An próiseas athraithe i gcomhdhéanamh seicheamh móilíní ceallacha amhail ADN, ARN, agus próitéiní thar na glúine is ea éabhlóid mhóilíneach. Baineann réimse na héabhlóide móilíní úsáid as prionsabail na bitheolaíochta éabhlóidí agus na géineolaíochta daonra chun patrúin sna hathruithe seo a mhíniú. Baineann ábhair mhóra in éabhlóid mhóilíneach le rátaí agus le tionchair athruithe núicléasaigh aonair, éabhlóid neodrach vs roghnú nádúrtha, bunús géinte nua, nádúr géiniteach tréithe casta, bunús géiniteach an speiceasaithe, éabhlóid na forbartha, agus na bealaí a mbíonn tionchar ag fórsaí éabhlóide ar athruithe géanómacha agus feinitíopacha .

Stair cuir in eagar

Tosaíonn stair na héabhlóide móilíní go luath sa 20ú haois le bithcheimic chomparáideach, agus úsáid modhanna “méarloirg” amhail mdhíonmheasúnachtí, leictreafóiréis le glóthach agus crómatagrafaíocht pháipéir sna 1950í chun próitéiní homalógacha a fhiosrú.[1][2] Tháinig réimse na héabhlóide móilíní chun feabhais féin sna 1960í agus sna 1970í, tar éis teacht chun cinn na bitheolaíochta móilíní. Ó tháinig an seicheamhú próitéine ar an bhfód bhí bitheolaithe móilíneacha in ann fíligineachtaí a chruthú bunaithe ar chomparáid seicheamh, agus chun na difríochtaí idir seichimh homalógacha a úsáid mar chlog móilíneach chun an t-am a mheas ón gcomhshinsear uilíoch deireanach . Go déanach sna 1960idí, chuir teoiric neodrach na héabhlóide móilíní bonn teoiriciúil ar fáil don chlog móilíneach,[3] cé go raibh an clog agus an teoiric neodrach conspóideach, ós rud é gur choinnigh an chuid is mó de na bitheolaithe éabhlóideacha go láidir le phanroghachas, le roghnú nádúrtha mar an chúis shuntasach le hathrú éabhlóideach. Tar éis na 1970í, cheadaigh seicheamh aigéid núicléasaigh d'éabhlóid mhóilíneach dul níos faide ar aghaidh ó na go sraitheanna ARN ribeasómach a bhí caomhnaithe go mór, mar bhunús le athchoincheapú luathstair na beatha .

Fórsaí in éabhlóid mhóilíneach cuir in eagar

Is éard atá in ábhar agus i struchtúr an ghéanóim ná toradh na bhfórsaí móilínghéineolaíochta agus pobalghéineolaíochta a ghníomhaíonn ar an ngéanóm sin. Tiocfaidh malairtí géiniteacha athraitheacha chun cinn trí shócháin agus scaipfear iad agus coinneofar iad i ndaonraí de bharr sruth géiniteach nó roghnú nádúrtha .

Sóchán cuir in eagar

 
Níl aon lí ar an ghráinneog seo mar gheall ar shóchán.

Athchuingir ghéinte cuir in eagar

 
Is éard atá i gceist le hathchuingir ná dhá chromosóm (M agus F) a bhriseadh agus a athcheangal chun dhá chrómasóm atheagraithe (C1 agus C2) a tháirgeadh.

Comhshó géinte cuir in eagar

Fánaíocht ghéiniteach cuir in eagar

Roghnú cuir in eagar

Coimhlint ingéanómaíoch cuir in eagar

Ollstruchtúr géanóim cuir in eagar

Eilimintí atriallacha cuir in eagar

Fíloigéitic mhóilíneach cuir in eagar

Fórsaí tiomána na héabhlóide atá ag teacht chun cinn cuir in eagar

Éabhlóid próitéine cuir in eagar

  1. Dietrich (1998). "Paradox and Persuasion: Negotiating the Place of Molecular Evolution within Evolutionary Biology". Journal of the History of Biology 31 (1): 85–111. doi:10.1023/A:1004257523100. PMID 11619919. 
  2. Hagen (1999). "Naturalists, Molecular Biologists, and the Challenge of Molecular Evolution". Journal of the History of Biology 32 (2): 321–341. doi:10.1023/A:1004660202226. PMID 11624208. 
  3. King (1969). "Non-Darwinian Evolution". Science 164 (3881): 788–798. doi:10.1126/science.164.3881.788. PMID 5767777. Bibcode1969Sci...164..788L.