Bhí Seán III Sobieski (An Pholainnis: Jan III Sobieski; An Liotuáinis: Jonas III Sobieskis; Laidin: Ioannes III Sobiscius; 17 Lúnasa 1629 – 17 Meitheamh 1696), ina Rí ar an bPolainn agus Ard-Diúc na Liotuáine ón mbliain 1674 go dtí a bhás.
Seán III Sobieski |
Ainm sa teanga dhúchais | (pl) Jan III Sobieski |
---|
|
Breith | 17 Lúnasa 1629 Olesko |
---|
Bás | 17 Meitheamh 1696 66 bliana d'aois Pálás Wilanów |
---|
Siocair bháis | Bás nádúrtha (Ionfharchtadh miócairdiach) |
---|
Áit adhlactha | Uaimh Naomh Leonard Church of the transfiguration of Jesus Christ in Warsaw (en) |
---|
|
|
Staroste de Puck |
---|
|
|
1678 – 1696 |
Rí na Polainne |
---|
21 Bealtaine 1674 – 17 Meitheamh 1696 (bás in oifig) ← Michał Korybut Wiśniowiecki (en) – Augustus II the Strong (en) → |
Staroste de Międzylesie |
---|
|
1673 – 1696 |
Staroste de Międzylesie |
---|
1669 – 1672 |
Hetman Mór na Corónach |
---|
|
|
5 Feabhra 1668 – 21 Bealtaine 1674 (ardú céime) ← Stanisław Potocki (en) – Dymitr Jerzy Wiśniowiecki (en) → |
Hetman machaire na Corónach |
---|
30 Aibreán 1666 – 5 Feabhra 1668 (ardú céime) ← Stefan Czarniecki – Dymitr Jerzy Wiśniowiecki (en) → |
Maor na Corónach |
---|
|
8 Eanáir 1665 – 21 Bealtaine 1674 (ardú céime) ← Jerzy Sebastian Lubomirski – Stanisław Herakliusz Lubomirski (en) → |
Starosta de Stryï |
---|
1660 – |
Meirgire mór na Corónach |
---|
|
|
26 Bealtaine 1656 – 8 Eanáir 1665 (ardú céime) ← Aleksander Koniecpolski – Andrzej Potocki (en) → |
Starosta de Jaworów |
---|
1644 – 1665 |
Staroste de Krasnystaw |
---|
|
|
Ionadaí don Sejm den Chéad Phoblacht Pholannach |
---|
|
Starosta de Gniew |
---|
|
|
|
Starosta de Kalouch |
---|
|
|
|
|
Reiligiún | Caitliceachas |
---|
Scoil a d'fhreastail sé/sí | Ollscoil Jagiellonian Ardscoil Bartłomiej Nowodworski |
---|
Teanga dhúchais | an Pholainnis |
---|
|
Suíomh oibre | Olomouc |
---|
Gairm | ceannaire míleata, polaiteoir, monarc |
---|
Teangacha | An Laidin, an Fhraincis, an Ghearmáinis, an Tatairis, an Tuircis agus an tSean-Ghréigis |
---|
|
Céim mhíleata | marascal |
---|
|
Teideal uasal | Ard-Diúc na Liotuáine |
---|
Teaghlach | Teaghlach Sobieski |
---|
Céile | Marie Casimire Louise de La Grange d'Arquien (1665–1696) |
---|
Páiste | James Louis Sobieski, Konstanty Władysław Filip Sobieski, Teresa Teofila Sobieska, Adelajda Ludwika Sobieska, Aleksander Benedykt Sobieski, Maria Teresa Sobieska, Theresa Kunegunda Sobieska, Jan Sobieski |
---|
Athair | Jakub Sobieski agus Teofila Zofia Sobieska |
---|
Siblín | Marek Sobieski, Katarzyna Sobieska agus Anna Sobieska |
---|
|
|
2 Feabhra 1676 | corónú
|
|
Gradam a fuarthas |
|
|
|
|
|
|
Rugadh Sobieski in uaisleacht na Polainne, agus fuair sé a chuid oideachais san Ollscoil Iagailleonach (Polainnis:Uniwersytet Jagielloński) agus thug sé camchuairt ar fud na hEorpa ina óige. Mar shaighdiúir agus ina cheannasaí níos déanaí, throid sé in Éirí Amach Chmielnicki, i gCogadh Rúis-Polannach agus le linn ionradh na Sualainne ar a dtugtar an Díle Shualannach (Polainnis:potop szwedzki). Léirigh Sobieski a chumas míleata le linn an chogaidh in aghaidh na hImpireachta Otamánaí agus thuill se cáil dó féin mar dhuine mór le rá sa Pholainn agus sa Liotuáin. Sa bhliain 1674, toghadh é ina mhonarc ar Chomhlathas na Polainne-na Liotuáine tar éis bás tobann gan choinne an Rí Michael I.
Ba thréimhse sheasmhach an Chomhlathais í réimeas 22 bliain Sobieski, a raibh géarghá léi tar éis suaitheadh na gcoinbhleachtaí roimhe seo. Bhí gnaoi na ndaoine air, agus bhí sé ina cheannaire cumasach míleata, ba mhó a raibh cáil air i ndiaidh a bhua in éadan na nOtamánach ag Cath Vín sa bhliain 1683. Thug na hOtamánaigh an leasainm "Leon na Lechistáine" ar Sobieski, agus mhol an Pápa é mar Shlánaitheoir na Críostaíochta Thiar. Ag fulaingt de bharr drochshláinte agus murtaill níos déanaí sa saol, fuair Sobieski bás sa bhliain 1696 agus adhlacadh é ag Ardeaglais Wawel (Polainnis: Katedra Wawelska), i Kraków. Tháinig August II Mocny i gcomharbacht air.