An difríocht idir athruithe ar: "Calcalas"

Séard atá sa '''chalcalas''' ná bealach [[Matamaitic|matamaiticiúil]] chun cur síos a dhéanamh ar rátaí athraithe. Baintear úsáid as an gcalcalas ins an bh[[fisic]], ins an [[meicnic]] ach go háirithe, i staidéar na [[Eacnamaíocht|heacnamaíochta]], agus i neart brainsí eile den [[eolaíocht]]. Tugtar sainmhíniú ar fheidhm sa chalcalas agus leagtar amach bealach chun ráta athraithe na feidhme sin a ríomh. Glaotar an calcalas difreálach air seo. Ar an láimh eile, má tá ráta athraithe ar eolas, tá bealach ann chun an fheidhm a ríomh, agus is é seo an calcalas suimealach. Tá teoirim ann a deirenndeireann gur inbeartú é an calcalas suimeálach agus difreálach, agus is é seo bun-teoirimbunteoirim an chalcalais.

Baineann an chuid is mó den mhatamaitic, an mhatamaitic eolaíochta ach go háirithe, le coincheap na feidhme. Abair go bhfuil dhá thacar againn, ''A'' agus ''B''. Sa chalcalschalcalas ba chóir smaoineamh ar thacar uimhreacha réadacha. 'Séard is brí le feidhm ná coibheas idir an dá thacar, a thugann do gach ball den tacar ''A'', ball cófhreagrach sa tacar ''B''. Abair go bhfuil feidhm ''f'' againn idir tacar ''A'' agus tacar ''B''. Scríobhtar é seo mar

Tá sampla meanscoile le feiscint ins an bhfeidhm <math>f:\mathbb{R}\rightarrow\mathbb{R}_0^+</math>, áit gurb ionann <math>f(x)</math> agus <math>f(x)=x^2</math>. Is coibheas é seo idir tacar na réaduimhreacha, <math>\mathbb{R}</math>, agus tacar na réaduimhreacha neamh-dhiúltacha<math>\mathbb{R}_0^+</math>. Má thugtar dúinn réaduimhir ''x'', tá sé i gcoibheas leis an réaduimhir neamh-dhiúltach <math>x^2</math>. Is féidir neart samplaí níos casta a thabhairt ach léiríonn an sampla seo an bun-smaoineamhbunsmaoineamh.

Mar sin, is ionann fána an chuair ag an bpointe <math>x_2</math> agus díorthaíoch na feidhme ''f'' ag an bpointe sin. Seo é ''tuiscint cheimseatachéimseata an díorthaíghdíorthaigh''.