Seán Ó Murchú (sagart)
Ní mór an t-alt seo a ghlanadh, ionas go mbeidh caighdeán níos fearr ann.
Tar éis duit an t-alt a ghlanadh, is féidir leat an teachtaireacht seo a bhaint de. Féach ar Conas Leathanach a Chur in Eagar agus an Lámhleabhar Stíle le fáil amach faoin dóigh cheart le feabhas a chur ar alt ciclipéide. |
Rugadh John Murphy i dTigh an Churraigh, Contae Loch Garman] sa bhliain 1753. Ní duine mór le rá é, ach bheadh a fhios ag gach duine cérbh é roimh dheireadh a shaoil. Ba dhuine lárnach é ar thréimhse thábhachtach i stair na hÉireann. Ba é an páiste is óige de sheisear ag Thomás Ó Murchú a bhí ina feirmeoir agus a bhí pósta le Johanna. Bhí sé ina shagart agus bhí air staidéar thar lear de bharr na bpéindlíthe. Ag an am bhí an lámh in uachtar ag na Protastúnaigh agus arm na Breataine, ní raibh cearta d'aon saghas ag na Caitlicigh agus bhí srianta de gach saghas amach ansin ar chleachtadh an chreidimh Chaitlicigh. Rinne deartháir níos sine, Séamas, staidéar freisin don sagartóireacht thar lear a bhí lonnaithe in Sevilla na Spáinne. Chuir sé deireadh lena chuid staidéar, áfach, agus d’fhill sé abhaile mar gheall ar dhrochshláinte, agus in am phós sé, ag déanamh feirmeoireacht i ngar don Harrow. Ní riamh a díshealbhaíodh na Ó Murchú toisc is dócha gur tionóntaí maithe a íocann cíos ar am. Nuair a tháinig sé ar ais ó Sevilla, cuireadh i mbaile darbh ainm Kilcormuck, aitheanta anois mar Boolovogue faon ceannas ag an tsagairt Patrick Cogley.
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | 1753 Contae Loch Garman  |
| Bás | 26 Meitheamh 1798 44/45 bliana d'aois |
| Siocair bháis | Pionós an bháis (Crochadh) |
| Faisnéis phearsanta | |
| Reiligiún | An Eaglais Chaitliceach Rómhánach |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | sagart |
| Ball de | |
| Ghlac sé/sí páirt i | |
| 24 Bealtaine 1798 | Éirí Amach 1798 in Éirinn |
| Eile | |
| Ciontaíodh i | tréas |
Nuair a Fuair Dr. Nicholas Sweetman, an easpag a oirníodh John Ó Murchú bás tháinig Dr. James Caulfield ina háit. Ní rabh caidreamh ró-iontach ag Ó Murchú ar Caulfield mar gheall ar na hathruithe a rinne sé. Tháinig go leor athraithe sa deoise i Ferns. Dúirt Caulfield go raibh dílseacht aige don rí George III; aighneacht a chur faoi bhráid rialtas a mhórmhaithe agus na n-údarás comhdhéanta.
Ae an 14ú Iúil d’athraigh an domhain ar fad, phléasc an Fhrainc cathair thar cathair, baile thar baile. Baineadh an slí ina raibh Rí, Tiarna agus easpag i gcumhacht. Fuair Rí Louis XVI bás leis an gilitín agus cuireadh Maria Antoinette chun báis. Ní raibh aon ócáid comh tubaisteach ar sochaí Eoraip ná réabhlóid na Fhraince. An scéin inar bhreithnigh a dul chun cinn, fiú i fiú i tír bunchreidmeachais seasmhach mar Sasana bhí sé dosháraithe in aon ócáid sa saol inniu ann. Mar sin ní ionadh é dá mbiodh na sasanaigh eaglach faoin tromlach caitileach ollmhór sa chás de réir a chéile ina raibh siad a chaileadh smacht. ‘Táimid scanraithe faoin gilitín’ a dúirt duine mór le rá i rialtais na héireann.
Mar sin féin bhí an paisean a bhí ag Loch Garmin 10 bliana síos an bóthair sa ceantair ciúin Boolovogue agus chuaigh saol na daoine agus an eaglais ar chúrsa gnáth. Níor tharla aon rud chun Ó Murchú a thabhairt chuig ardréime. Bhí sé tiomanta chuig treoracha easpag Caulfield. Toisc a modh cairdiúil le gach duine agus a cheangailt leis na Hays ó Ballinkeele agus na FitzGerald ó Newpark, a raibh tionchar acu ar an eaglais caitliceach, chomh maith leis a éileamh a raibh aige i measc a paróisteach agus a cheangailt teaghlach, thug sé seo eolas chuimsitheach dó i rith a 12 bliana i Boolovogue. Ní raibh mórán cearta ag na caitliceach go dtí an 2ú de mí Feabhra 1793 ina raibh an tAcht Faoisimh do Chaitlicigh tugtha isteach sa pharlaimint. Cuir sé go mór le pribhléidí polaitiúil caitliceach agus iad sin le cáilaíocht réadmhaoin, bhí cead acu vótáil. Dúirt sé freisin nach féidir le caitliceach bheith baill den a pharlaimint ina tír féin agus freisin mar Ginearáloifigeach sa fórsaí armtha. Ní raibh siad sásta le seo agus bhí fearg ag teacht orthu go háirithe i Loch Garmin. Tháinig reachtaire nua chuig Loch Garmin, Rev. Thomas Handcock agus bhí sé ag éirí mar charachtar ceannasach sa cheantar. Tháinig Handcock ag an am céanna le foréigean nach bhfacthas cheana. I mí Iúil 1793 bhí slua mór ar mháirseáil chuig sráidbhaile Loch Garmin don scaoileadh ar na comrádaí ar gabhadh. Bhuail siad le saighdiúirí Briotanacha. Thosaigh an mílíste á scaoileadh agus san iomlán scaoileadh ar 80 daoine agus gabhadh cúigear fear a bhí crochta, ceann dóibh ba dhuine sibhialta ar an tsráid é. Tar éis na heachtra, bhí iallach mór orthu iad féin a chosaint trí airm go forleathan. Bhí an déantús de phíceanna ag teacht chun cinn go rúnda ar scála mór. Ní raibh Loch Garman mar an gcéanna ina dhiaidh sin. coinníollacha a bhí i bhfabhar na nÉireannach aontaithe a carnadh i rith 1794 agus 1795.
D’fhan dílseacht diongbháilte Eoin Ó Murchú le Dr. Séamas Caulfield agus a polasaí coimeádach. Bhí Caulfield i gcoinne na hÉireannach Aontaithe agus bhí air glacadh leis an Coróin a raibh i gcoinne a reiligiúin. Bhí Eoin Ó Murchú faoi orduithe díreach ón easpag chun é sin a dhéanamh soiléir chuig a paróistigh. Ar an 24ú de mí Feabhra 1796 bhí ambasadóir na hÉireannach aontaithe, Theobald Wolfe Tone ós comhair an ceannaire réabhlóideach na Fraince, Carnot. I bPáras, agus thosaigh idirbheartaíocht chun idirghabháil Fhrancach a thabhairt isteach in Éirinn. I rith an fhómhair de 1796 tosaíodh an t-ullmhúchán do thuirlingt na bhFrancach in Éirinn a bhí pléite go hoscailte.