Fiacha mac Néill
Rí Uisnigh de mhuintir Uí Néill an Deiscirt ba ea Fiacha mac Néill (Sean-Ghaeilge Fiachu mac Néill) (beo 507–514[1]). An tArdrí Niall Naoighiallach ba ea a athair.[2] Dar le ríliosta sa Leabhar Laighneach, tháinig sé i gcomharbacht ar a dheartháir Conall Chriomhthainn (bás 480).[3]
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | 5 haois |
| Bás | 6 haois |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | rí  |
| Tréimhse oibre | (Floruit: 510) |
| Teaghlach | |
| Teaghlach | Uí Néill |
| Athair | Niall Noígíallach |
| Siblín | Eoghan mac Néill agus Coirpre mac Néill |
| Duine muinteartha | Áed mac Bricc (dírshliochtach) |
De réir Vita tripartita Sancti Patricii, thug Naomh Pádraig cuairt ar Fhiacha agus a dheartháir Éanna ag Cnoc Uisnigh. Dhiúltaigh Fiacha baisteadh a ghlacadh ón Naomh, a chur maireachtáil ar Uisneach. Insíonn Tíreachán scéal eile, ag rá gur mharaigh mac Fhiacha duine de leanúna Phádraig i rith na cuairte, agus chuir Pádraig mallacht ar a mhuintir.[4]
Feictear Fiacha sna hannála mar as choncaire na Mí, agus Failge Berraide, sinsear Uí Fhailí na Laigean, a chéile comhraic. Sa bhliain 507, chloígh Fiacha ag Failge i gCath Frémainn (gar do Mhuileann gCearr, Contae na hIarmhí).[5][6] Bhí bréagthuar tugtha d'Fhiacha go mbuafadh sé an cath. Sa bhliain 514, bhain sé a dhíoltas amach nuair a chloígh sé Failge ag Cath Druim Derg. Dá bharr, chaill na Laigin maigh na Mí.[7][8]
Sinsear Chineál Fhiacha ba ea Fiacha, dream le codanna ann amhail is Mhig Eochagáin agus Uí Uige. Shíneadh a gcuid críoch ó Bhiorra go hUisneach i ndeisceart na hIarmhí agus tuaisceart Uíbh Fhailí. Glaodh Fir Cheall ar a gcuid tailte sa deisceart, agus níos deireanaí Maigh Chaisil.[9] Bhunaigh a mhac Tuathal géag tuaisceartach, agus a mhac Úathnemgenn géag deisceartach. Sinseanathair naomh áitiúil, Aodh mac Bric (bás 589), ba ea mac eile, Criomhthann.[10]
Foinsí
cuir in eagar- Corpus of Electronic Texts
- Annála Tiarnaigh
- Annála Uladh
- Leabhar Laighneach, Rig Uisnig
- Charles-Edwards, T. M. (2000), Early Christian Ireland, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 0-521-36395-0
- Byrne, Francis John (2001), Irish Kings and High-Kings, Baile Átha Cliath: Four Courts Press, ISBN 978-1-85182-196-9
- McCarthy's synchronisms Curtha i gcartlann 2012-06-08 ar an Wayback Machine, eagrán athbhreithnithe.
Naisc sheachtracha
cuir in eagarTagairtí
cuir in eagar- ↑ gach dáta de réir The Chronology of the Irish Annals le Daniel P. McCarthy.
- ↑ Byrne, Irish Kings and High-Kings, Tábla 1.
- ↑ Leabhar Laighneach, Rig Uisnig.
- ↑ Charles-Edwards, Early Christian Ireland, ll. 28–29
- ↑ Annála Uladh, AU 510.1
- ↑ Annála Tiarnaigh, AT 507.1.
- ↑ AU 516.1, 517.3
- ↑ AT 514.3.
- ↑ Byrne, Irish Kings and High Kings, lch. 93.
- ↑ Charles-Edwards, Early Christian Ireland, Aguisín VII.