Baile an Tirialaigh

Baile an Tirialaigh
	;
Suíomh
	53° 25′ 02″ N, 6° 23′ 44″ O / 53.4171°N,6.3955°W
Stát ceannasach	Éire
Contae riaracháin áitiúil	Fine Gall
Aitheantóir tuairisciúil
Logainm.ie	17260

Is baile fearainn i bparóiste dlí Mhullach Eadrad é Baile an Tirialaigh^[1] (Béarla: Tyrrelstown)^[2]. Tá sé lonnaithe 13 km siar ó thuaidh ó chathair Bhaile Átha Cliath, Éire. Meastar uaireanta go bhfuil sé mar chuid de mhórcheantar Bhaile Bhlainséir. Is suíomh forbartha fo-uirbeach pleanáilte é ó thús na 2000idí. Is é an t-údarás áitiúil don cheantar, Comhairle Contae Fhine Gall. Is cuid é den cheantar poist, Baile Átha Cliath 15.

Stair

Faigheann Tirialaigh a ainm ón teaghlaigh Tyrrell, Bronnadh ar an teaghlach Tyrrell na tailte sna paróistí na Chluain Saileach agus Mullach Eadrad sa bhliain 1178 ag Hugh de Lacy, Tiarna Midhe.^[3] Go stairiúil tá Tirialaigh chuid den bharúntacht Caisleán Cnucha. Bhí Caisleán Cnucha an pointe fócasach. Tá cuid mhaith de stair an cheantair fite fuaite le sin de Ráth an Chrúisigh, Caisleán Cnucha, Mullach Eadrad agus áiteanna eile in aice. Ó dheas atá an Teach Tirialaigh, Struchtúr faoi chosaint^[4] a théann siar go dtí 1720.^[5] Thart ar 1580 deonaíodh Baile an Tirialaigh le teaghlach Billings. Bhí Richard Bellings cheann de na ceannairí de hÉire Comhcheangailte.

Suíomh

Tá Baile an Tirialaigh suite ó dheas de Baile an Alabhmidigh cúrsa gailf, ó thuaidh de Mullach Eadrad, siar ó Ráth an Chrúisigh agus luíonn idir an N3 agus an M2.

Tá Baile Dama ar cheann de na heastáit thionsclaíocha is mó i mBaile Átha Cliath, lena n-áirítear campas mór d’IBM, ag fostú os cionn 4,000 duine. I Ráth an Chrúisigh, freisin in aice láimhe, tá áitreabh chorparáide cógaisíochta Bristol-Myers Squibb, cé go bhfuil, níos faide, atá an Páirc Chorparáideach Bhlainséir ina bhfuil gnéithe oifigí a bhaineann le PayPal, Ask.Com agus Welocalize, comhlacht bogearraí logánú ilnáisiúnta.

Áiseanna

Tá ceithre social náisiúnta ann (dhá cheann faoi phátrúnacht Ag Foghlaim le Chéile, ceann amháin faoi phátrúnacht Gaelscoileanna agus an ceathrú ag feidhmiú faoi phátrúnacht na Eaglais Chaitliceach), saoráid miondíola lárnach, Lár Bhaile an Tirialaigh (2005), óstán (2006), naíolann, ollmhargaí Lidl agus SuperValu, agus éagsúla miondíoltóirí eile agus áitribh bia agus dí.

Tá club áitiúil sacair, Tirialaigh FC, le dhá fhoireann sinsearacha (2012) ag imirt san AUL agus foireann buachaill scoile ag imirt sa DDSL.

Tá club CLG ann freisin, Tyrrelstown GAA, imirt peile agus iomáint suas go dtí faoi bhun 12 blain. Imríonn foireann fásta peile sóisearach san AFL Rannán 10, i dtuaisceart an Chontae.

Iompar

Ceanglaíonn an bus 40D Tirialaigh go Lár Cathrach Bhaile Átha Cliath. Lena chois sin nascann an mbus 238 an cheantair le hIonad Siopadóireachta Bhaile Bhlainséir agus Tugadh Bóthar Thobar Muire.

Críochnaíodh nasc bóthair nua, N2—N3 i mBealtaine 2013. Téann sé thart an Tirialaigh, chun cónasctha a dhéanamh leis an M2 (mótarbhealach oirthuaiscirt Bhaile Átha Cliath). Tá sé inrochtana de bhóthar trí Mhullach Eadrad, Hollystown agus Cruiserath.

Forbróirí

Is é cuideachta maoin é, Dublin Twinlite, seoladh sa bhliain 2001, a bhí freagrach. I measc na cuideachtaí forbartha eile a bhí bainteach is iad McInerney Tógála, Kranok Tógála agus Tithe Merville. Ar dtús bhí an suíomh seo criosaithe le haghaidh líonadh talún; tá os cionn 5,500 áitritheoir sa lonnaíocht anois. Ba iad na hailtirí maidir le forbairt phríomh J. F. O'Connor na Crois Araild.

Tagairtí

↑ “Baile an Tirialaigh/Tyrrelstown | logainm.ie” (ga). Bunachar Logainmneacha na hÉireann (Logainm.ie). An Coimisiún Logainmneacha. Dáta rochtana: 2023-06-22.
↑ Placenames Database of Ireland^{[nasc briste go buan]} - Tyrrelstown.
↑ "A History of the County Dublin, Francis Elrington Ball". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2009-02-07. Dáta rochtana: 2016-03-13.
↑ http://www.citizensinformation.ie/en/housing/building_or_altering_a_home/protected_structures.html
↑ Tyrrelstown House on National Inventory of Architectural Heritage

Naisc sheachtracha

Tyrrelstown Residents Association Curtha i gcartlann 2011-01-30 ar an Wayback Machine
Tyrrelstown Football Club Curtha i gcartlann 2016-03-03 ar an Wayback Machine
Tyrrelstown Carlton Hotel
Tyrrelstown Cricket Club

[Logainm-1] “Baile an Tirialaigh/Tyrrelstown | logainm.ie” (ga). Bunachar Logainmneacha na hÉireann (Logainm.ie). An Coimisiún Logainmneacha. Dáta rochtana: 2023-06-22.

[2] Placenames Database of Ireland^{[nasc briste go buan]} - Tyrrelstown.

[3] "A History of the County Dublin, Francis Elrington Ball". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2009-02-07. Dáta rochtana: 2016-03-13.

[4] ttp://www.citizensinformation.ie/en/housing/building_or_altering_a_home/protected_structures.html

[5] Tyrrelstown House on National Inventory of Architectural Heritage

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]