Cogadh na Saoirse (An Spáinn)

Cogadh na Saoirse
	40° 14′ 24″ N, 4° 14′ 21″ O / 40.24°N,4.2392°W
Lipéad sa teanga dhúchais	(es) guerra de la Independencia Española; (ca) Guerra del Francès; (pt) Guerra Peninsular; (fr) guerre d’indépendance espagnole; (eu) Iberiar Penintsulako Gerra; (gl) Guerra da Independencia española; (an) Guerra d’o Francés; (ast) guerra de la Independencia española; (oc) Guèrra d’Espanha
Cineál	cogadh saoirse náisiúnta ; forghabháil mhíleata ; alt ciclipéideach
Cuid de	Cogaí Napoléon
Tréimhse	2 Bealtaine 1808 - 17 Aibreán 1814
Suíomh	Leithinis na hIbéire
Tír	Ríocht na Spáinne
Rannpháirtí	Ríocht na Spáinne ; Céad Impireacht na Fraince ; Ríocht na Portaingéile ; Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus na hÉireann ; Spain under Joseph Bonaparte (en)
Scriosta	Abbey of Santa Engracia (en)
Croineolaíocht
	Napoleonic looting of art in Spain (en)
	French occupation of Zaragoza (en)
	Dos de Mayo Uprising (en)
Codanna
	Sieges of Zaragoza (en) ; 1ú Léigear Girona (1808) ; Battles of El Bruch (en) ; Dara Léigear Gerona ; Léigear Gerona (1809) ; Léigear Ciudad Rodrigo (1812) ; First Battle of El Bruc (en) ; Cath Bailén ; Céad Léigear Zaragoza ; Léigear Cádiz ; Dara Léigear Zaragoza ; Battle of Molins de Rey (en) ; Cath Tudela

Ba chogadh sa Spáinn le linn Cogaí Napoléon é Cogadh Saoirse na Spáinne nó Cogadh na Leithinse (Guerra de la Independencia Española^[1]). Bhí muintir na Spáinne ag troid in éineacht leis an bPoirtingéil agus Sasana in aghaidh Impireacht na Fraince. Lean an cogadh ó fhorghabháil na Spáinne sa bhliain 1808 go dtí géilleadh Napoléon sa bhliain 1814.

Ba é an cogadh seo ceann de na chéad cogaí i ar son saoirse náisiúnta agus an chéad treallchogadh. Lean an cogadh chomh fada sin toisc nach raibh arm mór Napoleon in ann muintir na Spáinne a chur faoi chois. Chuir na "guerrilleros", nó an treallchogaíocht, brú ar shaighdiúirí na Fraince.

Ghabh saighdiúirí Napoleón, cathracha éagsúla agus rinne siad iarracht ansin an Phortaingéil a thógáil. Nuair a fuair siad réidh leis an rí, spreag seo éirí amach ar fud na tíre, glaotar go minic "El Dos de mayo de 1808" sé sin 2 Bealtaine, 1808. Fad is a bhí na guerrilleros ag troid taobh thiar de línte na naimhde, bhí airm na Sasanach agus na Portaingéile ag ionsaí fórsaí na Fraince, ag déanamh iarracht atreorú a dhéanamh orthu.

Ag deireadh an chogaidh bhí fórsaí na Fraince an-lag. Bhí naimhde na Fraince in ann ionradh a dhéanamh ar an Spáinn. Cuireadh ar na Francaigh cúlú go dtí sléibhte na Piréiní.

An cogadh sna healaíona

Léirigh Francisco Goya radharcanna uafáis sna pictiúir sa tsraith Los Desastres de la Guerra a thaispéain radharcanna doshamhlaithe a tharla le linn Chogadh na Leithinse.^[2]

Íomhánna

El Dos de mayo de 1808 (nó La carga de los mamelucos) le Francisco de Goya
La defensa del parque de Monteleón, 2 de mayo, Maidrid, Joaquín Sorolla

Tagairtí

↑ "Guerra de la Independencia Española" (as es) (2022-04-11). Wikipedia, la enciclopedia libre.
↑ Ciara Nic Gabhann (DF 2010). "Ealaín Uafás na Cogaíochta" (ga). Beo!. Dáta rochtana: 2022-04-16.

[1] "Guerra de la Independencia Española" (as es) (2022-04-11). Wikipedia, la enciclopedia libre.

[2] Ciara Nic Gabhann (DF 2010). "Ealaín Uafás na Cogaíochta" (ga). Beo!. Dáta rochtana: 2022-04-16.

[1]

[2]