Mí-úsáid leanaí in Éirinn sa 20ú haois

Bhí mí-úsáid leanaí in Éirinn coitianta sa 20ú haois, de réir na staitisticí a bhaineann leis na hinstitiúidí – na dílleachtlanna, na scoileanna saothair,^[1] na hinstitiúidí eaglasta, na Tithe Máithreacha agus Leanaí, na Maigdiléinigh, srl. Nochtar scéalta chomh maith faoi mhí-úsáid sa mbaile: pionós corpartha do na buachaillí, mar shampla, agus ruaigeadh amach na gcailíní as an mbaile, chomh luath agus a fuair an mhuintir amach go rabhadar torrach.^[2]

Neachtlann Mhaighdilíneach in Éirinn, i dtús na 20ú haoise

Stair

Achtaíodh Acht na Leanaí, 1929^[3] in Éirinn ar an 24 Iúil 1929.^[4] Sna blianta ina dhiaidh sin, méadaíodh líon na leanaí a cuireadh i ngéibheann sna scoileanna saothair in Éirinn i lár an 20ú haois, trí leathnú a thabhairt isteach maidir leis an gcatagóir leanaí gurbh fhéidir a rá go raibh siad ar an anás, sa chaoi is gurbh fhéidir iad a chur isteach in áit dá leithéid sin.^[5]^[6]

Tarraingíodh aird an phobail ar na scannail ag deireadh na haoise. Ba é States of Fear, clár de chuid RTÉ in 1999, is túisce a bhain creathadh asainn le scéalta faoi uafás na scoileanna saothair.^[7]

Fiosrúcháin

Bhí an iliomad ‘coimisiún’ agus ‘iniúchadh’ thar na blianta ann, a rinneadh ar mhí-úsáid ghnéis agus mí-úsáid fhisiciúil sna hinstitiúidí in Éirinn :

Tuarascáil Ryan, 2009 (mí-úsáid ar pháistí sna hInstitiúidí Tionsclaíocha)
Tuarascáil Murphy (Tithe na Máithreacha agus na Leanaí),
Tuarascáil Fhearna (mí-úsáid ar pháistí in Ard-Deoise Fhearna),
Tuarascáil Murphy (mí-úsáid in Ard-Deoise Átha Cliath),
Tuarascáil McAleese (na Neachtlanna Maigdiléanacha)
Fiosrúchán Scóipe, 2024.^[8]^[9] D'eascair an Fiosrúchán Scóipe a fógraíodh i Márta 2023 as an chlár faisnéise raidió 'Blackrock Boys' a rinne RTÉ leis na deartháireacha David agus Mark Ryan, a ndearna sagairt ó Ord an Spioraid Naoimh mí-úsáid ghnéis orthu i gColáiste na Carraige Duibhe agus roimhe sin i mbunscoil Pháirc na Sailí san am a caitheadh.^[10]

agus go leor eile thar na blianta.

Príomhalt: Cásanna mí-úsáid ghnéis in Éirinn de chuid na hEaglaise Caitlicí

Cúiteamh

I gcás na scoileanna saothair, ar an 25 Iúil 2012, ritheadh an tAcht um an gCiste Reachtúil Foras Cónaithe 2012.^[11] Bunaíodh Ciste, Caranua, chun cúiteamh a dhéanamh i mí Dheireadh Fómhair 2013, más mall is mithid.^[12] Íocann an Ciste as seirbhísí (mar shampla sláinte, tithíochta agus oideachais agus seirbhísí eile) do dhaoine (cé acu atá siad in Éirinn nó atá siad ar an gcoigríoch).

Féach freisin

Tagairtí

↑ na scoileanna ‘tionsclaíocha’ uaireanta
↑ "Cé mhéad cailín eile ar tharla an rud céanna di agus nach raibh in ann é a thuairisciú?" (ga-IE). Tuairisc.ie (2021-05-28). Dáta rochtana: 2024-05-13.
↑ ^3.0 ^3.1 Tithe an Oireachtais (1928-06-06). "Díospóireachtaí ; Acht na Leanbhaí, 1929 – Uimh. 24 de 1929 – Tithe an Oireachtais" (ga). www.oireachtas.ie. Dáta rochtana: 2020-07-25.
↑ ^4.0 ^4.1 Office of the Houses of the Oireachtas House Services Directorate Bills Office. "Téacsː ACHT NA LEANBHAÍ, 1929" (ga). www.achtanna.ie. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2021-07-25. Dáta rochtana: 2020-07-25.
↑ An Scoil Dlí COBAC. "The Children Act, 1929" (ga). www.facebook.com. Dáta rochtana: 2020-07-25.
↑ Mairéad Ní Nuadháin (28 Bealtaine 2021). "Cé mhéad cailín eile ar tharla an rud céanna di agus nach raibh in ann é a thuairisciú?" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2024-05-11.
↑ Breandán M Mac Gearailt (21 Iúil 2016). "The Search – ceann de na cláracha is brónaí agus is cumhachtaí le fada" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2024-05-13.
↑ Scoping Inquiry into Historical Sexual Abuse
↑ "Press Statement from the Scoping Inquiry into Historical Sexual Abuse in Day and Boarding Schools Run by Religious Orders" (en). www.gov.ie (2023-10-05). Dáta rochtana: 2024-07-25.
↑ Sorcha Ní Mhonacháin / Nuacht RTÉ (2024-07-24). "Tuarascáil le tabhairt do na marthanóirí ar dtús - an tAire Foley" (as ga-IE).
↑ Tithe an Oireachtais (2012-04-13). "Téacs - An tAcht um an gCiste Reachtúil Foras Cónaithe, 2012 – Uimh. 35 de 2012 – Tithe an Oireachtais" (ga). www.oireachtas.ie. Dáta rochtana: 2020-07-25.
↑ Caranua. "What We Can Do" (en-GB). Dáta rochtana: 2020-07-25.

[1] scoileanna ‘tionsclaíocha’ uaireanta

[2] "Cé mhéad cailín eile ar tharla an rud céanna di agus nach raibh in ann é a thuairisciú?" (ga-IE). Tuairisc.ie (2021-05-28). Dáta rochtana: 2024-05-13.

[:0-3] 3.0 ^3.1 Tithe an Oireachtais (1928-06-06). "Díospóireachtaí ; Acht na Leanbhaí, 1929 – Uimh. 24 de 1929 – Tithe an Oireachtais" (ga). www.oireachtas.ie. Dáta rochtana: 2020-07-25.

[:1-4] 4.0 ^4.1 Office of the Houses of the Oireachtas House Services Directorate Bills Office. "Téacsː ACHT NA LEANBHAÍ, 1929" (ga). www.achtanna.ie. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2021-07-25. Dáta rochtana: 2020-07-25.

[5] An Scoil Dlí COBAC. "The Children Act, 1929" (ga). www.facebook.com. Dáta rochtana: 2020-07-25.

[6] Mairéad Ní Nuadháin (28 Bealtaine 2021). "Cé mhéad cailín eile ar tharla an rud céanna di agus nach raibh in ann é a thuairisciú?" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2024-05-11.

[7] Breandán M Mac Gearailt (21 Iúil 2016). "The Search – ceann de na cláracha is brónaí agus is cumhachtaí le fada" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2024-05-13.

[8] Scoping Inquiry into Historical Sexual Abuse

[9] "Press Statement from the Scoping Inquiry into Historical Sexual Abuse in Day and Boarding Schools Run by Religious Orders" (en). www.gov.ie (2023-10-05). Dáta rochtana: 2024-07-25.

[10] Sorcha Ní Mhonacháin / Nuacht RTÉ (2024-07-24). "Tuarascáil le tabhairt do na marthanóirí ar dtús - an tAire Foley" (as ga-IE).

[11] Tithe an Oireachtais (2012-04-13). "Téacs - An tAcht um an gCiste Reachtúil Foras Cónaithe, 2012 – Uimh. 35 de 2012 – Tithe an Oireachtais" (ga). www.oireachtas.ie. Dáta rochtana: 2020-07-25.

[12] Caranua. "What We Can Do" (en-GB). Dáta rochtana: 2020-07-25.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]