An Eilvéis

Is tír bheag thalamhiata atá suite in iarthar na hEorpa í an Eilvéis nó an Eilbhéis (ainm oifigiúil: Cónaidhm na hEilvéise). Tá teorannacha aici leis an Ostair, le Lichtinstéin, leis an bhFrainc, leis an Iodáil, agus leis an nGearmáin.

An Eilvéis
Schweizerische Eidgenossenschaft (de) Confédération suisse (fr) Confederazione Svizzera (it) Confederaziun svizra (rm)
Bratach Armas
Aintiún	Swiss Psalm
Mana	«Unus pro omnibus, omnes pro uno»
Ainmnithe in ómós	Schwyz
Suíomh
46° 47′ 55″ N, 8° 13′ 55″ E
Príomhchathair	Beirn
Daonra
Iomlán	8,902,308 (2023)
• Dlús	215.63 hab./km²
Déamainm	Eilvéiseach
Teanga oifigiúil	an Ghearmáinis an Iodáilis an Fhraincis an Rómainis
Tíreolaíocht
Cuid de	an Eoraip Láir
Achar dromchla	41,285 km²
Pointe is airde	Dufourspitze (4,634 m)
Pointe is ísle	Lake Maggiore (en) (193 m)
Ar theorainn le	an Ostair an Fhrainc an Iodáil an Ghearmáin Lichtinstéin an tAontas Eorpach (1957–)
Sonraí stairiúla
Cruthú	1 Lúnasa 1291 12 Meán Fómhair 1848
Eachtra thábhachtach	introduction of universal suffrage for men and women (en)
Saoire phoiblí	Swiss National Day (en) (1 Lúnasa)
Eagraíocht pholaitiúil
Córas rialtais	directorial system (en) agus poblacht chónaidhme
Comhlacht feidhmiúcháin	Comhairle Feidearálach na hEilvéise
Comhlacht reachtach	Federal Assembly of Switzerland (en)
• Uachtarán Chónaidhm na hEilvéise	Comhairle Feidearálach na hEilvéise
Údarás breithiúnach is airde	Ard-Chúirt Fheidearálach na hEilvéise
Eacnamaíocht
OTI ainmniúil	807,706,035,352 $ (2022)
Buiséad	89,700,000,000 Fr (2024)
Airgeadra	franc na hEilvéise
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama	UTC+01:00
Fearann Idirlín barrleibhéil	.ch agus .swiss
Glaochód	+41
Uimhir theileafóin éigeandála	112, 117, 118, 144, 1414, 140 agus 145
Cód tíre	CH
Cód NUTS	CH0
Eile
Suíomh gréasáin	admin.ch

Teangacha

Tá ceithre theanga oifigiúil san Eilvéis: an Ghearmáinis (63,7 %), an Fhraincis (20,4 %), an Iodáilis (6,5 %) agus an Rómainis (0,5 %). Maidir leis an gcineál Gearmáinise a labhraítear san Eilvéis, is canúint neamhionann go leor í leis an Ard-Ghearmáinis atá in uachtar sa Ghearmáin.

Tíreolaíocht

Gleann Engadine san Eilvéis

Is tír shléibhtiúil í an Eilvéis. Roinntear an tír ina trí chuid: na Sléibhte Alpa, an tArdán Láir agus na Sléibhte Jura. I measc sléibhte cáiliúla na tíre, tá an Matterhorn. Tá na cathracha, Zürich agus an Ghinéiv mar shampla, ar an Ardán Láir, agus mar i gcéanna leis an gcuid is mó den daonra.

Neodrachas

Cé go bhfuil an Eilvéis i lár na hEorpa idir tíortha a raibh cogaidh go leor ar siúl acu le linn na 19ú agus 20ú céad, tá beart eachtrach neodrach docht ag an tír le tamall fada. Le linn an Dara Cogadh Domhanda, mar shampla, cé go labhraítear Gearmáinis ansin agus go mbíonn teorainn leis an Ostair, an nGearmáin agus an Iodáil (is é sin, tíortha na hAise) ann, ní raibh an Eilvéis rannpháirteach sa chogadh sin. Ní raibh an Eilvéis páirteach i gcogaíocht ón mbliain 1815 i leith.

Mar sin, ní ghlacann an Eilvéis páirt san Aontas Eorpach. Ní raibh an Eilvéis lánpháirteach sna Náisiúin Aontaithe go dtí an bhliain 2002. D'ainneoin traidisiún neodrachais na hEilvéise, ar 5 Meitheamh, 2005, ghlac vótálaithe Eilvéiseacha le Conbhinsiún Schengen.

Tá a lán eagraíochtaí idirnáisiúnta lonnaithe san Eilvéis. Bunaíodh an Chros Dhearg sa tír, sa Ghinéiv, sa bhliain 1863. Tá an dara grúpa oifigí is mó de chuid na Náisiún Aontaithe suite sa Ghinéiv.

Íomhánna

• 
  Pálás Chónaidhmeach na hEilvéise i mBeirn
• 
  Sliabh Matterhorn
• 
  Sléibhte na nAlp Beirneacha in aice le Grindelwald
• 
  Loch Ghinéiv

Naisc sheachtracha

• ch.ch - Suíomh oifigiúil na hEilvéise (SwissPortal)
• Admin.ch - Suíomh Idirlín Rialtas na hEilvéise Curtha i gcartlann 2009-05-04 ar an Wayback Machine