteagmháil le dromchla na gealaí sé seachtaine i ndiaidh a sheolta ar bord roicéid ó spásphort in Andhra Pradesh.

Is ag 18:02 IST (am na hIndia) ar 23 Lúnasa 2023 a thuirling an spásárthach gar don mhol theas.^[2] Tá Chandrayaan-3, a chiallaíonn spásárthach i Sainscrait, ar an gcéad mhisean spáis ar éirigh leis tuirlingt gar don mhol theas.

Taobh istigh den tuirlingeoir bhí an carr gealaí sérothach Pragyaan, cuireadh é ag fánaíocht chun eolas agus íomhánna a bhailiú. Lean an misean ag déanamh na bunoibre fá choinne bunáit bhuan amach anseo.

Féach freisin

Tagairtí

↑ Conradh na Gaeilge, Londain (26 Lúnasa 2023). "‎Nuacht Mhall: (An Dún)" (ga-IE). Apple Podcasts. Dáta rochtana: 2023-08-28.
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 Nuacht RTÉ (2023-08-23). "Spásárthach ón India tuirlingthe gan tuisliú ar an ngealach" (as ga-IE).
↑ ^3.0 ^3.1 "An India an chéad tír le spásárthach a thuirlingt le hais mhol theas na gealaí" (ga-IE). Tuairisc.ie (2023-08-23). Dáta rochtana: 2023-08-28.
↑ Jackie Wattles (2023-08-22). "Russia’s lander crashing into the moon may signal another shift in the space race, experts say" (en). CNN. Dáta rochtana: 2023-08-23.

[1] Conradh na Gaeilge, Londain (26 Lúnasa 2023). "‎Nuacht Mhall: (An Dún)" (ga-IE). Apple Podcasts. Dáta rochtana: 2023-08-28.

[:0-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 Nuacht RTÉ (2023-08-23). "Spásárthach ón India tuirlingthe gan tuisliú ar an ngealach" (as ga-IE).

[:1-3] 3.0 ^3.1 "An India an chéad tír le spásárthach a thuirlingt le hais mhol theas na gealaí" (ga-IE). Tuairisc.ie (2023-08-23). Dáta rochtana: 2023-08-28.

[4] Jackie Wattles (2023-08-22). "Russia’s lander crashing into the moon may signal another shift in the space race, experts say" (en). CNN. Dáta rochtana: 2023-08-23.

[1]

[2]

[3]

[4]