An Chorsaic

An Chorsaic
	Corsica (co)
Bratach
	;
Suíomh
	42° 09′ 00″ N, 9° 05′ 00″ E / 42.15°N,9.0833°E
Stát ceannasach	an Fhrainc
Eintiteas críochach riaracháin de chuid na Fraince	An Fhrainc mheitreapholaiteach
Príomhchathair	Ajaccio
Daonra
Iomlán	351,276 (2022)
• Dlús	40.47 hab./km²
Teanga oifigiúil	an Chorsaicis
Tíreolaíocht
Cuid de	Southern defence and security zone (en)
Achar dromchla	8,680 km²
Suite i nó in aice le limistéar uisce	an Mheánmhuir
Pointe is airde	Monte Cinto (en) (2,706 m)
Sonraí stairiúla
Cruthú	11 Eanáir 1970
Éarlamh	Divota
Eagraíocht pholaitiúil
Comhlacht feidhmiúcháin	Executive Council of Corsica (en)
Comhlacht reachtach	Comhthionól na Corsaice
• Ceannaire an rialtais	Gilles Simeoni (2015–)
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama	UTC+01:00 ; UTC+02:00
Cód ISO 3166-2	FR-20R, FR-H agus FR-COR
Cód NUTS	FR83
Cód réigiúin INSEE	94
Eile
Suíomh gréasáin	isula.corsica

Is í an Chorsaic (Corsaicis: Corsica, Fraincis: Corse) an ceathrú hoileán is mó sa Mheánmhuir (i ndiaidh na Sicile, an tSairdín agus na Cipire). Tá sí suite amuigh ó chósta thoir na hIodáile agus thoir theas ón Fhrainc, agus taobh ó thuaidh d'oileán na Sardíne.^[1]

Daonra

Bhí 339,000 duine ina gcónaí ar an oileán sa bhliain 2019.^[2] Is iad Ajaccio agus Bastia an dá chathair is mó san oileán.

Stair

Rugadh Napoleon Bonaparte ann sa bhliain 1769, i bpríomhchathair an oileáin, Ajaccio. An teach ina raibh a mhuintir ina chónaí san am, is é sin Maison Bonaparte, is músaem é inniu.

Teangacha

Is í an Fhraincis is mó a labhraítear san oileán inniu, ach tá a dteanga féin ag muintir na Corsaice, an Chorsaicis, cé nach bhfuil sí ó dhúchas ach ag céatadán beag ag bunadh an oileáin inniu.

Is iad na canúintí úd Gallurese agus Sassarese i dTuaisceart na Sairdíne na teangacha is mó gaol leis an gCorsaicis, agus deir cuid de na teangeolaithe go bhfuil siad - an teanga Gallurese ach go háirithe - níos cóngaraí don Chorsaicis ná don tSairdínis.

Tá cosúlachtaí go leor idir cás na Gaeilge in Éirinn agus cás na Corsaicise sa gCorsaic.^[3]

Riaracháin

Áirítear an Chorsaic ar réigiún de chuid na Fraince, cé gurb é an stádas atá ag an oileán sa dlí ná collectivité territoriale, is é sin, "tiomsaitheacht chríche". Ciallaíonn sin mar shampla go bhfuil "dáil" nó "parlaimint" na Corsaice, an Assamblea di Corsica, níos cumhachtaí ná mar a bhíonn na tionóil réigiúnacha sa Fhrainc de ghnáth. Náisiúnaithe den uile chineál is ea formhór na bhfeisirí i dTionól na Corsaice. Tá stádas theanga na Corsaicise ar cheann de na ceisteanna móra atá ag déanamh imní dóibh, chomh maith le talamh a bheith á cheannach ar an mórchóir ag eachtrannaigh.^[4] Thug Stát na Fraince cluas bhodhar nó alabhodhar riamh dóibh, áfach, i dtaca leis an dá cheist seo. Chuaigh roinnt náisiúnaithe i muinín an fhornirt ag amanna éagsúla ó na 1950í, tráth a fuair go leor tíortha eile neamhspleáchas ón bhFrainc, ach cur chuige éadairbheach a bhí riamh ann.

suite amuigh ó chósta thoir na hIodáile agus thoir theas ón Fhrainc

Sna blianta 1975-2018 bhí an t-oileán roinnte ina dhá chúige, mar atá, Haute-Corse ("Uachtar na Corsaice") agus Corse-du-Sud ("Corsaic Theas"), agus ba í Bastia príomhchathair Haute-Corse.

Tháinig deireadh leis an deighilt seo sa bhliain 2018, áfach, agus is aon aonad riaracháin amháin é an t-oileán arís.

Leasú

Sa bhliain 2023 i dTionól na Corsaice in Aiaccu, bhí sé molta ag Uachtarán na Fraince Emmanuel Macron "saghas éigin neamhspleáchais" a lamháil don Chorsaic, ach gur chuid den Fhrainc a bheadh sa Chorsaic i gcónaí faoin "saghas éigin neamhspleáchais" a bhí i gceist aige. D'iarr an tUachtarán Macron ar pholaiteoirí sa Chorsaic agus i Rialtas na Fraince dlí nua a dhréachtú i gcomhar le chéile le dúil stádas bunreachtúil na Corsaice a leasú.^[4]

Féach freisin

Réigiúin na Fraince

Tagairtí

↑ Diarmuid Johnson. "Corsica – Oileán faoi Rún" (ga). Beo!. Dáta rochtana: 2020-08-23.
↑ "Living in Corsica: Things to Do and See in Corsica, France | Christie's International Real Estate" (en). www.christiesrealestate.com. Dáta rochtana: 2023-10-05.
↑ Maitiú Ó Coimín. "‘Namhaid na Poblachta an fhéiniúlacht teanga’ Stádas oifigiúil diúltaithe don Chorsaicis ag Macron" (en-US). NÓS. Dáta rochtana: 2020-08-23.
↑ ^4.0 ^4.1 Nuacht RTÉ (2023-09-28). ""Saghas éigin neamhspleáchais" don Chorsaic á mholadh ag Macron" (as ga-IE).

[1] Diarmuid Johnson. "Corsica – Oileán faoi Rún" (ga). Beo!. Dáta rochtana: 2020-08-23.

[2] "Living in Corsica: Things to Do and See in Corsica, France | Christie's International Real Estate" (en). www.christiesrealestate.com. Dáta rochtana: 2023-10-05.

[3] Maitiú Ó Coimín. "‘Namhaid na Poblachta an fhéiniúlacht teanga’ Stádas oifigiúil diúltaithe don Chorsaicis ag Macron" (en-US). NÓS. Dáta rochtana: 2020-08-23.

[:0-4] 4.0 ^4.1 Nuacht RTÉ (2023-09-28). ""Saghas éigin neamhspleáchais" don Chorsaic á mholadh ag Macron" (as ga-IE).

[1]

[2]

[3]

[4]