An Rómainis

Teanga Rómánsach, nó b'fhéidir dlúthghrúpa de theangacha comh-ghaolmhara, í an Rómainis (Rómainis: Rumantsch) agus í ina teanga oifigiúil san Eilvéis.

An Rómainis

rumantsch
Cineál	teanga agus teanga bheo
Úsáid
Cainteoirí dúchais	40,039 (2012)
Á labhairt	Graubünden
Dúchasach do	Graubünden
Stáit	an Eilvéis
Aicmiú teangeolaíoch
teanga dhaonna teangacha Ind-Eorpacha teangacha Iodáilice teangacha Rómánsacha teangacha Rómánsacha Iartharacha teangacha Gall-Ibéaracha teangacha Gall-Rómánsacha Gallo-Rhaetian (en) teangacha Raeta-Rómáinsice
Tréithe
Córas scríbhneoireachta	aibítir Laidineach
Staidéar ag	Societad Retorumantscha (en)
Leibhéal leochaileachta	3 cinnte i mbaol
Cóid
ISO 639-1	rm
ISO 639-2	roh
ISO 639-3	roh
Glottolog	roma1326
Linguasphere	51-AAA-k
Ethnologue	roh
UNESCO	406
IETF	rm
Endangered languages	3262

Is alt faoi theanga a labhraítear san Eilvéis é seo. Déantar idirdhealú idir í agus an Rómáinis, teanga na Rómáine; agus an Romainis, teanga na Romach.

Daonra

Tá an Rómainis ó dhúchas ag níos mó ná 35,000 duine de réir na bhfigiúirí ón mbliain 2000. An chuid is mó de na cainteoirí dúchais tá cónaí orthu in Grischun (Gearmáinis: Graubünden, Iodáilis: Grigioni, Fraincis: Grisons), ceann de chantúin na hEilvéise. Iad siúd a labhraíonn Rómainis, bíonn siad dátheangach nó fiú trítheangach, agus an Iodáilis nó an Ghearmáinis ar aon leibhéal leis an teanga dhúchais acu chomh maith.

An Rómainis i gcantún Graubünden/Grischun/Grigioni sa bhliain 2000.

Stair

Tá an Rómainis gaolmhar leis an Laidinis, teanga Rómánsach a labhraítear i réigiún na Tioróile Theas san Iodáil. Mionteanga eile den ghrúpa chéanna í an Fhriúilis (an Fhurláinis), an teanga a bhí ó dhúchas ag Pier Paolo Pasolini agus í á saothrú aige ina chuid luathfhilíochta.

An Rómainis ar bhalla bhán i Sagogn /Surselva, Grischun.

Caighdeánú

Tá an Rómainis mar a chleachtaítear san Eilvéis í roinnte ina canúintí éagsúla, agus bhí sé ina chnámh spairne ar feadh i bhfad cén cineál Rómainise ba chóir a úsáid mar theanga chomhoifigiúil don Eilvéis ar fad.

Sna hochtóidí tháinig an comhchaighdeán Rómainise, Rumantsch Grischun, ar an bhfód, ach tá cuid mhaith de na cainteoirí dúchais míshásta leis an gcaighdeán seo i gcónaí.

Mar sin, cloíonn siad go stobarnáilte leis na leaganacha canúnacha den teanga scríofa, go háirithe nuair a bhíonn cúrsaí áitiúla nó cantúin á bplé acu.