Cúscraid
Sa Rúraíocht i Miotaseolaíocht na nGael, mac Chonchúir mhic Neasa ba ea Cúscraidh Meann Mhacha (Sean-Ghaeilge Cúscraid Mend[1] Macha).[2]
| Cineál | carachtar i miotaseolaíocht na nGael  |
|---|---|
| Comhthéacs | |
| Cruinne | miotaseolaíocht na nGael |
| Dáta | |
| Inscne | fireann |
| Muintir | |
| Athair | Conchúr mac Neasa |
Ag dul i mbun comhraic don chéad uair, bhí sé i gceannas buíne in aghaidh na gConnacht. Bhuail laoch na gConnacht, Cead Mac Mágach, leis ag an teorainn. Ghoin Cead Cúscraid sa scornaigh (nó ar bharr na teanga) le sleá, ag tabhairt a bhac teanga dó.[3][4]
Ba iad Cú Chulainn, Conall Cearnach agus Cúscraid na laochra ba mhó a raibh gean orthu i measc na mban. Dheineadh na mná aithris ar saintréith an laoich ba mhó ba ghrá leo: chamadh mná Conaill a muiníl, chrapadh mná Chú Chulainn súil amháin (mar a riastradh), bhíodh stad ina gcuid cainte ag mná Chrúscrach.[5]
Tar éis bás Chonchúir, thogh fir na nUladh a mhac is sine, Cormac Cond Longas mar chomharba, ach maraíodh é sular tháinig sé i gcoróin. Thairg é ansin do Chonall Cearnach, a dhiúltaigh é, ag moladh ina ionad a mhic altrama, Cúscraid.[6]
Foinsí
cuir in eagar- Scéal Muc Mhic Dhathó
- "The Story of Mac Dáthó's Pig and Hound" (1894): 51–64. Clarendon Press. (eag. & aistr.) Rawlinson B 512, f. 105v.-
- "'The Scél Mucci Mic Dathó', or 'Story of Mac Dathó's Pig'" (NLS) (1927): 9–24. Cambridge University Press. (eag. & aistr.), leagan ón Leabhar Laighneach
- Serglige Con Culainn
- Leahy, A. H. (1905). "The Sick-bed of Cuchulain" (google): 51–85.
- Cath Airtigh
- Best, Osborn (1915). "The Battle of Airtech". Ériu 8: 170–190.: Téacs ag Thesaurus Linguae Hibernicae
- Cross, T. P. (Tom Peete) (1936). "Ancient Irish tales" (blúire). Henry Holt.
- Maier, Bernhard (1997). "Dictionary of Celtic Religion and Culture" (blúire). Boydell & Brewer.
Tagairtí
cuir in eagar- ↑ 2 menn, mend
- ↑ Chadwick 1927
- ↑ Story of Mac Da Thó's Pig, Chadwick 1927, ¶14, lch. 13; Meyer 1894, ¶14, lch. 54 "...le sleá trí do scornaigh...", srl.
- ↑ Deir Cóir Anmann i #278 gur ghoin Cead Meann mac Sálchoilg sa scornaigh, agus in #279 "ghoin Cead Cúscraid trína bhéal, agus ghearr sé barr a theanga, agus bhí meann dá bharr ina dhiaidh."
- ↑ Serglige Con Culainn, Leahy 1905, lch. 58, "each woman who loved Cuscraid Mend, ... stammered in her speech"
- ↑ Cath Airtigh