Ortha

Is paidir nó beannacht an ortha a bhfuil bua speisialta (b'fhéidir osnádúrtha) ag gabháil léi. Is dócha go bhfuil bunús na n-orthaí le fáil sa ré réamhchríostaí agus go ndearnadh guí diaga díobh le himeacht aimsire. Is liosta le háireamh a bhfuil d'orthaí ann ach bhíodh trácht mór ar Ortha an Dul Amú nó Ortha na Seirce.

Ortha sa tSín, tréimhse Ming, 1368-1644

Ar cheann de na horthaí leighis a dhéantaí do lámh ghortaithe tá:

Fuil le fuil,

Cnámh le cnáimh,

Lámh le láimh,

Go leigheasa Dia agus Domhnach thú.

Macalla spéisiúil ar rann ó na Merseburger Zaubersprüche ón 8ú haois: ".. ben zi bena, bluot zi bluoda, lid zi geliden, sose gelimida sin. / .. cnámh le cnáimh, fuil le fuil, géag le géag, amhail is go bhfuil siad nasctha".