Agaricus bisporus

speiceas fungais

Beacán (nó muisiriún) baisidimícéite atá dúchasach d'fhéarthailte san Eoráise agus i Meiriceá Thuaidh is ea Agaricus bisporus, ar a dtugtar fás na haon oíchean beacán coiteann[1] go coitianta. Saothraítear A. bisporus i níos mó ná 70 tír, agus tá sé ar cheann de na beacáin is coitianta agus is forleithne a itear ar fud an domhain. Tá roinnt beacán eile san fhiántas a bhfuil an chuma chéanna orthu agus atá nimhiúil marfach. Tá dhá staid datha air agus é neamhaibí – bán agus donn – a bhfuil ainmneacha éagsúla ar an dá cheann, le hainmneacha breise don staid aibí, lena n-áirítear crón, portobello, portabellini, cnaipe agus champignon de Paris.

WD Bosca Sonraí Ainmhí BheoAgaricus bisporus Cuir in eagar ar Wikidata

Cuir in eagar ar Wikidata
Sonraí
Is foinse é an tacsón seo debeacán cnaipe agus beacán portobello Cuir in eagar ar Wikidata
Beacán
Piléas

Convex mushroom cap

Hymenophore (en)

Lannóg

Lannóg

Free hymenium attachment

Edibility (en)

Choice mushroom

Stíp

Ring stipe

Dath spóir

Donn

Éiceolaíocht

Sapraifít

Tacsanomaíocht
For-ríochtEukaryota
RíochtFungi
AicmeAgaricomycetes
OrdAgaricales
FineAgaricaceae
GéineasAgaricus
SpeiceasAgaricus bisporus Cuir in eagar ar Wikidata
Imbach, 1946
Ainmníocht
BasainmPsalliota hortensis f. bispora Cuir in eagar ar Wikidata
Ainm comhchiallach an tacsóin
Agaricus bisporus var. eurotetrasporus
Agaricus bisporus var. perrubescens
Agaricus bisporus var. burnettii
Agaricus campestris var. hortensis
Agaricus bisporus var. avellaneus
Agaricus bisporus var. albidus
Agaricus campestris var. bisporus
Agaricus cookeanus
Agaricus subfloccosus var. bisporus
Psalliota hortensis
Psalliota bispora
Psalliota hortensis f. bispora
Psalliota hortensis var. bispora
Psalliota campestris var. hortensis Cuir in eagar ar Wikidata

Tá roinnt beacán nimhiúil mar leathcheann A. biosporus san fhiántas.

Is dath liathdhonn é dath an phíolóis nó an chaipín, san bhunspeiceas fiáin, le scálaí leathana, cothroma ar chúlra níos gile agus ag imeacht as i dtreo na n-imeall. Ar dtús, bíonn sé leathsféarúil sula nosclaíonn sé amach le habaíocht, agus 5-10 ceintiméadar ar trastomhas. Bíonn na duilleoga cúnga pacáilte scaoilte agus bándearg ar dtús, ansin deargdhonnn, agus ar deireadh dúdhonn le ciumhais bhána ón cheilocystidia. Tá an stip shorcóireach suas le  6 cm ar airde faoi 1 -2 cm ar leithead agus bíonn fáinne tiubh agus caol air, a d'fhéadfadh a bheith stríoca ar an taobh uachtarach. Tá an fheoil teann bán, cé go dtagann smál scoth-bhándearg amach air má bhrúiter é. [2][3] Tá prionta na spór dúdhonn. Tá na spóir ubhchruthach go cruinn agus tomhaiseann siad thart ar 4.5–5.5 μm × 5–7.5 μm, agus bíonn na baisidiamaí dé-spórach de ghnáth, cé go bhfuil cur síos déanta ar chineálacha dhá- teatrspórach ón Ghaineamhlach Mojave agus ón Mheánmhuir, le stíleanna maireachtála heitreatallacha agus homatallacha den chuid is mó.[4][5]

  1. “beacán coiteann” | téarma.ie”. Téarma.ie: An Bunachar Náisiúnta Téarmaíochta don Ghaeilge. An Coiste Téarmaíochta. Dáta rochtana: 2024-02-02.
  2. Zeitlmayr L (1976). "Wild Mushrooms:An Illustrated Handbook": 82–83. Garden City Press, Hertfordshire. 
  3. Carluccio A. (2003). "The Complete Mushroom Book". Quadrille. 
  4. "Morphological, genetic, and interfertility analyses reveal a novel, tetrasporic variety of Agaricus bisporus from the Sonoran Desert of California" (1993). Mycologia 85 (5): 835–851. doi:10.2307/3760617. JSTOR 3760617. 
  5. "Discovery of a wild Mediterranean population of Agaricus bisporus, and its usefulness for breeding work" (2000). Mushroom Science 15: 245–252.